Η Ελλάδα θα είναι παρούσα σε όλες τις διεθνείς πρωτοβουλίες που εξασφαλίζουν την ειρήνη και τη διεθνή νομιμότητα στη Μέση Ανατολή, όπως και για να προστατεύσει την ελληνική εμπορική ναυτιλία και τους έλληνες ναυτικούς, διεμήνυσε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης. Επιβεβαιώνοντας έτσι, λίγες ώρες μετά, το «ναι» του Συμβουλίου υπουργών Αμυνας της ΕΕ στο να εγκατασταθεί στη Λάρισα το στρατηγείο της ευρωπαϊκής επιχείρησης «Αspides» κατά των Χούθι, την ελληνική συμμετοχή με μία φρεγάτα (τη φρεγατα «Υδρα») και την επιχείρηση «Prosperity Guardian» στην Ερυθρά Θάλασσα.
«Η χώρα μας», είπε ο κ. Γεραπετρίτης ενημερώνοντας την Επιτροπή Εξωτερικών και Αμυνας της Βουλής, «για λόγους συμβολικούς, αλλά και ουσίας, θα συμμετέχει με μία φρεγάτα με αμιγώς συνοδευτικό και αμυντικό χαρακτήρα στον στόλο των Αμερικανών και των Αγγλων στην επιχείρηση στην Ερυθρά Θάλασσα και θα συνδράμει και θα στηρίξει όλες τις ευρωπαϊκές και αραβικές πρωτοβουλίες που θα εξασφαλίζουν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα».
Οπως επεσήμανε ο υπουργός Εξωτερικών, «η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα είναι εξαιρετικά εύθραυστη, ενώ οι ενέργειες των Χούθι έχουν δημιουργήσει πολύ σημαντικά προβλήματα στη ναυσιπλοΐα».
«Η διαρκής αυτή απειλή –σημείωσε– προκαλεί επιβάρυνση στο διαμετακομιστικό εμπόριο και στα ασφάλιστρα των πλοίων, με συνέπεια να υπάρχει επιβάρυνση στα εμπορεύματα αλλά και στα δημοσιονομικά των χωρών. Ηδη υπάρχει σημαντική οικονομική ύφεση στην Αίγυπτο λόγω και της διώρυγας του Σουέζ, αλλά προβλήματα παρατηρούνται και στις οικονομίες της Ιορδανίας και του Λιβάνου».
Απαντώντας εξάλλου στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης για την αποστολή της φρεγάτας «Υδρα» στην Ερυθρά Θάλασσα, ο κ. Γεραπετρίτης δεν άφησε πολλά περιθώρια διερωτώμενος:
«Υπάρχει κάποια πλευρά του κοινοβουλίου η οποία θεωρεί ότι δεν είναι χρέος της πατρίδας να στηρίξει τα ελληνικά εμπορικά πλοία και τους έλληνες ναυτικούς; Θεωρείτε δηλαδή ότι δεν έχει χρέος η χώρα να προστατεύσει εκείνο για το οποίο επαιρόμεθα ότι έχουμε μια ισχυρή ναυτιλία; Θα πρέπει να αφήσουμε την ελληνική ναυτιλία; Θέλετε να κρυφτούμε πίσω από εκείνους οι οποίοι θα είναι στην αποστολή και εμείς να καθίσουμε αναπαυτικά και να πούμε να κάνουν εκείνοι τη δουλειά;».
«Η απάντηση λοιπόν της ελληνικής πολιτείας –υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών– είναι αυστηρή και συνεπής. Η Ελλάδα θα είναι παρούσα να προστατεύσει την ελληνική εμπορική ναυτιλία και τους έλληνες ναυτικούς».
Αναφορικά με τις πρωτοβουλίες για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ο κ. Γεραπετρίτης ενημέρωσε τα μέλη της Επιτροπής ότι «είναι σε εξέλιξη σε πολιτικό επίπεδο, σειρά ειρηνευτικών διαδικασιών» χαρακτηρίζοντας «πιο σημαντική και σοβαρή, την ειρηνευτική προσπάθεια εκ μέρους των αραβικών χωρών», τις οποίες επισκέφθηκε πρόσφατα.
«Βασικές αρχές του σχεδίου», διευκρίνισε, «είναι η απελευθέρωση των ομήρων που κρατούνται, η κατάπαυση του πυρός και μία διεθνής διάσκεψη ώστε να έχει αξιόπιστο χαρακτήρα η επίλυση του προβλήματος και η ειρήνευση στην περιοχή».
Προσώρας τουλάχιστον, παραδέχθηκε, δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση αποκλιμάκωση, υπάρχει έντονη ανησυχία για τη διάχυση της κρίσης και γίνονται προσπάθειες σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, με την ελπίδα ότι θα ευδοκιμήσουν».
«Η κατάσταση αυτή τη στιγμή δεν είναι καλή, δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση αποκλιμάκωση και οι οποίες ειρηνευτικές προσπάθειες προσκρούουν σε μείζονα ζητήματα όπως αυτό των προσφύγων και των ομήρων», συμπλήρωσε, για να τονίσει πως η Ελλάδα είναι από τις χώρες που πρωτοστατούν και έχουν αξιόπιστη παρουσία και λόγο, κάτι που αναγνωρίζεται από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Σε κάθε περίπτωση, προτεραιότητα της ελληνικής κυβέρνησης είναι η ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση δεν τις έχει αναλάβει καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Είναι η μόνη χώρα που έχει απευθείας επαφές με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη τόσο για τις εχθροπραξίες όσο και στην επεξεργασία ενός σχεδίου ειρήνης και μάλιστα στο υψηλότερο επίπεδο, υπογράμμισε και κατέληξε στη σχετική αναφορά του λέγοντας:
«Δεν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα που να έχει πιο ισχυρή και ενεργή διπλωματία με τον αραβικό κόσμο και τόσο στενές και ουσιαστικές σχέσεις και συνομιλίες. Προτεραιότητα μας είναι καθολικά η ειρήνη στη περιοχή. Τελεία και παύλα».
Ο κ. Γεραπετρίτης απάντησε και στις κατηγορίες ότι ελληνική κυβέρνηση ασκεί πολιτική υπέρ του Ισραήλ, παραβλέποντας τη γενοκτονία σε βάρος του παλαιστινιακού λαού.
«Εμείς δεν είμαστε ούτε με το Ισραήλ ούτε με την Παλαιστίνη. Είμαστε με το δίκαιο και θα μείνουμε με αυτό και για αυτόν τον λόγο μας σέβονται. Δεν είμαστε επαμφοτερίζοντες, δεν είμαστε αίολοι και δεν κινούμαστε σήμερα με το Ισραήλ και αύριο με την Παλαιστίνη. Εχουμε αρχές στον τρόπο που ασκούμε τη διπλωματία. Και όσο εγώ είμαι στο τιμόνι της ελληνικής διπλωματίας, δεν θα υπάρχει παρέκκλιση. Συναλλακτική εξωτερική πολιτική εμείς δεν θα κάνουμε», ξεκαθάρισε προς πάσα κατεύθυνση.
Αναφερόμενος στον κίνδυνο μεταναστευτικών ροών από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, παραδέχτηκε ότι «πράγματι υπάρχει πολύ μεγάλη πίεση και συγκέντρωση πληθυσμού σε μικρή έκταση», ωστόσο όπως είπε, «εμείς είμαστε πάρα πολύ σαφείς».
«Δεν μπορούμε να αποδεχτούμε, ούτε ως διεθνής κοινότητα, αλλά ούτε ως Ελλάδα ότι υπάρχει το ενδεχόμενο υποχρεωτικής ή άλλης μετεγκατάστασης πληθυσμών. Είναι κάτι το οποίο δεν επιτρέπει το διεθνές δίκαιο, πρόκειται για μία συλλογική τιμωρία την οποία εμείς δεν πρόκειται να αποδεχθούμε και θα φροντίσουμε ούτε υποχρεωτικά αυτό να γίνει, αλλά ούτε και να εξωθηθεί ο πληθυσμός λόγω των συνθηκών, να εγκαταλείψει τη γενέθλια γη του».
Ο υπουργός Εξωτερικών στάθηκε ιδιαίτερα «στις στενές και ουσιαστικές σχέσεις που έχει αναπτύξει η Ελλάδα με την Αίγυπτο», η οποία όπως είπε, «είναι ο μόνος πυλώνας σταθερότητας στη γεωγραφική ισορροπία της περιοχής».
«Είναι πάρα πολύ μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας η συνεργασία των δύο χωρών – Ελλάδα και Αίγυπτος συνδέονται με ένα τεράστιο ενεργειακό κόμβο, ο οποίος έχει λάβει έγκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα χρηματοδοτηθεί ως σχέδιο μείζονος ενδιαφέροντος, που θα συνδέσει ηλεκτρικά με πράσινη ενέργεια την Αίγυπτο και την Ελλάδα και δια της Ελλάδος, την Ευρώπη», σημείωσε μεταξύ άλλων.
Σε ερώτηση βουλευτή για τις προσπάθειες δημιουργίας του θαλάσσιου διαδρόμου μεταξύ Κύπρου και Παλαιστίνης, ο κ. Γεραπετρίτης εμφανίστηκε επιφυλακτικός, λέγοντας:
«Για να είμαι εντελώς ειλικρινής δεν βλέπω να ευδοκιμεί, πρώτον, για λόγους τεχνικούς, καθώς δεν υπάρχει ασφαλής λιμένας να μπορεί να καταπλεύσει ένα πλοίο αλλά και, δεύτερον, για πολιτικούς, διότι υπάρχει μια γενικότερη ανησυχία και από τους Παλαιστίνιους οι οποίοι προτιμούν τους χερσαίους διαδρόμους οι οποίοι θα ενώσουν κατευθείαν τη Γάζα με τη Δυτική Οχθη».
F-35
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, για το θέμα των εγγυήσεων της Ελλάδος σε σχέση με τα F16 που εγκρίθηκαν από το αμερικανικό Κογκρέσο για την Τουρκία, ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε χαρακτηριστικά:
«Οταν έρθει η ώρα, θα τοποθετηθούμε. Ομως θέλω να αισθάνεται η επιτροπή ασφαλής ότι τα ελληνικά συμφέροντα προστατεύονται απολύτως και σε ό,τι αφορά τις προμήθειες οι οποίες γίνονται προς την Τουρκία. Εκείνο το οποίο οφείλουμε να πράξουμε για τη διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων, το πράττουμε και σύντομα θα ενημερωθείτε, όταν έχουμε τα περισσότερα επιχειρησιακά».
Κληθείς να δώσει διευκρινίσεις σχετικά με το ενδιαφέρον της Ελλάδος, για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών F35, ο κ. Γεραπετρίτης επεσήμανε ότι «ακόμα βρισκόμαστε σε εξαιρετικά πρώιμο στάδιο, δεν έχουν υπάρξει ούτε τα ειδικότερα τεχνικά χαρακτηριστικά ούτε τα οικονομικά».
«Υπήρξε μία πρώτη προσέγγιση για 20 συν 20 μαχητικά F35 σε ανώτατο κόστος €8,5 δισ., αλλά είναι κάτι το οποίο θα έρθει στην Επιτροπή και θα το αξιολογήσετε», πρόσθεσε στην απάντησή του.
Ο υπουργός Εξωτερικών υπεραμύνθηκε της απόφασης για την προμήθεια των F-35, τονίζοντας παράλληλα ότι από πλευράς κυβέρνησης δεν υπήρξαν ούτε τυμπανοκρουσίες ούτε πανηγυρισμοί, όπως της καταλόγισε η αντιπολίτευση.
«Η Ελλάδα οφείλει να έχει αυτοδύναμη εθνική άμυνα, να μην ετεροκαθορίζεται και να έχει μια ισχυρή διπλωματία, και αυτό κάνουμε. Η σύνθεση όλων αυτών είναι που θα οδηγήσει σε μια ισχυρή Ελλάδα», συμπλήρωσε στην απάντησή του για την προμήθεια των F-35.
Ντόρα Μπακογιάννη: Η Ελλάδα δεν κρύβεται στα δύσκολα
Από την πλευρά της η πρόεδρος της Επιτροπής, Ντόρα Μπακογιάννη, ξεκαθάρισε αναφορικά με τη σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς, ότι οι Παλαιστίνιοι «δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να φύγουν από τη γη τους. Προϋπόθεση [επίλυσης] είναι να μείνουν εκεί. Καμία χώρα αυτή τη στιγμή, πρωτοστατούντος της Αιγύπτου, είναι διατεθειμένη να πάρει Παλαιστίνιους. Προϋπόθεση όμως είναι να υπάρχει βιώσιμος διάδρομος μεταξύ Δυτικής Οχθης και Γάζας».
«Ευτυχώς –τόνισε– η Ελλάδα ακολουθεί μια πολιτική συμφιλιωτική με την αξιοπιστία την οποία έχει ως χώρα η οποία δεν κρύβεται στα δύσκολα, είναι παρούσα στην Ερυθρά Θάλασσα και πρέπει να είναι, διότι άλλο είναι να βγάζουμε πολύ ωραίους λόγους και να λέμε θα έχουμε τα οπλικά συστήματα αλλά στην κρίσιμη στιγμή αξιοπιστία κερδίζεις όταν είσαι παρών. Και αυτή η παρουσία είναι περισσότερο από ποτέ επιβεβλημένη».
Η αντιπολίτευση
Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Αμυνας, ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης, τόνισε ότι «πρέπει και η θέση μας και οι προσπάθειές μας για τη λύση του Μεσανατολικού να είναι σαφείς για κατάπαυση του πυρός».
Ο βουλευτής της ΝΔ, Γιάννης Οικονόμου, εστίασε τον προβληματισμό του στον κίνδυνο αύξησης των μεταναστευτικών ροών από τη συνεχιζόμενη κρίση στη Μέση Ανατολή,
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Ρένα Δούρου, παρατήρησε ότι «αντί η Ελλάδα να αναλάβει να πρωτοστατήσει στους πρόθυμους στην επιχείρηση της Ερυθράς Θάλασσας, έπρεπε να επιμείνει σε μια ευρωπαϊκή επιχείρηση» (κάτι βέβαια που ήδη πράττει με την επιχείρηση «Αspides»).
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Δημήτρης Μάντζος, επέμεινε ότι η Ελλάδα θα πρέπει «να λάβει εγγυήσεις από τις ΗΠΑ ότι τα F-16 που θα δώσει στην Τουρκία, δεν θα στραφούν εναντίον μας».
Ο βουλευτής του ΚΚΕ, Γιώργος Μαρίνος, χαρακτήρισε επικίνδυνη την εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης τόσο στο Μεσανατολικό, όσο και στην Ερυθρά Θάλασσα εκφράζοντας την «πλήρη αντίθεση του στη συμμετοχή ελληνικής φρεγάτας στην αμερικανοβρετανική επιχείρηση».
Ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης, Παύλος Σαράκης, υπογράμμισε ότι η συμμετοχή μας σε στρατιωτικές επιχειρήσεις πρέπει να είναι μόνο υπό την αιγίδα της ΕΕ.
Εντός του μήνα η πρώτη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής
Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών γνωστοποίησε εντός του τρέχοντος μήνα θα πραγματοποιηθεί η πρώτη συνεδρίαση Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, εξηγώντας ότι η καθυστέρηση στη συγκρότησή του οφείλεται στο ότι ένα κόμμα δεν έχει στείλει ακόμα την πρότασή του, την οποία αναμένει τις επόμενες μέρες.