Την αμέριστη στήριξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, επαναβεβαίωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, στις κοινές του δηλώσεις με τον σέρβο ομόλογό του, Μάρκο Ντούριτς, αμέσως μετά το πέρας της συνάντησής τους στο υπουργείο, κατά την οποία υπεγράφησαν ΜοU (memorandum of understanding) για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας. Νωρίτερα ο κ. Ντούριτς έγινε δεκτός και από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη (φωτογραφία κάτω).
«Η Ελλάδα λαμβάνει σαφή θέση: η ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ αποτελεί γεωπολιτικής φύσεως αναγκαιότητα», υπογράμμισε ο κ. Γεραπετρίτης και απευθυνόμενος στον Μάρκο Ντούριτς, πρόσθεσε: «Οφείλουμε να αναγνωρίζουμε τις προσπάθειες που καταβάλλετε και να συμβάλλουμε έμπρακτα στη δυναμική της ενταξιακής πορείας της χώρας».
Ελλάδα και Σερβία διατηρούν μακροχρόνιες ιστορικές, πολιτιστικές και θρησκευτικές σχέσεις, σημείωσε, και το 2019, στο 3ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, οι διμερείς μας σχέσεις αναβαθμίστηκαν σε στρατηγικού χαρακτήρα, οπότε πλέον «προσβλέπουμε στη διοργάνωση του επόμενου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στο προσεχές μέλλον».
Ο υπουργός Εξωτερικών δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων (Τετάρτη, 18 Δεκεμβρίου, στις Βρυξέλλες), ενόψει της οποίας, όπως επαναλαμβάναν νωρίτερα κυβερνητικές πηγές, η Αθήνα στηρίζει τη διαδικασία της διεύρυνσης και την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, ως στρατηγική επένδυση στην ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή.
Ταυτόχρονα όμως, επεσήμαιναν οι ίδιες πηγές, η πάγια αυτή θέση της Ελλάδς συνοδεύεται από τη γνωστή αιρεσιμότητα, εφόσον δηλαδή οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες εκπληρώνουν τις προϋποθέσεις και υλοποιούν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, μία δύσκολη και επίπονη διαδικασία, που εξαρτάται από τις ίδιες επιδόσεις των υποψηφίων χωρών.
Στο σημείο αυτό, ο Γιώργος Γεραπετρίτης υπενθύμισε την επιστολή του Πρωθυπουργού προ ημερών προς τους αρχηγούς των κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ, με την οποία τους καλούσε να υιοθετήσουν την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το άνοιγμα της 3ης Δέσμης Διαπραγματευτικών Κεφαλαίων με τη Σερβία, αλλά και την έκκληση προς τη χώρα να πράξει ακόμη περισσότερα για την πλήρη ευθυγράμμιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, στέλνοντας όμως και ένα μήνυμα στο σερβικό λαό για το ευρωπαϊκό του όραμα.
«Ηταν η Ελλάδα που πρωτοστάτησε με την Ατζέντα της Θεσσαλονίκης του 2003 στην ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ως τη μόνο οδό για την παγίωση της σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή», θέλησε επίσης να επισημάνει και «την πολιτική αυτή την επιβεβαιώσαμε με επιστολή που στείλαμε ως ομάδα χωρών Φίλων των Δυτικών Βαλκανίων προς τη νέα ύπατη εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, σχετικά με την επιτάχυνση της διαδικασίας διεύρυνσης των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων».
Τι θα πει ο Μητσοτάκης στη Σύνοδο ΕΕ-Δυτ. Βαλκανίων
Κατά την αποψινή του παρέμβαση ο Πρωθυπουργός αναμένεται να κάνει ιδιαίτερη αναφορά στη Σερβία και την ανάγκη να εκπεμφθεί θετικό σήμα προς την ευρωπαϊκή της κατεύθυνση, καθώς, παρά τις ανεπάρκειες, έχει επιδείξει το τελευταίο διάστημα δέσμευση στον στόχο της ευρωπαϊκής ένταξης, χωρίς ωστόσο από το 2021 να έχουν ανοίξει νέα ενταξιακά κεφάλαια.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να αναδείξει εκ νέου τον κρίσιμο ρόλο της Σερβίας στην περιοχή και να απευθύνει προειδοποίηση ότι η υποβάθμιση της ευρωπαϊκής της προοπτικής, απλώς αφήνει τις πόρτες ανοικτές σε τρίτους παίκτες, οι οποίοι περιμένουν αυτή την ευκαιρία για να ασκήσουν επιρροή στο Βελιγράφι και να επηρεάσουν αρνητικά τη σταθερότητα σε ολόκληρη την περιοχή.
Τέλος, όπως έκανε και ο υπουργός Εξωτερικών, θα υπογραμμίσει ότι ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Σερβίας αποτελεί γεωπολιτική αναγκαιότητα, καθώς και ότι η σύνδεση της Σερβίας στην Ευρώπη ενισχύει τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής, επιχειρήματα που έχει αναπτύξει και στην επιστολή του προς τους ηγέτες της ΕΕ και τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.
Ως προς το Κόσοβο, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας τόνισε πως η θέση της χώρας ήταν και παραμένει σταθερή.
«Η Ελλάδα υποστηρίζει τη διαδικασία διαλόγου μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας. Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στις Βρυξέλλες χθες, σχετικά με την Κοινής Επιτροπή Σερβίας και Κοσόβου για τους Αγνοούμενους».
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, συζητήθηκε η διμερής οικονομική συνεργασία και η περαιτέρω διεύρυνση και εμβάθυνση αυτής. Εμφαση δόθηκε στην ανάπτυξη των επενδυτικών σχέσεων, ενώ συζητήθηκε η διοργάνωση της διεθνούς έκθεσης EXPO 2027 στο Βελιγράδι.
Στο τραπέζι και η προώθηση έργων διασυνδεσιμότητας: στον τομέα των μεταφορών, τη σιδηροδρομική σύνδεση Πειραιάς-Θεσσαλονίκη-Σκόπια-Βελιγράδι-Κεντρική Ευρώπη και της ενέργειας, τον Κάθετο Διάδρομο, τον αγωγό Φυσικού Αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας IGB (Natural Gas Interconnector Greece Bulgaria) και Σερβίας-Βουλγαρίας ISB (Natural Gas Interconnector Bulgaria-Serbia), «όλες δράσεις κρίσιμες για την ενεργειακή αυτοδιάθεση των χωρών μας».
Οπως είπε ο κ. Γεραπετρίτης, το διμερές εμπόριο και ο τουρισμός είναι δύο τομείς που αντικατοπτρίζουν το εξαιρετικό επίπεδο συνεργασίας των δύο χωρών, επισημαίνοντας ότι το 2023 είχαμε ρεκόρ εμπορικών συναλλαγών, κοντά στα 800 εκατ., ενώ ήδη φέτος διαφαίνεται ακόμη μεγαλύτερη αύξηση.
Αλλά και στον τομέα του αθλητισμού, ο υπουργός των Εξωτερικών σημείωσε χαρακτηριστικά ότι σήμερα «εμπιστευόμαστε στα χέρια ενός σέρβου προπονητή, του Ιβάν Γιοβάνοβιτς, την Εθνική Ελλάδος ποδοσφαίρου».
Ευχαρίστησε τέλος το Βελιγράδι για την άμεση ανταπόκριση και την αλληλεγγύη προς την Ελλάδα στην προσπάθεια κατάσβεσης των φετινών πυρκαγιών.
Ως προς τις περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις (Ουκρανία, Μέση Ανατολή κτλ), ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε για πολλοστή φορά ότι «η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει επιλέξει στάση ααρχής σε όλα τα πεδία, με απόλυτη προσήλωση στο διεθνές δίκαιο» και ότι «η ειρηνική επίλυση διαφορών οφείλει να αποτελέσει τη Λυδία λίθο της διεθνούς αρχιτεκτονικής ασφαλείας. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρόλος των Διεθνών Οργανισμών και της πολυμερούς διπλωματίας, είναι ιδιαίτερα κρίσιμος».
«Η Ελλάδα από 1 Ιανουαρίου 2025 και για δύο χρόνια θα είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η πίστη μας στο διεθνές δίκαιο και στις καταστατικές αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών είναι η δική μας πυξίδα και με γνώμονα αυτές τις αρχές προσβλέπουμε στη στενή συνεργασία Ελλάδας-Σερβίας», θέλησε να επαναλάβει
«Στη Χερσόνησο του Αίμου γνωρίζουμε πολύ καλά τι σημαίνει πόλεμος. Οι λαοί της Βαλκανικής εμπνευστήκαμε από τον Ρήγα Φεραίο. Το όραμά του για την ελευθερία και τη συναδέλφωση παραμένει επίκαιρο και διαχρονικό. Και αυτό θα υποστηρίξουμε από κοινού», κατέληξε ο υπουργός Εξωτερικών.
Ερωτηθείς για την κατάσταση στη Συρία, ο υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε πως αυτό που προέχει, είναι να διασφαλιστεί η μετάβαση στη δημοκρατική ομαλότητα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη «να υπάρξει συμπεριληπτική διοίκηση, εδαφική ακεραιότητα, εγγυημένη και απαλλαγμένη από εξωτερικούς δρώντες, σαφής προστασία των χριστιανικών πληθυσμών και των μνημείων, αλλά και την προστασία των ευάλωτων πληθυσμών».
«Η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή ήταν παρούσα ενεργώς στη Συρία», τόνισε, και «εγώ βρίσκομαι σε διαρκή επικοινωνία με όλους τους Άραβες ομολόγους μου και θα επιδιώξουμε την δημοκρατική ομαλότητα».
Κινήσεις έχουν γίνει από την Ελλάδα και σε επίπεδο ΕΕ, μαζί με την Κύπρο και την Αυστρία και ήδη έχει καταθέσει ενεργό σχέδιο για τη Συρία, «με την εγκατάσταση ειδικού απεσταλμένου της Ένωσης στη Συρία έτσι ώστε να παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα και να εξασφαλίσουμε την ελευθερία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Σημείωσε δε ότι η ελληνική πρεσβεία στη Δαμασκό παραμένει ανοικτή και στη διάθεση όλων των πολιτών.
«Θα πρέπει να αντιληφθούμε όλοι», κατέληξε στη σχετική αναφορά του ο υπουργός Εξωτερικών, «ότι είναι προς όφελος της περιφερειακής ασφάλειας να μπορέσει η Συρία να σταθεί στα πόδια της χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς εξωτερικές επιρροές».
Ντούριτς: Στρατηγική η σχέση μας
«Η σχέση μας με την Ελλάδα είναι στρατηγική», είπε από την πλευρά του ο σέρβος υπουργός Εξωτερικών. «Είναι ο πλέον κοντινός στρατηγικός εταίρος», υπάρχει μεγάλη δυναμική στις διμερείς σχέσεις και στόχος είναι αυτό να συνεχιστεί με την κατασκευή καινούργιων οδικών αξόνων που θα συνδέουν τις δύο χώρες.
Αλλά και στο τομέα της Ενέργειας, πρόσθεσε ο κ. Ντούριτς, η Ελλάδα, που έχει σταθμούς για τη μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου, μπορεί να στηρίξει τη Σερβία.
Για το θέμα του Κοσόβου, αφού ευχαρίστησε την Αθήνα για τη στάση της, δήλωσε ότι η Σερβία είναι αποφασισμένη οι διαφορές με την Πρίστινα να λύνονται μέσα από διάλογο με σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Και αφού υπογράμμισε ότι «η Σερβία σέβεται την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Ελλάδας, στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της», εκτίμησε ότι το μνημόνιο συνεργασίας (ΜoU) που υπεγράφη κατά τη συνάντηση με τον Γιώργο Γεραπετρίτη, θα δώσει νέα ώθηση για την οργάνωση και μελλοντική συνεργασία των δύο υπουργείων.
«Οι στόχοι μας είναι ίδιοι, βρισκόμαστε στην ίδια περιοχή, είναι πολλά τα κοινά που μας συνδέουν», ανέφερε ο σέρβος ΥΠΕΞ και έκλεισε με αναφορά στην οικονομική συνεργασία, τον τουρισμό και τις επενδύσεις.
«Καλώ όλους τους πολίτες της Σερβίας τις διακοπές τους να τις περάσουν στην Ελλάδα και καλώ όλους τους Έλληνες να επισκεφθούν τη Σερβία. Οταν συνεργαζόμαστε, μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τις χώρες μας» είπε, απευθύνοντας παράλληλα κάλεσμα στους έλληνες επενδυτές – ειδικά στον ξενοδοχειακό τομέα με τις νέες μονάδες που ανεγειρονται στο Βελιγράδι.