Ο Αντόνιο Γκουτέρες ανακοίνωσε τη συγκρότηση ανεξάρτητης επιτροπής, με έργο αυτής την αξιολόγηση της «ουδετερότητας» της κύριας υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους παλαιστίνιους πρόσφυγες, και της λειτουργίας της.
H αξιολόγηση έρχεται μετά τις σοβαρές κατηγορίες σε βάρος εργαζομένων της υπηρεσίας, με βάση στοιχεία τα οποία συγκέντρωσε το Ισραήλ και δεν αμφισβητούν ούτε ο ΟΗΕ ούτε οι δυτικές χώρες που χρηματοδοτούν την υπηρεσία.
Σύμφωνα με τις καταγγελίες, τουλάχιστον 12 εργαζόμενοι στην UNRWA, οι περισσότεροι δάσκαλοι σε σχολεία του ΟΗΕ στη Γάζα, συμμετείχαν στις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου. Επίσης, χιλιάδες εργαζόμενοι, πανηγύριζαν για τις επιθέσεις σε chatroom στο Ιντερνετ και ζητούσαν την εκτέλεση των ομήρων.
Το Ισραήλ εκτιμά ότι το 10% των 12.000 εργαζομένων της υπηρεσίας του ΟΗΕ στη Γάζα, είναι μέλη της Χαμάς ή του Ισλαμικού Τζιχάντ.
Από τότε που έγιναν γνωστές οι καταγγελίες, τουλάχιστον 13 χώρες ανακοίνωσαν ότι αναστέλλουν την χρηματοδότηση της υπηρεσίας.
Σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, επικεφαλής της ανεξάρτητης επιτροπής θα είναι η πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, Κατρίν Κολονά. Η επιτροπή θα συνεργαστεί με τρία διεθνώς καταξιωμένα ερευνητικά κέντρα (Ινστιτούτο Raoul Wallenberg στη Σουηδία, Ινστιτούτο Chr. Michelsen στη Νορβηγία και Δανικό Ινστιτούτο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα DIHR).
Στόχος της επιτροπής αξιολόγησης είναι να «προσδιορίσει εάν η υπηρεσία κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να διασφαλίσει την ουδετερότητά της και να δώσει απαντήσεις σε κατηγορίες για σοβαρές καταχρήσεις, αν κάτι τέτοιο ισχύει».
Η επιτροπή πρέπει να υποβάλει στον Αντόνιο Γκουτέρες μια προσωρινή έκθεση έως τα τέλη Μαρτίου και, στη συνέχεια, μέχρι τα τέλη Απριλίου μια τελική έκθεση, η οποία θα πρέπει, ειδικότερα, αν είναι απαραίτητο, να κάνει συστάσεις για «βελτίωση και ενίσχυση» των υφιστάμενων μηχανισμών.
Ο Γκουτέρες σημείωσε ότι «αυτές οι κατηγορίες έρχονται σε μια στιγμή που η UNRWA, ο σημαντικότερος οργανισμός του ΟΗΕ στην περιοχή, εργάζεται κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες για να βοηθήσει τους δύο εκατομμύρια κατοίκους της Λωρίδας της Γάζας που εξαρτώνται από την επιβίωσή τους εν μέσω μιας από τις χειρότερες και πιο περίπλοκες ανθρωπιστικές κρίσεις στον κόσμο».
Η ανεξάρτητη αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί παράλληλα με μια εσωτερική έρευνα του ΟΗΕ που ξεκίνησε τον Ιανουάριο μετά τις κατηγορίες κατά των 12 εργαζομένων της UNRWA.
Το Ισραήλ «θα καταθέσει όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που υπογραμμίζουν τους δεσμούς της Urnwa με την τρομοκρατία», δήλωσε ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, λίγο μετά την ανακοίνωση από τον ΟΗΕ της συγκρότησης της επιτροπής.
«Συγχαρητήρια στα Ηνωμένα Έθνη για τη συγκρότηση αυτής της ερευνητικής επιτροπής», πρόσθεσε ο επικεφαλής της ισραηλινής διπλωματίας, Ισραελ Κατς στο X, θεωρώντας «επιτακτική ανάγκη να αποκαλυφθεί η αλήθεια».