Η σύγκριση στατιστικών δεδομένων από διάφορες χώρες μπορεί να είναι δύσκολη και πολλοί παράγοντες να προκαλέσουν κάποιες παρεκκλίσεις, όπως ο αριθμός των τεστ που γίνονται σε κάθε χώρα και ο τρόπος καταγραφής των θυμάτων της Covid-19.
Ωστόσο, η σύγκριση μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης και Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, δείχνει μια διαφορά στα ποσοστά του κορονοϊού, που είναι πολύ μεγάλη για να την αγνοήσουμε.
Ακόμη και οι χειρότερα πληγείσες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχουν κρούσματα και θανάτους πολύ λιγότερα από τα κράτη της Δυτικής Ευρώπης σε ποσοστό ανά εκατομμύριο κατοίκους ενώ ορισμένα ακόμη στατιστικά είναι πραγματικά αξιοσημείωτα.
Η Σλοβακία, για παράδειγμα, κατέγραψε μόλις 1.413 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 25 θανάτους. Η Αυστρία, που ωστόσο εκτιμάται από πολλούς ότι αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση του κορονοϊού, έχει τον δεκαπλάσιο αριθμό λοιμώξεων και 20 φορές περισσότερους θανάτους από την Σλοβακία, με πληθυσμό μικρότερο από τον διπλάσιο.
Στους χάρτες της Ευρώπης που ακολουθούν, φαίνεται ξεκάθαρα ότι το ανατολικό τμήμα της ηπείρου επιβεβαιώνει τον χαμηλό αριθμό κρουσμάτων που αναφέρει τον Απρίλιο, με τον χαμηλό αριθμό θανάτων τον Μάιο. Δηλαδή όσο μεγάλες και να είναι οι διαφορές στον εντοπισμό κρουσμάτων, καθώς άλλες χώρες κάνουν πολλά τεστ και άλλες λιγότερα, η καταγραφή θανάτων δίνει την τελική εικόνα στη δραστηριότητα της νόσου στην Ευρώπη.
Είναι πολλές οι αιτίες που έχουν συμβάλει στην απόκλιση στις διάφορες χώρες: χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής που σημαίνει λιγότερους ευάλωτους ηλικιωμένους που ζουν στην περιοχή, λιγότερο πυκνοκατοικημένες περιοχές, λιγότερες πτήσεις προς την Κίνα, χαμηλότερα ποσοστά διεξαγωγής τεστ για κορονοϊό στον γενικό πληθυσμό ή ακόμη και καθαρή τύχη.
Η υποχρεωτική χρήση χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους, που είναι πλέον κοινή σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, εφαρμόστηκε πολύ νωρίς στην Τσεχία και τη Σλοβακία, είναι κάτι που μπορεί επίσης να βοήθησε στη μείωση της εξάπλωσης του κορονοϊού, σύμφωνα με τον Guardian.
Ο πιο σημαντικός λόγος, ωστόσο, φαίνεται να είναι τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν αρκετά νωρίς από σχεδόν όλες τις χώρες της περιοχής.
Ενώ στην Βρετανία και σε άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, δημόσιες εκδηλώσεις και συγκεντρώσεις συνεχίζονταν την 2η και 3η εβδομάδα του Μαρτίου, στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, οι κυβερνήσεις αντιλήφθηκαν εγκαίρως το βάρος της απειλής με βάση το τι συνέβαινε στην Ιταλία και εφάρμοσαν νωρίτερα το lockdown.
Σε πολλά μέρη ο φόβος κατάρρευσης των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης που υποχρηματοδοτούνται και θα δυσκολεύονταν να αντιμετωπίσουν μια απότομη αύξηση κρουσμάτων, βοήθησε πάρα πολύ. «Η Σουηδία και η Βρετανία είχαν την αίσθηση ότι θα μπορούσαν να σταθμίσουν μια σειρά πολιτικών επιλογών» δήλωσε ο Μπεν Στάνλεϊ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο SWPS της Βαρσοβίας.
Αυτό βοήθησε επίσης τους κατοίκους να είναι πιο πρόθυμοι να ακολουθήσουν τις οδηγίες, με λιγότερους να διαφωνούν με τα αυστηρά μέτρα σε σχέση με τη Δυτική Ευρώπη ή τις ΗΠΑ. «Ηταν ακριβώς το γεγονός ότι νιώσαμε ευάλωτοι στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, που έκανε τον κόσμο να ακολουθήσει δίχως αντιρρήσεις το lockdown. Εγινε επειδή δεν εμπιστευόταν το σύστημα» σχολιάζει στον Guardian ο Ιβάν Κράστεφ, πολιτικός επιστήμονας από τη Βουλγαρία.
Το παράδειγμα της Ελλάδας
Η Ελλάδα, η οποία είναι από τις χώρες που εφάρμοσε πολύ νωρίς μέτρα κοινωνικής απόστασης για να αποφευχθεί η πίεση στο εξασθενημένο από δέκα χρόνια λιτότητας ΕΣΥ, είναι άλλη μία χώρα όπου οι αριθμοί του κορονοϊού μέχρι στιγμής παρέμειναν εντυπωσιακά χαμηλοί, σχολιάζει το άρθρο της βρετανικής εφημερίδας. Σε πληθυσμό 11 εκατομμυρίων, μόνο 2.642 κρούσματα είχαν επιβεβαιωθεί ********************** έως την Τετάρτη 6 Μαΐου
«Οπως και οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, έτσι και η Ελλάδα είχε μια πολύ καλή αίσθηση της ευθραυστότητας του συστήματος υγείας της» εξηγεί στον Guardian ο Γιώργος Παγουλάτος, επικεφαλής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής. (ΕΛΙΑΜΕΠ). «Αυτό οδήγησε την κυβέρνηση στην λήψη επειγόντων μέτρων νωρίτερα από άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, οι οποίες ένιωθαν μεγαλύτερη ασφάλεια για την ικανότητα των συστημάτων υγείας τους και τον χειρισμό της κατάστασης σε φάση υγειονομικής κρίσης».
Υπάρχει η ελπίδα πώς η αντίδραση αυτή θα βοηθήσει την Ελλάδα να ανακτήσει το διεθνές κύρος της, μετά από χρόνια μάχης με αρνητικά πρωτοσέλιδα που την χαρακτήριζαν ως το μαύρο πρόβατο της ευρωζώνης. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τσεχία έχουν συμπεριληφθεί σε ένα δίκτυο επτά εθνών με επιτυχημένη ανταπόκριση στην πανδημία του κορονοϊού, που προτάθηκαν από τον καγκελάριο της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, ως οι χώρες με τις καλύτερες εφαρμοσμένες πρακτικές.
Στην Ανατολική Ευρώπη, ορισμένοι πιστεύουν πώς η περιοχή δεν έλαβε την κατάλληλη αναγνώριση για τα χαμηλά νούμερα. «Κάθε φορά που διαβάζεις κάτι για την Ανατολική Ευρώπη, είναι κάτι κακό. Κοιτάξτε μας, είμαστε σπουδαίοι και εσείς παιδιά είστε απαίσιοι. Και τότε, έρχεται μια μεγάλη κρίση όπου οι άνθρωποι πεθαίνουν και όσοι έλεγαν μεγάλα λόγια, βρίσκονται ξαφνικά σε πλήρη αποδιοργάνωση. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει περισσότερος προβληματισμός για το γιατί;» λέει ο Μπράνκο Μιλάνοβιτς, σερβοαμερικανός οικονομολόγος που ειδικεύεται στις παγκόσμιες εισοδηματικές ανισότητες.
Αλλάζει το status των χωρών
«Ο κόσμος δεν είναι συνηθισμένος να κοιτάζει προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη για θετικά παραδείγματα» δήλωσε κυβερνητικός αξιωματούχος από χώρα της περιοχής στον Guardian. «Εν μέρει αυτό οφείλεται στα στερεότυπα, αλλά εν μέρει είναι και δικό μας λάθος. Είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί ο τρόπος με τον οποίο οι φίλοι μας από την Ουγγαρία χρησιμοποίησαν την κρίση κορονοϊού για να επιβάλουν περιορισμούς».
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπάν, χρησιμοποίησε την κρίση για να προωθήσει μια πολύ αμφισβητήσιμη νομοθεσία, που του επιτρέπει να κυβερνά επ’ αόριστον, ενώ η κυβέρνηση της Πολωνίας σκοπεύει να διεξαγάγει αμφιλεγόμενες προεδρικές εκλογές αυτό το Σαββατοκύριακο, με διαδικασία ταχυδρομικής ψηφοφορίας.
Η Βερόνικα Ανγκελ, ρουμάνα πολιτική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, δήλωσε ότι ορισμένες χώρες της περιοχής «λαμβάνουν περισσότερα εύσημα από όσο θα έπρεπε για τις αντιδράσεις τους στην κρίση του κορονοϊού».
Η ίδια επαίνεσε την ανταπόκριση στον χρόνο λήψης των μέτρων περιορισμού ορισμένων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Τσεχίας και της Σλοβακίας, που έχουν συγκριτικά καλά χρηματοδοτούμενα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. «Ομως η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία βρίσκονται στην άλλη άκρη, καθώς οποιαδήποτε αύξηση των κρουσμάτων θα ανατρέψει το σύστημα» δήλωσε.
Αξιωματούχοι σε όλη την περιοχή γνωρίζουν ότι υπάρχει πάντα η πιθανότητα νέας αύξησης των κρουσμάτων. Γι’ αυτό τον λόγο, πολλές χώρες σκέφτονται να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα, αλλά διατηρούν ακόμη αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα, προκειμένου να κρατήσουν μακριά τους ξένους επισκέπτες ή τουλάχιστον, να βάλουν σε καραντίνα όλες τις νέες αφίξεις.