Η παντοδυναμία του Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία είναι γεγονός μετά και τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές, την ώρα μάλιστα που οι αντίπαλοί του έτρεφαν πολλές ελπίδες για την ήττα του.
Οπως σημειώνει ο Economist, όλοι θα πρέπει να το πάρουν απόφαση εντός και εκτός Τουρκίας: για τα επόμενα πέντε χρόνια, η Ευρώπη και η διεθνής κοινότητα θα έχουν να αντιμετωπίσουν έναν αυταρχικό λαϊκιστή ηγέτη.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί κακό νέο τόσο για την οικονομία, όσο και για το κράτος Δικαίου και τους συσχετισμούς στην ευρύτερη περιφέρεια. Και όμως, όπως σημειώνει ο Economist, «οι πραγματιστές έχουν καθήκον να αναζητούν κάποιες αχτίδες φωτός μέσα σε όλο αυτό το ζοφερό σκηνικό».
Το καλό είναι ότι η νίκη του Ερντογάν με 52% έναντι 48% του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης ή πολιτικής αστάθειας, κάτι που θα ήταν το τελευταίο πράγμα που θα χρειαζόταν η Τουρκία, καθώς η οικονομία της κλυδωνίζεται.
Ο Ερντογάν μπορεί τουλάχιστον να εξετάσει το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει τη σκληρή και διχαστική πολιτική που ακολούθησε προεκλογικά, προσάπτοντας στους αντιπάλους του αβάσιμες κατηγορίες.
Την ίδια στιγμή πάντως, η διαφορά υπήρξε αρκετά μικρή ώστε είναι πιθανό ο Ερντογάν να αισθάνεται πλέον ότι η θέση του θα είναι ισχυρότερη εάν προχωρήσει σε κάποιας μορφής συμβιβασμό με τους αντιπάλους του. Θα ήταν μάλλον υπερβολικό να ελπίζουμε, σημειώνει ο Economist, ότι θα δώσει εντολή για την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων ή θα κάνει διάλογο με το PKK.
Ωστόσο, είναι πιθανό ο τούρκος πρόεδρος να αρχίσει να ακούει όχι μόνο τους αντιπάλους του, αλλά και τους αμερόληπτους ειδικούς και τεχνοκράτες που κάποτε ήταν κοντά του, ειδικά για τις καταστροφικές οικονομικές πολιτικές του.
Η Τουρκία έχει έναν από τους υψηλότερους ετήσιους ρυθμούς πληθωρισμού στον κόσμο, με πάνω από 40% τον Απρίλιο (το περασμένο φθινόπωρο ήταν υπερδιπλάσιος), «συνάρτηση της λανθασμένης πεποίθησης» του Ερντογάν ότι η διατήρηση των χαμηλών επιτοκίων ρίχνει τον πληθωρισμό, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη.
Καθώς η προεκλογική περίοδος αποτελεί πλέον παρελθόν, μπορεί τώρα να αισθάνεται ικανός να συμβιβαστεί με την πραγματικότητα και να διορίσει έναν ανεξάρτητο διοικητή της κεντρικής τράπεζας, με μια νέα εντολή για την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Αν αρνηθεί να αλλάξει πορεία, η καταστροφή βρίσκεται προ των πυλών.
Εχοντας καταρρεύσει την τελευταία δεκαετία, η τουρκική λίρα υποστηρίζεται το τελευταίο διάστημα από την κεντρική τράπεζα, η οποία ξόδευε δισεκατομμύρια δολάρια την εβδομάδα για να βοηθήσει τον Ερντογάν να αποτρέψει μια νομισματική κρίση πριν από τις εκλογές. Τα χρήματα όμως τελειώνουν. Τα καθαρά εθνικά αποθέματα της Τουρκίας είναι ήδη αρνητικά.
Το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας μπορεί επίσης να επιτρέψει τη βελτίωση των τεταμένων σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και των δυτικών της συμμάχων, επισημαίνει ο Economist. Ο αποκλεισμός της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ με την κατηγορία ότι η χώρα είναι καταφύγιο για τρομοκράτες του PKK πιθανότατα ενθουσίασε την εκλογική του βάση. Αλλά μπορεί απλώς να ισχυριστεί ότι η Σουηδία έχει εκπληρώσει τους όρους της Τουρκίας, να εγκαταλείψει το βέτο του και να αποκαταστήσει τις σχέσεις με έναν οργανισμό που τελικά είναι εκεί για να προστατεύσει την Τουρκία και από τη Ρωσία.
Σε αντάλλαγμα, η Δύση έχει κάποια πράγματα να προσφέρει στην Τουρκία. Θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να άρουν το βέτο που έχει επιβάλει το Κογκρέσο στην πώληση στην Τουρκία νέων μαχητικών αεροσκαφών F-16 και να εκσυγχρονίσουν αυτά που ήδη έχει.
Επίσης, στο μέτωπο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αν ο τούρκος πρόεδρος έδειχνε ότι ενδιαφέρεται για μια πιο αρμονική σχέση, οι Βρυξέλλες θα μπορούσαν να κάνουν κι αυτές κάποια βήματα. Η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ αποτελεί βέβαια όνειρο θερινής νυκτός, αλλά οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να σημειώσουν πρόοδο σε θέματα μικρότερης εμβέλειας, συμπεριλαμβανομένου του ταξιδιού χωρίς βίζα στην ΕΕ για τους τούρκους πολίτες και της επέκτασης της τελωνειακής τους συμφωνίας ώστε να καλύψει τουλάχιστον ορισμένες υπηρεσίες και γεωργικά προϊόντα.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο Εμανουέλ Μακρόν τηλεφώνησε αμέσως στον Ερντογάν για να τον συγχαρεί για τη νίκη του και ο Ολαφ Σολτς τον προσκάλεσε να επισκεφθεί το Βερολίνο. Αυτά δείχνουν ότι υπάρχει η διάθεση στην ευρωπαϊκή πλευρά, για μια εξομάλυνση των διμερών σχέσεων.
Ο Ερντογάν φημίζεται για τις «κωλοτούμπες» του όταν κάτι τέτοιο τον εξυπηρετεί. Αυτή είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσει, καταλήγει ο Economist.