Οταν o Εργουάν Σαπελιέρ αναρωτήθηκε πόσο χρόνο περνούν οι μαθητές της τάξης του σχολείου του στα προάστια του Παρισιού κοιτώντας την οθόνη του κινητού τηλεφώνου τους, η απάντηση τον ξάφνιασε: κατά μέσο όρο, επτά ώρες και 22 λεπτά την ημέρα.
Από τότε που τα μαθήματα ξανάρχισαν μετά το λουκέτο λόγω Covid, ο 31χρονος καθηγητής, ο οποίος διδάσκει Φυσική Αγωγή, είχε παρατηρήσει ότι τα παιδιά είχαν περισσότερα κιλά, ήταν λιγότερο γυμνασμένα και δυσκολεύονταν να συγκεντρωθούν.
Ηξερε ότι αυτό που έφταιγε κυρίως ήταν οι πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη. Ενα παιδί παραδέχτηκε ότι περνούσε 19 ώρες την ημέρα στο τηλέφωνό του! «Αυτό ήταν ακραίο, αλλά σχεδόν οι μισοί περνούσαν μεταξύ 12 και 18 ωρών», είπε ο Σαπελιέρ.
Ετσι, όπως γράφουν οι Times, μαζί με τη συνάδελφό του, Σεσίλ Γκοτιέρ, στο Λύκειο Ζακ-Φεϊντέ, στο Επινέ-σουρ-Σεν, αποφάσισαν να κάνουν κάτι για αυτό.
Τα πρωινά της Δευτέρας οι μαθητές τους υποχρεούνται να παραδίδουν τα τηλέφωνά τους, ώστε ο Σαπελιέρ να καταγράφει πόσες ώρες τα χρησιμοποίησαν την προηγούμενη εβδομάδα.
Μαθητές που έχουν περάσει μέχρι τέσσερις ώρες την ημέρα στο κινητό τους, δεν τιμωρούνται.
Ομως, σε όσους το έχουν χρησιμοποιήσει περισσότερες, επιβάλλεται μία ώρα «τιμωρία», κατά την οποία πρέπει να κάνουν αθλητισμό ή να διαβάσουν τα μαθήματά τους.
Για όσους έχουν «κολλήσει» στην οθόνη του κινητού τους πάνω από έξι ώρες την ημέρα, η τιμωρία αυξάνεται σε δύο ώρες την εβδομάδα, ενώ για οκτώ ώρες χρήσης την ημέρα, η τιμωρία φτάνει τις τρεις ώρες την εβδομάδα.
Οσον αφορά τον ίδιο τον Σαπελιέρ, χρησιμοποιεί το κινητό του 1-2,5 ώρες την ημέρα. «Εχω αφαιρέσει όλα τα social media από το τηλέφωνό μου και τα έχω μόνο στον υπολογιστή μου. Είναι σημαντικό για μένα να δείξω στους μαθητές μου ότι προσπαθώ και εγώ».
Εθνική προσπάθεια με εντολή Μακρόν
Το πείραμα των καθηγητών διεξάγεται ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν προσπαθεί να βρει τρόπους να μειώσει τον χρόνο που περνούν τα παιδιά στα smartphones –ή ακόμη και να εξαλείψει τη χρήση τους στις μικρές ηλικίες.
Την περασμένη εβδομάδα, οι εμπειρογνώμονες κατέθεσαν προτάσεις στον Μακρόν, που περιλαμβάνουν την απαγόρευση κάθε χρήσης οθόνης για τα παιδιά κάτω των τριών ετών, κανένα τηλέφωνο οποιουδήποτε είδους μέχρι την ηλικία των 11 ετών, κανένα smartphone μέχρι τα 13 έτη και μόνο περιορισμένη πρόσβαση στα κοινωνικά δίκτυα μέχρι τα 15 έτη.
Η 140σέλιδη έκθεσή τους είχε τίτλο «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», μια αναφορά στο πιο διάσημο έργο του Μαρσέλ Προυστ.
Τα αποτελέσματα
Στο μεταξύ, η μέθοδος του Σαπελιέρ φαίνεται να λειτουργεί. Σύμφωνα με τα αρχεία του, η μέση ημερήσια χρήση του τηλεφώνου μειώθηκε σε πέντε ώρες και 58 λεπτά έπειτα από ένα εξάμηνο και σε τέσσερις ώρες και 58 λεπτά στο τέλος του δεύτερου εξαμήνου.
«Παρατηρήσαμε μία πτώση δυόμισι ωρών σε έξι μήνες», δήλωσε με ικανοποίηση.
Ωστόσο, η χρήση εξακολουθεί να παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις: το πιο εγκρατές παιδί χρησιμοποιούσε το τηλέφωνό του μόλις τρεις ώρες την ημέρα, αλλά το πιο εθισμένο εξακολουθούσε να το χρησιμοποιεί για έξι ώρες και 43 λεπτά. Η χρήση αυξάνεται κατά τη διάρκεια των σχολικών διακοπών.
Παρά τις αρχικές διαμαρτυρίες τους, οι μαθητές, ηλικίας 15 και 16 ετών, αποδέχτηκαν τους κανόνες, ενώ οι γονείς τούς υποστηρίζουν σε μεγάλο βαθμό.
Το πρόγραμμα συνδυάστηκε με ομιλίες από ειδικούς: ένας νευρολόγος τούς έδειξε τις επιπτώσεις του υπερβολικού scrolling (της περιήγησης στις εφαρμογές) στην ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Εχουν επίσης συζητήσει για τον εκφοβισμό στον κυβερνοχώρο.
Για το τέλος του έτους, έχουν προγραμματιστεί τεστ που θα δείξουν πώς επηρεάζει η χρήση του κινητού τη δυνατότητα συγκέντρωσης και τη φυσική τους κατάσταση.
Αν και ορισμένοι μαθητές το αρνούνται, οι περισσότεροι φαίνεται πως παραδέχονται ότι είναι εξαρτημένοι. «Είμαι στις οκτώ ώρες και 50 (λεπτά) την ημέρα. Δεν μπορώ να σταματήσω. Είναι σαν εθισμός», δήλωσε ένα αγόρι στη γαλλική τηλεόραση.
Μια συμμαθήτριά του πρόσθεσε: «Το τηλέφωνο σε κάνει να αναβάλλεις πράγματα. Πάντα σκέφτεσαι, “μόνο μία ακόμα ώρα και θα κάνω τα μαθήματά σου αργότερα”».
Ιδιαίτερα εθιστικό είναι το TikTok, όπως λένε τα παιδιά. Ενας μαθητής είπε χαρακτηριστικά ότι το να σταματήσει να μπαίνει στη συγκεκριμένη πλατφόρμα, είναι σαν να προσπαθεί να κόψει το κάπνισμα.
Πάντως, η επιτυχία του πειράματος έκανε γνωστό στο Παρίσι τον Σαπελιέρ, ο οποίος προσκλήθηκε να συμμετάσχει σε στρογγυλό τραπέζι αυτό τον μήνα με την Κατρίν Βοτρέν, τη γαλλίδα υπουργό Εργασίας και Υγείας.
«Οι γονείς να μάθουν ξανά να παίζουν με τα παιδιά τους»
Η κυβέρνηση, εν τω μεταξύ, πρέπει να αποφασίσει πώς θα ανταποκριθεί στις συστάσεις των εμπειρογνωμόνων, οι οποίοι συμφώνησαν απόλυτα στις αρνητικές επιπτώσεις, άμεσες και έμμεσες, της χρήσης των κινητών στον ύπνο, στην καθιστική ζωή, στην έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και στον κίνδυνο πρόσληψης βάρους ή ακόμα και παχυσαρκίας, με όλα τα προβλήματα που προκαλεί, καθώς και στην όραση.
Η Σερβάν Μουτόν, νευρολόγος και μία από τις επικεφαλής της επιτροπής, δήλωσε: «Ας αφήσουμε το κινητό στην άκρη –μέχρι τουλάχιστον την ηλικία των έξι ετών, το παιδί δεν χρειάζεται οθόνη για να αναπτυχθεί. Επομένως, τι κάνουμε; Οι γονείς πρέπει να μάθουν ξανά πώς να παίζουν με τα παιδιά τους. Ενα παιδί χρειάζεται αλληλεπίδραση, να βρίσκεται έξω, να παίζει με τους συνομηλίκους του, να τραγουδάει, να χορεύει, να τρέχει… Η οθόνη δεν πρέπει να υπερκαλύπτει αυτές τις ανάγκες».
Οταν ο Μακρόν ανέθεσε στους ειδικούς τη συγγραφή της έκθεσης, τον Ιανουάριο, προειδοποίησε ότι μπορεί να οδηγήσει σε περιορισμούς και απαγορεύσεις.
Μια μικρή πόλη, το Σεν-Πορτ, 45 χιλιόμετρα νότια του Παρισιού, έχει ήδη λάβει μέτρα: σε δημοψήφισμα τον Φεβρουάριο, οι κάτοικοι συμφώνησαν να απαγορεύσουν σε όλους, μικρούς και μεγάλους, να χρησιμοποιούν τα smartphones τους σε δημόσιο χώρο.
Αν και η απαγόρευση δεν μπορεί να εφαρμοστεί με νόμο, οι κάτοικοι την τηρούν. Αυτοκόλλητα στις βιτρίνες των καταστημάτων και αλλού προτρέπουν τους ανθρώπους να σταματήσουν να κάνουν scrolling και οι πρώτες αναφορές δείχνουν ότι η απαγόρευση έχει αποτέλεσμα. Η πόλη ενέκρινε επίσης τη μείωση της χρήσης κινητών για τα παιδιά στο σπίτι, με οδηγίες προς τους γονείς πώς να τα καταφέρουν.