Οι γυναίκες στη Γαλλία –όπως και παντού εξάλλου– δουλεύουν περισσότερο για να πάρουν τις ίδιες συντάξεις με τους άντρες και αυτό τις έχει φέρει στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων και των διαμαρτυριών για τις αλλαγές που θέλει να επιβάλει ο Μακρόν στο ασφαλιστικό και τα όρια συνταξιοδότησης.
Την περασμένη Πέμπτη μια πορεία ενάντια στις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις του Εμανουέλ Μακρόν προχωρούσε στις λεωφόρους βόρεια του Παρισιού. Επικεφαλής, μια ομάδα γυναικών άρχισε να τραγουδά και να χορεύει μέσα στο πυκνό πλήθος. Η μουσική ήταν γνωστή, τα λόγια όχι. Η ομάδα ακτιβιστριών που αυτοαποκαλείται Les Rosies –από τη Ρόζι, τη φεμινιστική εικόνα των εργαζόμενων γυναικών– είχε ξαναγράψει την επιτυχία της δεκαετίας του 1990, «Freed from Desire», της ιταλίδας τραγουδίστριας Gala, με γαλλικούς στίχους.
«Γυναίκες στη φωτιά! Η κυβέρνηση αγνοεί τις Γυναίκες στη Φωτιά! Είμαστε στον αγώνα. Σταματήστε τα πολλά λόγια», τραγουδούσαν.
Ο νέος νόμος της Γαλλίας, που αυξάνει σταδιακά την επίσημη ηλικία συνταξιοδότησης στα 64 και αυξάνει τις εισφορές που απαιτούνται για πλήρη σύνταξη, έχει πυροδοτήσει οργισμένες διαμαρτυρίες, απεργίες και βία σε όλη τη Γαλλία εδώ και εβδομάδες. Και οι Γαλλίδες είναι στην πρώτη γραμμή.
Οι εργαζόμενες, ειδικά εκείνες που έχουν κακοπληρωμένες και μερικής απασχόλησης δουλειές, λένε ότι θα σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος της νέας νομοθεσίας και τώρα θα πρέπει να εργάζονται ακόμη περισσότερο από τους άνδρες συναδέλφους τους για χαμηλότερες συντάξεις. «Αν είσαι γυναίκα στη Γαλλία, θα πρέπει να βγεις στους δρόμους και να διαμαρτυρηθείς», λέει στον Guardian η Φαμπιέν Ουντάρ, 56 ετών, μια καλλιτέχνις που συμμετείχε στην πορεία της Πέμπτης στο Παρίσι. «Ηδη κερδίζουμε λιγότερα από τους άνδρες και αυτό σημαίνει χαμηλότερες συντάξεις. Αυτή η μεταρρύθμιση δεν δείχνει κανέναν σεβασμό για τις γυναίκες που εργάζονται σε χαμηλά αμειβόμενες και συχνά θέσεις μερικής απασχόλησης».
Η Πιερέτ Γκομπινό, 49 ετών, η οποία μετεκπαιδεύεται ως βοηθός νοσοκόμα, συμφωνεί. «Η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 64 είναι διπλά επιβαρυντική για εμάς. Ακόμη και σήμερα πολλές γυναίκες σταματούν να εργάζονται για να φροντίσουν τα παιδιά τους, πράγμα που σημαίνει ότι διακόπτουμε τη σταδιοδρομία μας και συχνά λείπουν πέντε ή έξι χρόνια εισφορών. Πρέπει να εργαστούμε ακόμη περισσότερο για να το αναπληρώσουμε, για να λάβουμε πλήρη σύνταξη, και επειδή οι μισθοί μας είναι χαμηλότεροι, οι συντάξεις μας είναι χαμηλότερες», εξηγεί.
Στη Γαλλία, οι εισφορές που καταβάλλουν οι εργαζόμενοι σήμερα πληρώνουν για τις συντάξεις. Ο νέος νόμος δεν σημαίνει ότι όλοι οι εργαζόμενοι θα σταματούν να δουλεύουν στα 64, καθώς θα απαιτούνται 43 χρόνια εισφορών για πλήρη σύνταξη. Γυναίκες των οποίων η σταδιοδρομία και οι εισφορές διακόπτονται από την ανατροφή των παιδιών και των οποίων οι μισθοί είναι ήδη 22% χαμηλότεροι από τους άνδρες συναδέλφους τους –σύμφωνα με έκθεση του 2022 της στατιστικής υπηρεσίας Insee– και οι συντάξεις περίπου 40% χαμηλότερες, λένε ότι με τη νέα νομοθεσία απλώς τιμωρούνται.
Μια έκθεση του Συμβουλίου Πολιτικής Συντάξεων, το ίδιο έτος, διαπίστωσε ότι η φτώχεια μεταξύ των άνω των 65 ετών που ζούσαν μόνοι είχε αυξηθεί σταθερά από το 2016 και ήταν ιδιαίτερα υψηλή μεταξύ των γυναικών, οι οποίες λαμβάνουν κατά μέσο όρο 967 ευρώ το μήνα καθαρά σε σύγκριση με 1.617 ευρώ που είναι η μέση σύνταξη για τους άνδρες.
Η ανισότητα των φύλων που είναι εγγενής στον νόμο επισημάνθηκε τον Ιανουάριο, όταν η κυβέρνηση παρουσίασε το νομοσχέδιο μαζί με μια συνοδευτική έκθεση 112 σελίδων για τους στόχους και τα αποτελέσματά του. Ολα αυτά κατέδειξαν ότι οι γυναίκες θα έπρεπε να περιμένουν για τη συνταξιοδότησή τους έως και εννέα μήνες περισσότερο από τους άνδρες.
Ο Φρανκ Ριστέρ, υπουργός Κοινοβουλευτικών Σχέσεων, παραδέχτηκε ότι η μεταρρύθμιση θα τιμωρούσε τις γυναίκες «λίγο». Οι υπουργοί υποστήριξαν ότι άλλα μέτρα στο νομοσχέδιο αποσκοπούσαν ειδικά στη βοήθεια των γυναικών, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης της ελάχιστης σύνταξης στα 1.200 ευρώ, αλλά οι γυναίκες δεν πείστηκαν. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση διαπίστωσε ότι το 74% των γυναικών αντιτίθενται στον νόμο για τις συντάξεις σε σύγκριση με το 67% των ανδρών.
«Οι συντάξεις ενισχύουν την ανισότητα των μισθών», έγραψε η ερευνήτρια Κριστιάν Μαρτί, η οποία είπε ότι ήταν «εμετικό» να παρουσιάζεται ο νόμος ως δίκαιος για τις γυναίκες σε ένα άρθρο της στη Le Monde. «Η θέσπιση ελάχιστης σύνταξης για πλήρη καριέρα είναι προφανώς ευπρόσδεκτη. Ομως υπάρχει ήδη σε νόμο του 2003 και δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ».
Η Σοφί Μπινέ, γενική γραμματέας του ισχυρού συνδικάτου CGT, λέει ότι η ελάχιστη σύνταξη θα ωφελήσει μόνο λίγες γυναίκες. «Υπάρχουν δύο προϋποθέσεις για αυτήν την αύξηση: πρέπει να έχετε εργαστεί για 43 ολόκληρα χρόνια –αλλά το 40% των γυναικών συνταξιοδοτούνται με ημιτελή καριέρα– και αυτή η πλήρης σταδιοδρομία πρέπει να είναι πλήρους απασχόλησης, όταν το 30% των γυναικών εργάζεται με μερική απασχόληση».
Η Ελενα Μπασολί, από τη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Παρισιού, είπε ότι η νέα νομοθεσία θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα επιζήμια για τις γυναίκες που εργάζονται σε συγκεκριμένους τομείς. «Αν σκεφτούμε τις δουλειές που κάνουν συχνά γυναίκες, όπως νοσοκόμες, δασκάλες και καθαρίστριες, όλες αυτές θα μπορούσαν να πληγούν σκληρά, ειδικά στο τέλος της καριέρας τους. Η παραμονή ενός ή δύο ετών περισσότερο σε αυτό το είδος της σωματικά απαιτητικής εργασίας θα μπορούσε να έχει επιβαρυντικές συνέπειες στην υγεία των γυναικών», είπε η Μπασολί στο Euronews.
Εκτός από το ζήτημα της ισότητας, η χρήση από την κυβέρνηση του συνταγματικού εργαλείου που είναι γνωστό ως 49:3 για να προωθήσει τη νομοθεσία χωρίς τελική ψηφοφορία στη Γενική Συνέλευση, όπου δεν έχει πλειοψηφία από τις περσινές γενικές εκλογές, διεύρυνε και εμβάθυνε την οργή του κόσμου, βγάζοντας και πολλούς νέους στους δρόμους.
Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται και η γενική κινητοποίηση οδήγησε στην ακύρωση της προγραμματισμένης τριήμερης επίσκεψης του βασιλιά Καρόλου.
Ο πολιτικός επιστήμονας Ντοριάν Ντρέιγ, από το Ιδρυμα Ζαν Ζορέ, είπε ότι αυτό που ξεκίνησε ως κοινωνική και πολιτική κρίση έχει πλέον γίνει κρίση δημοκρατίας. «Εχουμε ένα αδιέξοδο που έχει αποκαλύψει κάτι για τη δημοκρατία μας και τα όρια των θεσμών της δημοκρατίας που δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε. Κανονικά ο πρόεδρος είναι ο “διαιτητής” σε μια τέτοια κατάσταση, αλλά εδώ έχουμε έναν πρόεδρο που δεν προεδρεύει αλλά κυβερνά, και αυτοί είναι δύο διαφορετικοί ρόλοι. Οταν ο πρόεδρος δεν προσπαθεί να βρει μια λύση, αλλά βρίσκεται εκεί έξω, στην πρώτη γραμμή, εξηγώντας τη μεταρρύθμιση, οι άνθρωποι έχουν την εντύπωση ότι δεν υπάρχει διέξοδος».
Ο Ντρέιγ πρόσθεσε ότι ο Μακρόν θα πρέπει να αναστείλει τον νόμο και να επανέλθει με ένα νέο κείμενο που θα μπορούσε να υποστηρίξει η πλειοψηφία των βουλευτών. «Υπάρχει μόνο ένα άτομο που μπορεί να λύσει το αδιέξοδο και αυτός είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Είναι σπάνιο τα πράγματα να φτάνουν σε αυτό το επίπεδο έντασης. Ελπίζω απλώς ο πρόεδρος να μπορεί να νιώσει και να ακούσει τι συμβαίνει στη χώρα».
Κατά τη διάρκεια της πορείας της περασμένης Πέμπτης, η Κριστέλ Πινκ, 38 ετών, από το Φοντενεμπλό, είπε: «Οι πολιτικοί μπορεί να θέλουν να εργαστούν μέχρι τα 64 τους, αλλά οι δουλειές τους δεν είναι καθόλου επίπονες. Συνεχίζουν να αυξάνουν τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης. Το 60 είναι ήδη πολύ για όσους κάνουν σκληρές, κακοπληρωμένες χειρωνακτικές εργασίες. Στο τέλος θα δουλεύουμε μέχρι να πέσουμε κάτω. Οι γυναίκες είναι θυμωμένες. Ολοι είναι θυμωμένοι».
Η Ναταλί, 25 ετών, φοιτήτρια θετικών επιστημών, είπε: «Είναι πιο δύσκολο για τις γυναίκες να βρουν δουλειά και να κάνουν καριέρα, και όταν το κάνουν πρέπει να δουλέψουν σκληρότερα για λιγότερα. Οι γυναίκες πρέπει να υποστούν ανισότητα και αδικία μέχρι τέλους. Δεν μπορούμε να το δεχτούμε και γι’ αυτό είμαστε στους δρόμους».