Μετά την αυτεπάγγελτη παρέμβαση της εισαγγελίας του Αρείου Πάγου για τη διερεύνηση της υπόθεσης υποκλοπής των ΑΦΜ του συνόλου των πολιτών και επιχειρήσεων, και δημιουργίας παράλληλου νομίσματος με βάση τους σχεδιασμούς του κ. Βαρουφάκη και της κρυφής επιτροπής επεξεργασίας των σχετικών προτάσεων, κατόπιν παραγγελίας του Πρωθυπουργού, το ερώτημα που πλανάται αφορά την πρόθεση ή το αναγκαστικό αυτοσχέδιο των σεναρίων που προωθήθηκαν για τη χώρα στο επάρατο α’ εξάμηνο του 2015.
Ανατρέχοντας στις προτάσεις του κ. Βαρουφάκη για τη διαχείριση της κυπριακής κρίσης και όχι μόνο, υποστηρίζω ότι το σχέδιο προς τον πρωθυπουργό κ. Τσίπρα για την έκδοση παράλληλου νομίσματος που θα διοχετευόταν μέσω του TAXIS ως προπομπός των IOU και εν τέλει της δραχμής, ήταν προμελετημένο. Επιπλέον, η τοποθέτηση ακραίων υποστηρικτών της δραχμής και της ρήξης με την Ε.Ε. σε θέσεις κλειδιά της κυβέρνησης, ενισχύουν τις υποψίες για ένα συνολικό σχεδιασμό που θα έφερνε τη χώρα προ τετελεσμένων, πτώχευσης και αναγκαστικής καταφυγής σε εθνικό νόμισμα, που για άλλους αποτελούσε μέσο εκβίασης για την επανάκαμψη στο ευρώ με καλύτερους όρους, και για άλλους ένα νέο μόνιμο καθεστώς συνδεδεμένο με ενισχυμένο κρατικό έλεγχο στα μέσα παραγωγής και την οικονομία.
Αντιγράφω από το βιβλίο του κ. Βαρουφάκη «Η Γένεση της Μνημονιακής Ελλάδας», εκδόσεις Gutenberg 2014. σελ 368, 369, πηγή Protagon.gr, πρωτότυπος τίτλος «Άλλο Κύπρος, άλλο Ελλάδα», 24 Μαΐου 2013:
«..Με άλλα λόγια, το ΑΚΕΛ, αλλά και τα υπόλοιπα κόμματα, έχουν την υποχρέωση να πουν στον κυπριακό λαό πως:
Α. το Plan B (δηλαδή η προετοιμασία νέου νομίσματος) είναι απαραίτητο ώστε να ενισχυθεί η διαπραγματευτική θέση της Κύπρου απέναντι στην Ευρώπη (και εν πάση περιπτώσει, να αποφευχθεί η μόνιμη, μακροπρόθεσμη ύφεση που εξασφαλίζει το συμφωνημένο ήδη Μνημόνιο).
Β. Η αύξηση της διαπραγματευτικής εξουσίας της Κύπρου θα προκύψει μόνο αν οι Κύπριοι είναι διατεθειμένοι να ενεργοποιήσουν αυτό το Plan B, γνωρίζοντας ότι μια τέτοια ενεργοποίηση θα έχει μεσοπρόθεσμα μεγάλο κόστος.
Γ. Αν επιτευχθεί αυτή η ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της Λευκωσίας, τότε μόνο θα είναι εφικτή η διαπραγμάτευση μιας νέας συμφωνίας που θα δίνει ελπίδες σταθεροποίησης και μελλοντικής ανάπτυξης στην Κύπρο εντός της Ευρωζώνης.
Το ερώτημα λοιπόν για του Κύπριους και τις Κύπριες είναι απλό… έχει ο κυπριακός λαός τη διάθεση να συγκρουστεί, με μεγάλο μεσοπρόθεσμο κόστος, με την ευρωπαϊκή ηγεσία ώστε να αποφευχθεί η μακροπρόθεσμη, δίχως τέλος, συρρίκνωση της κυπριακής κοινωνικής οικονομίας; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να θέσει το ΑΚΕΛ αλλά και τα άλλα κόμματα στην κυπριακή κοινωνία. Ούτε η σημερινή κατάσταση αποτελεί λύση, ούτε και η έξοδος από το ευρώ θα λύσει τα προβλήματα ανέξοδα».
Από το παραπάνω ευθέως συνάγεται η «άποψη» Βαρουφάκη για τη διαχείριση της κρίσης και συνεπώς ο εκ των προτέρων σχεδιασμός για την έκδοση παράλληλου νομίσματος και εν τέλει καταφυγής σε εθνικό νόμισμα ως διαπραγματευτικό όπλο για την, εν ευθέτω χρόνο, τελική επανάκαμψη και παραμονή της χώρας στο ευρώ. Πρόταση που ταυτίζεται ουσιαστικά με την πρόταση Σόιμπλε για την πενταετή έξοδο από το ευρώ, με τη διαφορά ότι η τελευταία εμπεριέχει επιπλέον πρόβλεψη για την υποστήριξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας της δραχμής -αντί της ελεύθερης πτώσης που εγγυάται το σύστημα Βαρουφάκη-, τη ρύθμιση του χρέους και την ενίσχυση της χώρας ώστε να αντιπαρέλθει την πραγματική ανθρωπιστική κρίση που θα ξεσπάσει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα σχέδια Βαρουφάκη που επεξεργαζόταν το κυβερνητικό επιτελείο ουδέποτε έλαβαν υπόψη την τελική ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας μέσω της πιστής εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που προέβλεπε το μνημόνιό τους, και την πλήρη άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, λίγες μόλις μέρες πριν την εξαγγελία του δικού μας δημοψηφίσματος και το κλείσιμο των τραπεζών. Ουδέποτε ασχολήθηκαν με τα παραδείγματα της Ιρλανδίας ή της Πορτογαλίας. Ουδέποτε ενέσκηψαν στις κραυγές αγωνίας της πραγματικής οικονομίας και των παραγωγικών φορέων και των επιχειρήσεων για τη σταδιακή κατάρρευση της οικονομίας στο εξάμηνο των καταστρεπτικών πειραματισμών.
Όμως τα πράγματα δεν μένουν εδώ. Σε απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο, στα προλεγόμενα στις σελίδες 17 και 18, καταγράφει την πρότασή του για την ανακοίνωση στην οποία θα έπρεπε να προβεί ο Γ. Παπανδρέου προς τον γερμανικό λαό: «…Ως πρωθυπουργός της Ελλάδας αναλαμβάνω την ευθύνη για την πτώχευση της χώρας μου… κ.λπ… κ.λπ… Κλείνω με μία δήλωση: Δεν θα δεχθώ χρήματα από εσάς που δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι θα σας επιστρέψω. Το μόνο που ζητώ, εκ μέρους της χώρας μου, είναι να μην συγκαλυφθεί η πτώχευση με νέα δανεικά, τα οποία θα τη… μονιμοποιήσουν.» (σελ 17-18 Προλεγόμενα Η Γένεση της Μνημονιακής Ελλάδας εκδόσεις Gutenberg 2014)
Κατά την εκτίμηση του πρώην υπουργού αυτή η ανακοίνωση θα είχε ως αποτέλεσμα «…η διαπραγματευτική του δύναμη θα εκτοξευόταν στα ουράνια και η κ. Μέρκελ θα υποχωρούσε (ούσα πολιτικό ον που γνωρίζει τα όρια ισχύος της)» σελ 17.
Εν ολίγοις, δεν ήταν τυχαίο γεγονός ή αποτέλεσμα των εξελίξεων η άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης -μέσω του κ. Βαρουφάκη- να δεχθεί την τελευταία δόση των 7 δισ. από το πακέτο βοήθειας στις 30.01.2015, στις πρώτες κιόλας μέρες της ανάληψης της διακυβέρνησης από τους ΣΥΡΙΑΖΑ-ΑΝΕΛ, εισάγοντας τη χώρα σε διαδικασία ρήξης με την Ευρώπη. Περαιτέρω, δεν ήταν τυχαίο γεγονός ή αποτέλεσμα εξελίξεων η μη πληρωμή της δόσης στο ΔΝΤ στις 30.06.2015 που επέσυρε το φάσμα της πτώχευσης. Αντίθετα, ήταν η υλοποίηση της πρότασης που εκτόξευσε τη «διαπραγματευτική δύναμη στα ουράνια» χωρίς δυστυχώς να κάνει την κ. Μέρκελ να υποχωρήσει…
Σοφιστείες που μετατρέπουν την υπόθεση σε δεδομένο και οικοδομούν επί μιας φαντασιακής πραγματικότητας που ωστόσο αποτέλεσαν πραγματικά ασκούμενη πολιτική εν αναμονή αποτελεσμάτων από το φαντασιακό μέρος. Παράλληλα, η ενίσχυση του κρατικού παρεμβατισμού με την κατάργηση αρμοδιοτήτων των ανεξάρτητων ρυθμιστικών αρχών (π.χ. ενέργεια), το άνοιγμα επιχειρήσεων με κρατική ενίσχυση (π.χ. Βιομηχανία Ζάχαρης), ή η αύξηση των κρατικών επιδοτήσεων σε άλλες (π.χ. ΕΡΤ), διαμόρφωναν τους όρους μιας καθεστωτικής αλλαγής. Περιορισμοί στην ελεύθερη επιχειρηματική δραστηριότητα, έλεγχος αντί για ρύθμιση των αγορών, κρατικός έλεγχος της οικονομίας.
Ουσιαστικά πρόκειται για την εφαρμογή πολιτικών εμπνεόμενων από ιδεοληψίες που συνδυαζόμενες με περιθωριακές σχολές της οικονομικής σκέψης οδηγούν σε κρατικίστικες προσεγγίσεις παλαιοκομμουνιστικού τύπου. Σε αυτό το πλαίσιο, η απονομή ρόλων σε υπουργούς και κομματικούς κομισάριους με ακραίες απόψεις ρήξης, ανατροπής του καθεστώτος σε ένα οικονομικό περιβάλλον δραχμής, ως την απαρχή της ευρωπαϊκής και της παγκόσμιας επανάστασης, αποσταθεροποίησαν περαιτέρω την οικονομία και αποδυνάμωσαν τη θέση της στις διεθνείς αγορές. Η κατάρρευση της εμπιστοσύνης με τη συστηματική παραβίαση των κανόνων λειτουργίας της ΕΕ, της ΕΚΤ και των θεσμών διεθνούς οικονομικής συνεργασίας, η μη ανταπόκριση στις υποχρεώσεις πληρωμής δανείων κ.λπ., επιδείνωσαν καταλυτικά τις εξελίξεις καταλήγοντας στην ονομαστική χρεοκοπία της χώρας και το κλείσιμο των τραπεζών.
Το σενάριο περί των «αναγκαίων» θυσιών του λαού ως την αναγκαία συνθήκη για την υλοποίηση των οραμάτων και παροραμάτων της νομενκλατούρας του ΣΥΡΙΖΑ, είχε πλέον ενεργοποιηθεί. Όμως η σύγκρουση με την πραγματικότητα μετά το δημοψήφισμα και το φάσμα της πραγματικής χρεοκοπίας, της διάλυσης του παραγωγικού δυναμικού και της αποσύνθεσης του κοινωνικού ιστού διέσυρε το «όνειρο» και αποδόμησε τις συμμαχίες ιδεών και στελεχών που το υπηρέτησαν. Κάθε πρωταγωνιστής της αποτυχημένης «επανάστασης» έχει πλέον αφεθεί σε μοναχικούς δρόμους υπεράσπισης εαυτού και μη αλλήλων έναντι της καταστροφικής ζημίας που επισώρευσαν σε μια ήδη κατεστραμμένη (και επώδυνα ανασυντασσόμενη) οικονομία. Οι ευθύνες ωστόσο, αργά ή γρήγορα, θα ακουμπήσουν τους ενεχόμενους χωρίς εξαιρέσεις. Είναι απλώς θέμα χρόνου.
* O Γιάννης Τσαμουργκέλης διδάσκει Διεθνή Οικονομικά στο Παν/μιο του Αιγαίου. Έχει διατελέσει διευθύνων στέλεχος εταιριών στο χρηματοπιστωτικό τομέα. Διδάκτωρ Παν/μιου της Οξφόρδης.