«Πείτε το χριστουγεννιάτικο θαύμα: ο πληθωρισμός σε όλον τον κόσμο επιβραδύνεται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι αναμενόταν». Με αυτή τη διαπίστωση, ανάλυση της Wall Street Journal συνοψίζει τα συμπεράσματα οικονομολόγων διεθνώς, οι οποίοι εκτιμούν πως «το δώρο αυτό θα συνεχιστεί και το επόμενο έτος, φέρνοντας τον πληθωρισμό ξανά σε φυσιολογικά επίπεδα για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια».
Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs σημειώνουν ότι ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος δεν περιλαμβάνει τα τρόφιμα και την ενέργεια, στην ομάδα των οικονομιών που βίωσαν το πληθωριστικό κύμα μετά την πανδημία –δηλαδή στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και σε αρκετές αναδυόμενες αγορές– κινήθηκε με ρυθμό 2,2% σε ετήσια βάση το τρίμηνο Σεπτεμβρίου – Νοεμβρίου.
Προσθέτουν, δε, ότι μέχρι το τέλος του 2024 ο μέσος πληθωρισμός σε αυτή την ομάδα των χωρών (που περιλαμβάνει την Ελλάδα) αναμένεται να υποχωρήσει κοντά στα επίπεδα των στόχων του πληθωρισμού των περισσότερων μεγάλων κεντρικών τραπεζών. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Τράπεζα της Αγγλίας στοχεύουν σε πληθωρισμό 2%.
Στην Ελλάδα ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 2,9% τον Νοέμβριο (από 8,8% τον περυσινό Νοέμβριο), σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat. Τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός είχε αυξηθεί στο 3,8%, από 2,4% τον Σεπτέμβριο, μεταξύ άλλων λόγω των αυξήσεων στις τιμές των τροφίμων, που συνδέονται με τα φαινόμενα κερδοσκοπίας στην ελληνική αγορά.
Στην ευρωζώνη ο πληθωρισμός αποκλιμακώθηκε τον Νοέμβριο, στο 2,4%, από 2,9% τον Οκτώβριο, ενώ τον Νοέμβριο του 2022 είχε αγγίξει το 10,1%.
Η Oxford Economics αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα φθάσει το 1,3% το τέταρτο τρίμηνο του επόμενου έτους στην ευρωζώνη, στο 2,2% στις ΗΠΑ και στο 2,7% στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Μάικλ Σόντερς, ανώτερος σύμβουλος της Oxford Economics, σημειώνει πως «οι κοινοί παράγοντες που τραβούν τον πληθωρισμό προς τα κάτω είναι τα τρόφιμα, η ενέργεια, οι διεθνείς τιμές των αγαθών και η νομισματική πολιτική».
Ο ίδιος εκτιμά ότι ο πληθωρισμός «θα επιστρέψει πιο γρήγορα στον στόχο (σ.σ.: του 2%) στην ευρωζώνη», καθώς οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο δέχονται μεγαλύτερες πιέσεις από τη στενότητα της αγοράς εργασίας. Βεβαίως, μένει να φανεί αν η Ελλάδα θα ακολουθήσει την προβλεπόμενη τάση μείωσης προς το 1,3% κατά μ.ο. στην ευρωζώνη σε έναν χρόνο από σήμερα, με δεδομένη την κερδοσκοπία στα βασική είδη που πωλούνται στα σουπερμάρκετ και το γεγονός ότι ο ανταγωνισμός σε πολλούς κλάδους δεν λειτουργεί.
Κάνοντας μια αναδρομή στις διεθνείς εξελίξεις, η WSJ θυμίζει πώς φτάσαμε στο παγκόσμιο πληθωριστικό τσουνάμι:
♦ Το 2021 οι τιμές των αγαθών εκτοξεύθηκαν στα ύψη λόγω της διακοπής της παγκόσμιας παραγωγής και της ναυτιλίας, που συνδυάστηκε με την ισχυρή ζήτηση εξαιτίας των δημοσιονομικών και νομισματικών κινήτρων, ιδιαίτερα καθώς άνοιγαν οι οικονομίες μετά τα lockdown.
♦ Στη συνέχεια, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 έστειλε τις τιμές των εμπορευμάτων στα ύψη, με αποτέλεσμα ο πληθωρισμός να φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη, η οποία επλήγη και από τη διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου, κορυφώθηκε στο 10,6% τον Οκτώβριο του 2022.
Η αμερικανική οικονομική εφημερίδα προσθέτει ότι η ζήτηση για εργαζομένους προκάλεσε αύξηση των μισθών (όχι όμως στην Ελλάδα) τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό των υπηρεσιών. Η αποσυμφόρηση των αλυσίδων εφοδιασμού οδήγησε σε μείωση του πληθωρισμού προς το τέλος του 2022 και καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, κάτι που αναμένεται να συνεχιστεί και το 2024.
Σταδιακά, οι αγορές ενέργειας και εμπορευμάτων προσαρμόστηκαν στη διαταραχή που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία, συμβάλλοντας στη μείωση των τιμών της ενέργειας και στη σταθεροποίηση του κόστους των τροφίμων (κάτι που δεν έχει «περάσει» ακόμη στην ελληνική αγορά, λόγω της στρέβλωσης του ανταγωνισμού).
«Οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί και δεδομένης της μείωσης των τιμών του ντίζελ, πιθανώς θα δούμε αυτή την εξέλιξη να διαχέεται και στις τιμές των τροφίμων και των ειδών παντοπωλείου τους επόμενους μήνες» δήλωσε στην Wall Street Journal ο Νιλ Ντούτα, επικεφαλής οικονομικών ερευνών της Renaissance Macro Research. H εφημερίδα τονίζει ότι τo χρονοδιάγραμμα και ο αντίκτυπος των θετικών εξελίξεων θα διαφέρουν ανά χώρα.
Τα επιτόκια στα στεγαστικά
Σε ό,τι αφορά τα επιτόκια, το κόστος δανεισμού για τους αγοραστές κατοικιών στις ΗΠΑ ήδη άρχισε να υποχωρεί. Ωστόσο, αναλυτές σημειώνουν στην WSJ ότι οι ευρωπαίοι δανειολήπτες ίσως χρειαστεί να περιμένουν περισσότερο, καθώς τα επιτόκια των τραπεζικών δανείων συνδέονται στενά με τους στόχους των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).
Σύμφωνα με την ανάλυση της Capital Economics, τα επιτόκια των τραπεζικών δανείων δεν θα μειωθούν σημαντικά πριν το δεύτερο εξάμηνο του 2024 στην ευρωζώνη. Σε κάθε περίπτωση, οι πρώτες μειώσεις στα στεγαστικά, ακόμη κι αν έρθουν στο δεύτερο μισό του νέου έτους, θα είναι ευπρόσδεκτες για τους δανειολήπτες.
Με τον πληθωρισμό να μειώνεται διεθνώς, οι στρατηγικοί αναλυτές της Bank of America προβλέπουν 152 μειώσεις επιτοκίων από την πλευρά των κεντρικών τραπεζών διεθνώς το 2024, τις περισσότερες από το 2009.