Σχεδόν δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι, οι περισσότεροι μέσα στην Κίνα, θα γιορτάσουν σε λίγες ημέρες τη γιορτή της κινεζικής Πρωτοχρονιάς που φέτος πέφτει στις 22 Ιανουαρίου. Και καθώς η χώρα μετράει πλέον ένα μήνα από τότε που εγκατέλειψε την «zero-covid» πολιτική της, λόγω της παταγώδους αποτυχίας της, οι οικονομολόγοι διεθνώς (όχι μόνο οι λοιμωξιολόγοι) φοβούνται τις εορταστικές εστίες υπερμετάδοσης.
Η αιτία της ανησυχίας είναι ασφαλώς οι δυνατότητες «υπερμετάδοσης» που έχει η οικονομική δραστηριότητα της Κίνας και η σημασία της για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, δεν έκρυψε την περασμένη εβδομάδα ότι η δυνατότητα της Κίνας να ανακάμψει οικονομικά, ύστερα από τρία χρόνια αυτο-απομόνωσης «είναι πιθανόν ο πιο σημαντικός παράγοντας για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2023 (…) Εχει τεράστια σημασία».
Η Κίνα επιχειρεί όμως να ανοίξει τις δραστηριότητές της εν μέσω μεγάλης έξαρσης των λοιμώξεων από τον κορονοϊό. Σύμφωνα με την Washington Post, το στοίχημα είναι η ανάκαμψη της καταναλωτικής και της επιχειρηματικής δραστηριότητας που θα μπορούσε να βοηθήσει την παγκόσμια οικονομία να μην πέσει σε ύφεση.
Τις τελευταίες ημέρες, αναλυτές όπως η Goldman Sachs και η Capital Economics αναβάθμισαν τις προβλέψεις τους για την κινεζική ανάπτυξη, επικαλούμενοι ενδείξεις ότι η επιδημία του κορονοϊού κορυφώνεται νωρίτερα από το αναμενόμενο. To πόσο γρήγορα θα καταφέρει τελικά να αναπτυχθεί η Κίνα θα διαμορφώσει τις παγκόσμιες προοπτικές όχι μόνο για την ανάπτυξη αλλά για και τον πληθωρισμό.
Ωστόσο αυτή τη στιγμή η εικόνα είναι αυτή των δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν κατακλύσει τα νοσοκομεία λόγω της Covid. Το πιο κρίσιμο τεστ πλησιάζει αυτό τον μήνα, στις 22 Ιανουαρίου, όταν οι εργαζόμενοι στα εργοστάσια θα επιστρέφουν στις αγροτικές περιοχές από όπου κατάγονται για να γιορτάσουν την κινεζική Πρωτοχρονιά. Αν ασθενήσουν σε αυτές τις περιοχές, όπου οι ιατρικές υποδομές είναι από αδύναμες ως ανύπαρκτες, οι επιπτώσεις ενός δεύτερου γύρου λοιμώξεων θα είναι μεγάλες.
Παρά τους κινδύνους, ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η οικονομία της Κίνας ξυπνάει. Η επιβατική κίνηση στα μετρό των μεγάλων πόλεων επιστρέφει στα κανονικά της επίπεδα, ενώ οι καταναλωτές που συσσώρευαν αποταμιεύσεις κλεισμένοι στα σπίτια τους το περασμένο έτος, έχουν τώρα ρευστότητα για να προβούν σε αγορές. Και η κυβέρνηση ποντάρει πλέον με τις πρωτοβουλίες της στην ανάκαμψη.
Η οικονομία των ΗΠΑ θα δυσκολευτεί φέτος λόγω των αυξημένων επιτοκίων καθώς η Παγκόσμια Τράπεζα βλέπει ανάπτυξη μόλις 0,5%. Η Ευρώπη παλεύει με την ύφεση (μόλις 0,1% ανάπτυξη είναι η εκτίμηση από την ίδια πηγή) ενώ η οικονομία στην Ιαπωνία αναμένεται να τρέξει με μόλις 1%. Σε ό,τι αφορά την Κίνα, η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ανάπτυξη 4,4% καθώς η καταπιεσμένη ζήτηση και το άνοιγμα εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν στην οικονομία της.
«Προσφέρει διεθνώς μεγάλη ώθηση. Αλλά δεν περιμένουμε ότι στην Κίνα θα καταγραφεί αυτό το τεράστιο κύμα ανάπτυξης που θα οδηγήσει στη διάσωση του υπόλοιπου κόσμου», σχολίασε ο αναλυτής Μπεν Μέι της Oxford Economics στο Λονδίνο. Το καθεστώς της Κίνας, επωφελούμενο από τον χαμηλό εγχώριο πληθωρισμό μείωσε τα επιτόκια το 2022 και η κεντρική τράπεζα ενδέχεται να τα μειώσει ξανά για να τονώσει την οικονομική δραστηριότητα. Και οι κινέζοι τουρίστες μπαίνουν ξανά στα αεροπλάνα…
Δεν λείπουν ωστόσο και οι πηγές ανησυχίας. Η Κίνα βγαίνει με αβέβαια βήματα από μια περίοδο ανησυχητικής αδυναμίας. Ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης 3,2% του περασμένου έτους ήταν ο χαμηλότερος των τελευταίων δεκαετιών, εξαιρουμένου του έτους της πανδημίας το 2020. Τα επαναλαμβανόμενα lockdown είχαν επιπτώσεις στην ψυχολογία του πληθυσμού, μείωσαν την κατανάλωση και προκάλεσαν προβλήματα στις μικρές επιχειρήσεις και στα εργοστάσια.
Οι άνευ προηγουμένου αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που σημειώθηκαν στο Πεκίνο και σε άλλες πόλεις προς το τέλος του 2022 ήταν ένα «καμπανάκι» για όσα βιώνει ο πληθυσμός της χώρας. Η ανεργία των νέων βρίσκεται στο ύψος ρεκόρ του 19,9%, ενώ ο κλάδος των ακινήτων που πνίγεται στα χρέη λειτουργεί ως τροχοπέδη για τις επενδύσεις.
Παρόλο που η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας αναμένεται φέτος να ξεπεράσει εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας, η συνεισφορά της στην παγκόσμια ανάκαμψη θα είναι μικρότερη από εκείνη που είχε καταγραφεί κατά την έξοδο από την προηγούμενη παγκόσμια οικονομική κρίση, αυτή του 2008. Τότε, χάρη στις τεράστιες κρατικές δαπάνες και σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης των υποδομών, η κινεζική οικονομία αναπτύχθηκε (το 2010) με ρυθμό πάνω από 10%, περίπου διπλάσιο από τον ρυθμό που θεωρείται πιθανός για φέτος.