Μνημόνιο ή χάος. Δεν είναι καν δίλημμα όπως ακούγεται. Είναι μια ξεκάθαρη τοποθέτηση (αποτέλεσμα ανάλυσης) στην οποία οδηγήθηκε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής στην έκθεση που παρέδωσε για το δεύτερο τρίμηνο του 2016 και έχει να κάνει με την ελληνική οικονομία.
Η πρόταση είσαι σαφής: «Το τρίτο Μνημόνιο πρέπει να πετύχει. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να επιστρέψουμε στην ανάπτυξη», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση. Οι συντάκτες της έκθεσης, στην οποία συντονιστής είναι ο καθηγητής Παναγιώτης Λιαργκόβας, αναφέρουν ότι «δεν υπάρχουν καλύτερες λύσεις για την ανάπτυξη από την εφαρμογή του νέου μνημονίου».
Επισημαίνουν, όμως, όπως σημειώνει η Ναυτεμπορική, ότι εκκρεμούν μία σειρά από κρίσιμες αποφάσεις τους επόμενους μήνες έως την αξιολόγηση του φθινοπώρου. «Πρόκειται για αποφάσεις σε εξαιρετικά ευαίσθητους τομείς, που θα προκαλέσουν κατά πάσα πιθανότητα νέες αναταράξεις», τονίζουν, αναφερόμενοι στις αλλαγές στα εργασιακά.
«Το τρίτο Μνημόνιο και το “συμπληρωματικό μνημόνιο” ισοδυναμούν με δύο νέες προσπάθειες για αλλαγή και σταθεροποίηση ενός νέου “παραδείγματος” οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Αν οι αλλαγές ολοκληρωθούν θα επιφέρουν θεμελιώδη μεταβολή όχι μόνο του περιεχομένου, αλλά και των θεσμών της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
»Tα κρίσιμα ερωτήματα είναι: αν αυτή η διαδικασία αλλαγής κατεύθυνσης και θεσμών συνεχισθεί και αν στην περίπτωση αυτή η Ελλάδα θα αποφύγει τον κίνδυνο “στασιμοχρεοκοπίας”, που άλλωστε δεν είναι εξ ορισμού σταθερή κατάσταση», σημειώνεται στην έκθεση.
Στα αρνητικά σημεία του τρίτου Μνημονίου, σύμφωνα με την έκθεση, περιλαμβάνεται ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα διαρκείας μετά το 2018 της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ, ο οποίος, όπως υπογραμμίζεται, δεν είναι ρεαλιστικός, ενώ οι αναβολές σε μία οριστική ρύθμιση του χρέους τροφοδοτούν την αβεβαιότητα.
Στα θετικά του τρίτου Μνημονίου, η έκθεση εντάσσει το γεγονός ότι με αυτό εξασφαλίζονται τα απαραίτητα κεφάλαια για την εξυπηρέτηση του Δημοσίου και αποτρέπεται, έτσι, η στάση πληρωμών. Επίσης, ότι τμήμα των επόμενων δόσεων θα κατευθυνθεί για την εξόφληση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου προς την αγορά. Ακόμη, ότι περιλαμβάνει σειρά μεταρρυθμίσεων και θεσμικών αλλαγών στο κράτος και την οικονομία, που θα ευνοήσουν την ανάπτυξη.
Οι συντάκτες της έκθεσης χαρακτηρίζουν κρίσιμο ζήτημα την επίλυση του προβλήματος των κόκκινων δανείων, ενώ ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις επικείμενες αλλαγές στα εργασιακά εφιστούν την προσοχή, επισημαίνοντας ότι «η επανάληψη δηλώσεων για ασαφείς γραμμές που η ελληνική πλευρά είναι διατεθειμένη να υπερβεί (“κόκκινες γραμμές”) μπορεί να προκαλέσει τον Σεπτέμβριο νέες αβεβαιότητες και να επιβραδύνει την ανάκαμψη της οικονομίας και τη βελτίωση της απασχόλησης».
Στην έκθεση επισημαίνονται οι κίνδυνοι που υπάρχουν και μπορούν να οδηγήσουν στη μη ανάκαμψη της οικονομίας και στην παγίδευσή της σε μία κατάσταση στασιμότητας. Μεταξύ αυτών, «είναι η μείωση των εξαγωγών, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2016 (μείωση 11,7%) και το κύμα χρεοκοπίας μεγάλων επιχειρήσεων, το συγκεκριμένο μείγμα οικονομικής πολιτικής, το οποίο επιβάλλει εμπροσθοβαρώς νέα λιτότητα και, ιδιαίτερα, τα φορολογικά μέτρα που επιβαρύνουν την κατανάλωση και μπορεί να λειτουργήσουν ως αντικίνητρο για επενδύσεις.
Παράλληλα, μεγάλη αβεβαιότητα δημιουργεί ο Αυτόματος Μηχανισμός Δημοσιονομικής Προσαρμογής, όπου τυχόν ενεργοποίησή του, παρά τις ελπίδες της κυβέρνησης ότι δεν θα ενεργοποιηθεί, θα υπέσκαπτε τις προοπτικές σταθερής ανάπτυξης».