Ορισμένοι ευρωπαίοι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η ενδεχόμενη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, θα μπορούσε να είναι αυτό που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση για να ενισχύσει την άμυνά της και να σκληρύνει τη στάση της απέναντι στην Κίνα.
Αυτό ανέφεραν κάποιοι αξιωματούχοι που μίλησαν στο Politico με τον όρο να μην κατονομαστούν.
«Η επιστροφή του Τραμπ θα ήταν ένα “ευεργετικό σοκ” που θα επιτρέψει στην ΕΕ να προχωρήσει μπροστά, όπως ήταν η πανδημία ή η ενεργειακή κρίση μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ.
Την άποψη αυτή συμμερίζονται «αρκετοί διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ», σύμφωνα με το Politico, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τον συμπαθούν ή συμφωνούν με την πολιτική του.
Απλά θεωρούν ότι μια δεύτερη θητεία του Τραμπ θα «ανάγκαζε» μία διχασμένη ΕΕ να αφήσει στην άκρη τις διαφορές της και να προχωρήσει μπροστά ως ενιαίο μπλοκ, είπαν έξι διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ.
Το σκεπτικό τους είναι ότι ο Τραμπ θα είναι τόσο εχθρικός προς την Ευρώπη, που το μπλοκ δεν θα είχε άλλη επιλογή από το να ενισχύσει τις αμυντικές του δαπάνες και τον τεχνολογικό του τομέα και να αποσαφηνίσει την πολιτική του για την Κίνα, πρόσθεσαν.
Οι ίδιοι τονίζουν ότι έχουν οδυνηρές αναμνήσεις από την πρώτη θητεία του Τραμπ, όταν μιλούσε υποτιμητικά για τους ευρωπαίους ηγέτες, αποκαλούσε τις Βρυξέλλες «κολαστήριο» και εξαπέλυε εμπορικό πόλεμο στην ΕΕ, κάτι που απειλεί ότι θα κάνει και τώρα.
Οι αξιωματούχοι και οι ηγέτες της ΕΕ συνήθως δεν σχολιάζουν επίσημα εκλογές σε άλλη χώρα. Λένε όμως, ότι, στην περίπτωση των ΗΠΑ, η Ευρώπη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για κάθε σενάριο -είτε αυτό είναι μια νίκη του Τραμπ είτε της Κάμαλα Χάρις.
Σε συζητήσεις με το Politico, αξιωματούχοι και διπλωμάτες της ΕΕ ανέλυσαν πώς μια αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο θα μπορούσε να ωθήσει αλλαγές στην ευρωπαϊκή πολιτική.
Τα φλέγοντα ζητήματα
Από την Ουκρανία μέχρι την άμυνα και τον αγώνα της Ευρώπης κατά της οικονομικής παρακμής, μια νίκη του Τραμπ θα μπορούσε να έχει σεισμικές επιπτώσεις στο μέλλον του μπλοκ. Για ορισμένους Ευρωπαίους, οι αλλαγές αυτές θα μπορούσαν να είναι θετικές.
Ο πιο προφανής τομέας στον οποίο μια προεδρία Τραμπ θα μπορούσε να ωθήσει σε αλλαγές στην Ευρώπη, είναι η άμυνα και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Ο πρώην πρόεδρος δεν διστάζει να κατηγορήσει την Ευρώπη ότι απολαμβάνει «δωρεάν» τη στρατιωτική προστασία των ΗΠΑ μέσω του ΝΑΤΟ και φέρεται να έχει απειλήσει να βγάλει την Ουάσινγκτον από τη συμμαχία.
Οσον αφορά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει πει ότι θα τερματίσει τη σύγκρουση «την επομένη» της επανεκλογής του -προφανώς χωρίς τη συγκατάθεση του Κιέβου.
Μία νέα κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να αυξήσει την πίεση στην Ευρώπη σχετικά με την «κατανομή των αμυντικών βαρών», όσο δεν έχει κάνει καμία άλλη από την ίδρυση της συμμαχίας, το 1949. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι εμφανίζονται θετικοί απέναντι σε αυτό, σύμφωνα με το δημοσίευμα.
«Ο Τραμπ συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη χρηματοδότηση της άμυνας, αλλά χρειαζόμαστε ένα πραγματικό σοκ για να αλλάξει αυτή η συζήτηση», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. «Μια συμφωνία για ένα ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία θα την ταρακουνήσει γερά».
Μια ομάδα χωρών της ΕΕ θέλει να δανειστεί χρήματα από κοινού (με την έκδοση «ευρωομολόγων») για να αυξήσει τα συνολικά κεφάλαια που είναι διαθέσιμα στο Κίεβο. Αλλά στην κίνηση αυτή αντιδρούν, μεταξύ άλλων, κράτη όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, θιασώτες της κρατικής λιτότητας.
Αυτοί που πιέζουν για αμυντικά ευρωομόλογα ελπίζουν ότι μια δεύτερη θητεία του Τραμπ ως προέδρου, θα μπορούσε να κινητοποιήσει αυτές τις χώρες, όπως έκανε η πανδημία και να τις ωθήσει να δεχτούν τον κοινό δανεισμό.
Αντίθετα, μια νίκη της Χάρις θα δυσκόλευε περισσότερο την έκδοση «ευρωομολόγων», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ.
Μια παρόμοια λογική ισχύει και για τις μακροχρόνιες αδιέξοδες προσπάθειες της Ευρώπης να εναρμονίσει την ενιαία αγορά της και να δώσει ώθηση στην οικονομία της, σύμφωνα με το Politico.
Οι μεταρρυθμίσεις για την εναρμόνιση της αγοράς της ΕΕ, ιδίως του χρηματοπιστωτικού της τομέα, δεν προχώρησαν ποτέ ιδιαίτερα.
Μια ακόμη θητεία του Τραμπ θα μπορούσε να αποδειχθεί ο καταλύτης που θα αναγκάσει τις απρόθυμες χώρες να αποδεχθούν την κοινή εποπτεία των τραπεζών και των χρηματιστηρίων τους, υποστηρίζουν οι ίδιοι αξιωματούχοι.
«Πώς φτάνετε από την ανάγνωση της έκθεσης Ντράγκι στην εφαρμογή της έκθεσης Ντράγκι; Εκεί είναι που ο Τραμπ θα μπορούσε να ωθήσει τα πράγματα προς μια ορισμένη κατεύθυνση», δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους, αναφερόμενος στην έκθεση του 2024 για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και το μέλλον της ΕΕ του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι.
Οσον αφορά το εμπόριο, μια επιστροφή του Τραμπ θα μπορούσε εξίσου να αποτελέσει μοχλό αλλαγής, μετακινώντας το μπλοκ προς μια πιο προστατευτική προσέγγιση που έχουν υποστηρίξει οι Γάλλοι.
Πέρυσι, η ανησυχία για την πιθανή επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, οδήγησε τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον στην απόπειρα επίλυσης μιας μακροχρόνιας διατλαντικής διαμάχης για τους δασμούς χάλυβα και αλουμινίου που χρονολογείται από την πρώτη θητεία του Τραμπ.
Οι προσπάθειες αυτές δεν οδήγησαν πουθενά, με τις δύο πλευρές να μην μπορούν να βρουν κοινό έδαφος.
Οι Βρυξέλλες δεσμεύτηκαν να αναβάλουν τους ανταποδοτικούς δασμούς μέχρι τον Μάρτιο του 2025 -μόλις δύο μήνες μετά την ορκωμοσία του επόμενου προέδρου των ΗΠΑ.
Η ΕΕ θέλει να αποφύγει έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, αλλά είναι καλύτερα προετοιμασμένη αυτή τη φορά για να αντεπιτεθεί στην Ουάσινγκτον, αν χρειαστεί.
Τέλος, όσον αφορά το κλίμα, η Ευρώπη, οι ΗΠΑ και οι κυβερνήσεις ομοϊδεατών τους αγωνίζονται να διασφαλίσουν την παγκόσμια στρατηγική τους για την κλιματική αλλαγή έναντι της σχεδόν σίγουρης ανατροπής της υπό τον Τραμπ.
«Είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι»
Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι αυτή τη φορά, οι Βρυξέλλες είναι καλύτερα προετοιμασμένες για τον «οδοστρωτήρα Τραμπ».
Το 2016, η νίκη του Τραμπ και οι συνέπειές της για τις διατλαντικές σχέσεις αποτέλεσαν τεράστια έκπληξη. Οι ευρωπαίοι ηγέτες πιστεύουν τώρα ότι έχουν καλύτερη ιδέα για το τι έρχεται και προετοιμάζονται για τις επιπτώσεις.
Οσον αφορά τη σχέση της Ευρώπης με την Κίνα, αναμένεται και αυτή να αλλάξει υπό την πίεση της κυβέρνησης Τραμπ.
Αλλωστε, αυτή ήταν που οδήγησε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες να εγκαταλείψουν τις συμβάσεις με τον κινεζικό γίγαντα των τηλεπικοινωνιών Huawei εν μέσω ανησυχιών για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο που επισημάνθηκαν από τις ΗΠΑ.
Η Γερμανία, ειδικότερα, έχει αποφύγει την αντιπαράθεση με την Κίνα για τη Huawei λόγω φόβων ότι το Πεκίνο θα μπορούσε να προβεί σε αντίποινα κατά της αυτοκινητοβιομηχανίας της. Η χώρα συμφώνησε να αποκλείσει τη Huawei από τα δίκτυά της νωρίτερα φέτος, αλλά ανέβαλε την εφαρμογή της απόφασης περισσότερο από το αναμενόμενο.
Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Τζο Μπάιντεν, ο τόνος της Ουάσινγκτον προς την Ευρώπη ήταν πιο διαλλακτικός. Ο Αντονι Μπλίνκεν δήλωσε στην Ευρώπη το 2021 ότι οι ΗΠΑ «δεν θα εξαναγκάσουν τους συμμάχους μας σε μια επιλογή “εμείς ή αυτοί” με την Κίνα».
Υπό τον Τραμπ, αυτή η συμφιλιωτική προσέγγιση θα μπορούσε να αλλάξει 180 μοίρες.
«Η Φον ντερ Λάιεν θέλει σαφώς μια πιο σκληρή προσέγγιση στην Κίνα, αλλά αντιμετωπίζει αντίσταση από διστακτικά κράτη-μέλη, κυρίως τη Γερμανία», δήλωσε ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Μια μικρή ώθηση από μια κυβέρνηση Τραμπ θα την βοηθούσε παρά θα την έβλαπτε».
Οι αξιωματούχοι σημειώνουν ότι ίσως ήρθε η ώρα να αγκαλιάσουν την αυτονομία, υποδηλώνοντας ότι η Ευρώπη θα πρέπει να προετοιμαστεί για μια μεγάλη αλλαγή στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ, ανεξάρτητα από το ποιος θα εκλεγεί.
«Οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουν τη μοίρα τους στα χέρια τους, ανεξάρτητα από το ποιος θα εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ», δήλωσε ο γάλλος υπουργός αρμόδιος για θέματα ΕΕ, Μπενιαμίν Χαντάντ, στη γαλλική τηλεόραση την περασμένη εβδομάδα, κάτι που ο Εμανουέλ Μακρόν επιδιώκει εδώ και χρόνια.