Μπορεί το κλιματικά αλλόκοτο 2015 να τέλειωσε, όμως απ΄ ό,τι τουλάχιστον λένε οι μετεωρολόγοι και οι μελετητές του κλίματος τα βάσανά μας δεν φαίνεται να έχουν τελειωμό. Ισως μάλιστα μόλις τώρα να αρχίζουν. Πρωτοφανείς πλημμύρες στη βόρεια Αγγλία, καταστροφικοί ανεμοστρόβιλοι στις ΗΠΑ, ξηρασία και εφιαλτικές πυρκαγιές στην Αυστραλία, έντονες χιονοπτώσεις στο Μεξικό, πυκνές ομίχλες που τις κόβεις με το μαχαίρι στο Καλιμαντάν της Ινδονησίας, ενώ η ξηρασία απειλεί με λιμό πληθυσμούς στα νότια της Αφρικής. Και, σαν αυτό να ήταν το κερασάκι στην τούρτα, στο Βόρειο Πόλο η θερμοκρασία τις τελευταίες ημέρες μετρήθηκε στους 4 βαθμούς πάνω από το μηδέν!
«Στην περιοχή ετούτη του πλανήτη η τυπική θερμοκρασία για την εποχή αυτή, όπου ολόκληρο το 24ωρο επικρατεί σκότος, είναι περίπου 35 βαθμοί κάτω από το μηδέν» επισημαίνει ο Πάτρικ ντε Χαν στο Κicker. «Ομως ο θερμός καιρός έχει εκτοξεύσει τη θερμοκρασία στους 3-4 βαθμούς πάνω από το μηδέν, πράγμα που σημαίνει πως στο Βόρειο Πόλο τα χιόνια ήδη λιώνουν. Θα μπορούσατε να φανταστείτε ποτέ τον Αη Βασίλη ιδρωμένο;»
Οι επιστήμονες επισημαίνουν πως υπεύθυνο γι΄ αυτή την αφύσικη κατάσταση είναι το φαινόμενο Ελ Νίνιο που τους τελευταίους μήνες ανάγκασε τον Ειρηνικό Ωκεανό να απελευθερώσει τεράστιες ποσότητες θερμότητας στην ατμόσφαιρα. Καθώς τα ατμοσφαιρικά ρεύματα έχουν την ευχέρεια να ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, η ζέστη και η υγρασία που τη συντροφεύει προκαλούν χάος και αναστάτωση σε πολλά μέρη του πλανήτη.
Οπως τονίζει στους Τhe New York Times και στην Τζαστίν Γκίλις ο ειδικός επί του κλίματος Μάιλς Ρ. Αλλεν, ο οποίος σε συνεργασία με μετεωρολόγους από τις ΗΠΑ και την Ολλανδία ολοκλήρωσε μια μελέτη για τις καταρρακτώδεις βροχές που έπληξαν τα Βρετανικά Νησιά τον Δεκέμβριο, τα επίπεδα βροχής ήταν κατά 40 εκατοστά υψηλότερα από ό,τι πέρσι εξαιτίας αυξημένων εκπομπών ρύπων στην ατμόσφαιρα προερχόμενων από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Και η βιβλική αυτή καταστροφή έφερε το θέμα στο βρετανικό κοινοβούλιο με το ερώτημα αν η Μεγάλη Βρετανία κάνει αρκετά ώστε να θωρακιστεί απέναντι στα δυσμενή αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής. Το φαινόμενο Ελ Νίνιο ευθύνεται επίσης για την επέκταση της περιόδου των ανεμοστροβίλων που έπληξαν πριν από λίγες ημέρες με πρωτοφανή σφοδρότητα τις πολιτείες του Τέξας και του Μισισιπή στις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Μάθιου Ρόζενκρανς, επικεφαλής του Τμήματος για την Πρόγνωση του Κλίματος στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, το Ελ Νίνιο δεν ήταν η μόνη φυσική παράμετρος που έχει μπει στο μικροσκόπιο των ειδικών. Το φετινό χειμώνα ένα φαινόμενο που ονομάζεται Αρκτική Ταλάντωση παγιδεύει εκτεταμένες ψυχρές αέριες μάζες στο Βορά, επιτρέποντας στη ζέστη και την υγρασία να συνωθούνται στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη, κάτι που φαίνεται να ευθύνεται για τις ραγδαίες βροχοπτώσεις στις πολιτείες της Γεωργίας και της Νότιας Καρολίνας.
Πάντως οι επιστήμονες δηλώνουν πως δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν πλήρως τι σύνδεση μεταξύ Ελ Νίνιο και Αρκτικής Ταλάντωσης, αν βέβαια υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ τους, ενώ δεν μπορούν να προβλέψουν τις ακριβείς επιπτώσεις του Ελ Νίνιο τις προσεχείς δεκαετίες. Το Ελ Νίνιο κάνει την παρουσία του αισθητή κάθε 3-7 χρόνια και τις περισσότερες φορές τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα που το συνοδεύουν είναι μέτριας έντασης.
Το φετινό Ελ Νίνιο είναι το τρίτο πιο δυνατό που έχει εμφανιστεί στην εποχή των δορυφόρων και άλλων συσκευών ανίχνευσης των καιρικών φαινομένων
Παρόμοια φαινόμενα εμφανίζονται όταν οι δυτικοί άνεμοι στον Ειρηνικό αδυνατίζουν ή αλλάζουν κατεύθυνση. Οι αλλαγές αυτές οδηγούν σε δραματική αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων στον ανατολικό Ειρηνικό. Και όπως εξηγούν πηγές της ΝΑSΑ, τα σύννεφα και οι καταιγίδες απωθούν τη ζέστη και την υγρασία στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Αυτές οι μεταβολές αλλάζουν την κατεύθυνση των καυσαερίων των αεροπλάνων και επηρεάζουν τη διαδρομή των καταιγίδων που πρόκειται να εκδηλωθούν ανά την υφήλιο.
Καθώς το φετινό Ελ Νίνιο είναι το τρίτο πιο δυνατό που έχει εμφανιστεί στην εποχή των δορυφόρων και άλλων συσκευών ανίχνευσης των καιρικών φαινομένων, δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα από τα οποία θα μπορούσαμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα.
Ετσι οι ειδικοί επιστήμονες δηλώνουν ότι θα τους πάρει μήνες να αναλύσουν και να συσχετίσουν όλες τις παραμέτρους που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στα ακραία καιρικά φαινόμενα του 2015. Είναι πάντως βέβαιο ότι η χρονιά που μόλις έφυγε θα καταγραφεί ως μία από τις θερμότερες από τότε που άρχισαν οι σχετικές μετρήσεις, αφήνοντας πίσω το 2014 και μάλιστα με μεγάλη διαφορά. Οπως επισημαίνει ο Κέβιν Τρένμπερθ, ειδικός για το κλίμα στο Εθνικό Κέντρο Ερευνών της Ατμόσφαιρας στο Μπόουλντερ του Κολοράντο, αυτό είναι προϊόν της συγκυριακής ζέστης του Ελ Νίνιο και της μακροπρόθεσμη θέρμανσης του πλανήτη από την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Τόσο στον Ειρηνικό όσο και στον Ατλαντικό η ασυνήθιστα θερμή επιφάνεια των υδάτων προσθέτει επιπλέον υγρασία στην ατμόσφαιρα. Οι καταιγίδες που εκδηλώνονται πάνω από τη γη μπορούν να προσελκύσουν υγρασία από απόσταση 2.500 χιλιομέτρων και η θερμότητα του ωκεανού μπορεί να προκαλέσει ραγδαίες βροχοπτώσεις στα Νοτιοανατολικά όπως επίσης και την εκδήλωση ισχυρών καταιγίδων και τυφώνων που εκδηλώθηκαν το 2015 στη λεκάνη του Ειρηνικού με καταστροφικά αποτελέσματα για ορισμένα νησιωτικά έθνη όπως του Βανουάτου.
«Η θέρμανση του πλανήτη σημαίνει με απλά λόγια πως θα υπάρχει όλο και περισσότερη τροφή γι΄ αυτά τα συστήματα στο μέλλον. Και μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως τα ακραία φαινόμενα ολοένα και θα εντείνονται με την πάροδο του χρόνου» καταλήγει ο Τρένμπερθ.