Ο έφιππος δούκας του Ουέλινγκτον εστεμμένος από σκωτσέζους αντιρατσιστές με κώνο κυκλοφορίας και φιμωμένος αναλόγως με την υγειονομική «μάσκα του κορονοϊού» | REUTERS/Lee Smith
Επικαιρότητα

«Γκρεμίστε τα αγάλματά τους, ήταν ρατσιστές»

Ιστορικά μνημεία της Βρετανίας (και όχι μόνο) κινδυνεύουν με ατιμωτικό γκρέμισμα, ανάλογο εκείνου που υπέστησαν τα αγάλματα των Λένιν, Μαρξ και Στάλιν στην Ανατολική Ευρώπη όταν κατέρρευσε το μπλοκ του «υπαρκτού». Οι επίδοξοι κατεδαφιστές δηλώνουν ότι πράττουν υπέρ των δικαιωμάτων των μαύρων
Protagon Team

Τα γεγονότα σε άλλους θυμίζουν τις κατεδαφίσεις των πάλαι ποτέ επιβλητικών αγαλμάτων του Λένιν (περισσότερο), του Μαρξ και του Στάλιν (λιγότερο) στην παλιά Σοβιετική Ενωση όταν έσκασε το καζάνι και απελευθέρωσε τα ωστικά κύματα των καταπιεσμένων μαζών. Τότε, από τον λαό είχαν επιστρατευθεί σχοινιά, παλαμάρια, συρματόσχοινα, κασμάδες και άλλα, κατάλληλα για την ισοπέδωση, σύνεργα.

Σε άλλους, περισσότερο ευφάνταστους, τα ίδια γεγονότα θυμίζουν την εκατέρωθεν μυθοποιημένη Πολιτιστική Επανάσταση του Μάο, την οποία θέλουν να την ξεχάσουν και οι ίδιοι οι Κινέζοι σε κάποια ούλτρα αντικαπιταλιστικά σημεία της. Υποτίθεται ότι τότε και εκεί είχαν γκρεμιστεί σύμβολα της πολιτικής και πολιτισμικής «αντίδρασης», ντόπια και ξένα.

Ομως στη Βρετανία του 2020 δεν βασιλεύει ο ιστορικός υλισμός, ούτε λατρεύεται ο προλεταριακός διεθνισμός. Οπότε τι συμβαίνει και ο λαός γκρεμίζει ή επιδιώκει να γκρεμίσει αγάλματα; Μα, αυτά δεν είναι κομμουνιστών, αλλά σύμβολα του βρετανικού παρελθόντος που στηρίχθηκε στη σκλαβιά και στο δουλεμπόριο, λένε. Εννοείται ότι όλα αυτά γίνονται υπέρ των δικαιωμάτων των μαύρων και στο όνομα του δολοφονημένου Τζορτζ Φλόιντ.

Για «εικονοκλαστική μανία» κάνει λόγο η Corriere della Sera, αναφερόμενη στην αποκαθήλωση του αγάλματος του εμπόρου σκλάβων Εντουαρντ Κόλστον από το βάθρο του στο Μπρίστολ και στον καταποντισμό του σε κάποιο κανάλι. Πρόκειται για τη μεταλαμπάδευση στο Νησί «του κινήματος της μαύρης διαμαρτυρίας που συγκλονίζει την Αμερική».

Η γελοιοποίηση του αγάλματος του δούκα του Ουέλινγκτον, «ανάγλυφη» σε αυτό το κοντινό καρέ (REUTERS/Lee Smith TPX IMAGES OF THE DAY)

Η αλληλεγγύη προς τους αφρικανικής καταγωγής Αμερικανούς μετατράπηκε γρήγορα σε βιαιότητες με θύμα την Ιστορία του βρετανικού έθνους. Οι κατεδαφιστές ισχυρίζονται ότι «ο ρατσισμός διαπερνά ακόμα την κοινωνία και τους θεσμούς» στο Νησί, παρά το γεγονός ότι οι Λονδρέζοι εξέλεξαν για δήμαρχό τους τον πακιστανικής καταγωγής Σαντίκ Χαν.

Και ο λέων της πλατείας Τραφάλγκαρ δηλώνει ότι «οι ζωές των μαύρων μετράνε» (REUTERS/Hannah McKay)

Ο εν λόγω δήμαρχος όρισε πάντως μία επιτροπή για να εξετάσει τη σχέση όλων των αγαλμάτων και των ονομασιών των δρόμων της αγγλικής πρωτεύουσας με τον ρατσισμό. Οι θερμόαιμοι δεν περίμεναν να αποδώσει έργο η επιτροπή: στα Ντόκλαντς του Ανατολικού Λονδίνου κατέστρεψαν ήδη ένα «άγαλμα που απεικόνιζε σκλάβο», ενώ ανάλογα σχέδια αναθεώρησης των μνημείων των πόλεων ανακοίνωσαν 130 δήμαρχοι των Εργατικών.

Η Βρετανία χτίστηκε πάνω στη δουλεία, λέει το σύνθημα που με φανατικό μηδενισμό αρνείται την «κατεστημένη» εκπαίδευση στο Λονδίνο (REUTERS/Toby Melville)

Η ιταλική εφημερίδα γράφει ότι από την αναθεωρητική μανία κινδυνεύει κόσμος και κοσμάκης στη Βρετανία, από τον Χριστόφορο Κολόμβο μέχρι τον Ουίνστον Τσόρτσιλ. Μάλιστα το άγαλμα του «πατέρα της νίκης» ο επαναστατικός μαρκαδόρος το στόλισε με το σύνθημα «ήταν ρατσιστής» (ιδίως απέναντι στους Γερμανούς, όπως απέδειξε η Ιστορία), ενώ στο Λιντς, ακόμη και το μνημείο της βασίλισσας Βικτωρίας πλήρωσε τη νύφη. Στην Οξφόρδη γίνονται πολυήμερες φοιτητικές διαδηλώσεις μπροστά στο άγαλμα του Σέσιλ Ρόουντς, του ανθρώπου που στη Νότια Αφρική ανέπτυξε πολιτική δράση «υπέρ του βρετανικού ιμπεριαλισμού».

Tο άγαλμα του Ουίνστον Τσόρτσιλ καθαρίζεται από τα ανιστόρητα γκράφιτι (EPA/FACUNDO ARRIZABALAGA)
Το άγαλμα του Ουίνστον Τσόρτσιλ πριν από τον καθαρισμό του (EPA/ANDY RAIN)

Ο αναθεωρητισμός σε επίπεδο αγαλμάτων και ονομασιών είναι μία φάση που πέρασε η Ανατολική Ευρώπη μετά την πτώση του μπλοκ, και ασφαλώς την ξεπέρασε. Ισως επειδή έγινε αντιληπτό ότι η ιστορική μνήμη δεν διαγράφεται με κατεδαφίσεις, ίσως πάλι επειδή ο κόσμος συμφιλιώθηκε με το παρελθόν του και με μοναδικό σκοπό να μην το ξαναζήσει στο μέλλον.

Αν η λογική της κατεδάφισης «αγαλμάτων που συμβολίζουν τον ρατσισμό» επεκταθεί στην αρχαιότητα της δουλοκτητικής κοινωνίας, ανοίγεται τεράστιο πεδίο δόξας για τα λοστάρια, τα σφυριά και τις βαριοπούλες, το οποίο ξεκινάει από τα αιγυπτιακά, τα ελληνικά, τα ρωμαϊκά, τα ελληνιστικά μνημεία και απλώνεται σε σχεδόν όλα τα μουσεία του κόσμου…