Σφοδρές αντιδράσεις ξεσήκωσε στο Τελ Αβίβ η απομάκρυνση του υπουργού Αμυνας Γιοάβ Γκάλαντ | REUTERS/Thomas Peter
Επικαιρότητα

Γιατί απέλυσε ο Νετανιάχου τον υπουργό Αμυνας

Η αποπομπή του Γιοάβ Γκάλαντ από την ισραηλινή κυβέρνηση δεν ήταν έκπληξη – η σχέση των δύο ανδρων ήταν τεταμένη εδώ και πολύ καιρό. Γιατί, όμως, τον απομάκρυνε τώρα;
Protagon Team

Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου απέλυσε τον υπουργό Αμυνας της χώρας, Γιοάβ Γκάλαντ, την Τρίτη 5 Νοεμβρίου, λέγοντας ότι έχουν προκύψει «σημαντικές διαστάσεις» ανάμεσά τους σχετικά με τη διαχείριση των πολέμων στη Γάζα και τον Λίβανο.

Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες και διαδηλώσεις ξέσπασαν όταν ο Νετανιάχου ανακοίνωσε ότι ο Γκάλαντ θα αντικατασταθεί από τον υπουργό Εξωτερικών, Ισραήλ Κατς. Πρόσθεσε ότι ζήτησε από τον δικηγόρο Γκίντιον Σαάρ, έναν σκληροπυρηνικό πρώην πολιτικό του αντίπαλο, ο οποίος εντάχθηκε στην κυβέρνησή του τον Σεπτέμβριο, να διαδεχθεί τον Κατς ως υπουργός Εξωτερικών.

Η εξέλιξη, επισημαίνουν οι Financial Times, δεν αποτέλεσε ακριβώς έκπληξη για όσους παρακολουθούσαν τα τεκτενόμενα στο Ισραήλ. Η επιδείνωση της σχέσης μεταξύ Νετανιάχου και Γκάλαντ ήταν ανοιχτό μυστικό εδώ περισσότερο από ένα χρόνο και ο πρωθυπουργός είχε ήδη σκεφτεί να αντικαταστήσει τον υπουργό Αμυνάς του με τον Σάαρ νωρίτερα αυτό το φθινόπωρο.

Ομως, παρά τις ολοένα και πιο δημόσιες διαμάχες μεταξύ Γκάλαντ και Νετανιάχου, η χρονική στιγμή της απόλυσής του, όσο το Ισραήλ βρίσκεται στη μέση μιας πολυμέτωπης σύγκρουσης με τη Χαμάς, τη Χεζμπολάχ και το Ιράν, ήταν απροσδόκητη.

Ο Γιοάβ Γκάλαντ (απο)χαιρετά. REUTERS/Nir Elias

«Εν μέσω ενός πολέμου, περισσότερο από ποτέ, απαιτείται πλήρης εμπιστοσύνη μεταξύ του πρωθυπουργού και του υπουργού Αμυνας», είπε ο Νετανιάχου σε μια σύντομη δήλωση. «Δυστυχώς, αν και στους πρώτους μήνες υπήρχε τέτοια εμπιστοσύνη και υπήρχε πολύ γόνιμη δουλειά, τους τελευταίους μήνες αυτή η εμπιστοσύνη έχει ραγίσει ανάμεσα σε εμένα και τον υπουργό Αμυνας».

Ο Γκάλαντ είπε ότι απολύθηκε επειδή ο Νετανιάχου δεν μπορούσε να δεχτεί τις θέσεις του σε τρία ζητήματα: Την ανάγκη να τερματιστεί η απαλλαγή από τη στρατολόγηση για όλους τους υπερορθόδοξους Εβραίους, την επίτευξη συμφωνίας για την απελευθέρωση των ομήρων που εξακολουθεί να κρατά η Χαμάς στη Γάζα και, τέλος, τη δημιουργία εξεταστικής επιτροπής για τις αδυναμίες που επέτρεψαν την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.

«Σε συνθήκες σκοταδιού και ομίχλης είναι ζωτικής σημασίας η πλοήγηση με μια πυξίδα. Και στην κατάστασή μας, όταν η ομίχλη της μάχης είναι τόσο πυκνή, θα παραμείνω με την πυξίδα», πρόσθεσε ο Γκάλαντ.

Ο Γκάλαντ, επιπλέον, υπήρξε σημαντικός συνομιλητής με τον κύριο σύμμαχο του Ισραήλ, τις ΗΠΑ, γράφουν οι FT, καθ’ όλη τη διάρκεια των πολέμων, και η εκτίμηση των αναλυτών είναι ότι η ανακοίνωση της απόλυσής του την ημέρα των αμερικανικών εκλογών δεν ήταν τυχαία.

Η στενή σχέση των ΗΠΑ με τον Γκάλαντ φαίνεται ότι είχε ενοχλήσει τον Νετανιάχου, ο οποίος επέλεξε την ημέρα των εκλογών για να τον απολύσει, επειδή ήξερε ότι οι Αμερικάνοι θα είχαν στραμένη την προσοχή τους αλλού.

Τα ακροδεξιά μέλη του συνασπισμού του Νετανιάχου, συμπεριλαμβανομένου του υπερεθνικιστή υπουργού ασφαλείας Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ, αντιμετώπισαν με ικανοποίηση την απόλυση του Γκάλαντ, καθώς ο πρώην υπουργός Αμυνας ανήκε στις πιο μετριοπαθείς φωνές της ισραηλινής πολιτικής.

Η αντιπολίτευση, από την πλευρά της, καταδίκασε την απομάκρυνσή του. Ο Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, ηγέτης του δεξιού κοσμικού κόμματος Yisrael Beiteinu, κατηγόρησε τον Νετανιάχου ότι διοικεί το Ισραήλ σαν μια «μπανανία».

Ο Γιαΐρ Λαπίντ, επικεφαλής του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, Yesh Atid, χαρακτήρισε την απόλυση του Γκαλάντ στη μέση των πολέμων ως «πράξη τρέλας».

«Ο Νετανιάχου ξεπουλάει την ασφάλεια του Ισραήλ και τους μαχητές των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων για τη δική του επαίσχυντη πολιτική επιβίωση», έγραψε στο X.

Χάος στο Τελ Αβίβ. REUTERS/Ammar Awad

Χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους, στις μεγαλύτερες πόλεις του Ισραήλ, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόλυση του Γκάλαντ. Διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν κοντά στην κατοικία του Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ, ενώ άλλοι έκλεισαν έναν μεγάλο αυτοκινητόδρομο στο Τελ Αβίβ, παρά τους περιορισμούς στις δημόσιες συγκεντρώσεις  λόγω του κινδύνου εκτόξευσης ρουκετών από τον Λίβανο.

Η απόφαση του Νετανιάχου να απολύσει τον Γκάλαντ, η οποία θα τεθεί σε ισχύ εντός 48 ωρών, είναι το αποκορύφωμα μιας διαρκώς επιδεινούμενης κατάστασης. Πηγές από το περιβάλλον του Νετανιάχου είχαν πει στους Financial Times ότι οι δύο άνδρες δεν μιλούσαν σχεδόν καθόλου μεταξύ τους.

Ο πρωθυπουργός προσπάθησε να απολύσει τον Γκάλαντ και πέρυσι επειδή ο υπουργός Αμυνας κατέκτινε τα σχέδιά του για τη δικαστική αναμόρφωση. Αναγκάστηκε, όμως, να υποχωρήσει μετά από τεράστιες διαμαρτυρίες στους δρόμους της χώρας.

Πιο πρόσφατα, έχουν διαφωνήσει για το πώς θα πρέπει να διοικηθεί η Γάζα όταν τελειώσει ο πόλεμος με τη Χαμάς. Τότε, ο Γκάλαντ επέκρινε τον Νετανιάχου για την αποτυχία να καταρτίσει ένα ρεαλιστικό σχέδιο για τη μεταπολεμική διακυβέρνηση.

Εχουν επίσης διαφωνήσει για το ζήτημα της απαλλαγής των περισσότερων υπερορθόδοξων εβραίων από τη στρατιωτική θητεία, μια σημαντική πηγή διχόνοιας στον πεντακομματικό συνασπισμό του Νετανιάχου, ο οποίος βασίζεται για την επιβίωσή του στην υποστήριξη δύο υπερορθόδοξων κομμάτων.

Ο Γκάλαντ έχει ταχθεί επανειλημμένα υπέρ της στράτευσης περισσότερων υπερορθόδοξων ανδρών και τη Δευτέρα, μια ημέρα πριν απολυθεί, ενέκρινε τη στρατολόγηση 7.000 ακόμη. Ισως αυτό ήταν η σταγόνα που ξεχίλισε το ποτήρι για τον Νετανιάχου.