Ενα φάσμα πλανάται πάνω από τη Γαλλία, πέντε μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Απριλίου, το φάσμα του Σαρλ ντε Γκολ. Η φωνή του έχει να ακουστεί περισσότερο από μισό αιώνα αλλά ποτέ ξανά από το θάνατό του και μετά η παρουσία του δεν ήταν τόσο αισθητή στην πατρίδα του.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 51 ετών από τότε που ο ιδρυτής της 5ης Δημοκρατίας εγκατέλειψε τα εγκόσμια, την Τρίτη 9 Νοεμβρίου στην κοινότητα Κολομπέ-λε-ντεζ-Εγκλίζ, όπου βρίσκεται ο τάφος του, μετέβησαν για να αποτίσουν φόρο τιμής οκτώ υποψήφιοι για την προεδρία της Γαλλίας: πέντε της Δεξιάς (όλοι οι διεκδικητές του χρίσματος των Les Républicains), μία της Αριστεράς (η Αν Ινταλγκό), ένας ακροδεξιός (ο Φλοριάν Φιλιπό) και ένας εθνικιστής (ο Νικολά Ντιπόν-Ενιάν), μαθαίνουμε από το ρεπορτάζ της Liberation. Και δεν υπάρχει αμφιβολία πως επιδίωξη όλων είναι η οικειοποίηση της πολύτιμης κληρονομιάς του στρατηγού ντε Γκολ με στόχο την ενίσχυσή τους ενόψει των εκλογών του ερχόμενου Απριλίου. Το παρών δεν έδωσαν μόνον η Μαρίν Λεπέν και ο Ερικ Ζεμούρ. Αυτό, ωστόσο , δεν σημαίνει ότι αδιαφορούν για τον Ντε Γκολ.
Ειδικά η απόφαση του Ερικ Ζεμούρ να διεκδικήσει την προεδρία, ενέτεινε την αντιπαράθεση όσον αφορά την κληρονομιά του στρατηγού και μετέπειτα πολιτικού ανδρός οι απόψεις του οποίου για μια ανεξάρτητη και κυρίαρχη Γαλλία πρωταγωνίστησαν επί δεκαετίες στην πολιτική ζωή της χώρας.
«Πραγματικός διάδοχος»!
Στο ρεπορτάζ του από το Παρίσι ο Τσαρλς Μπρέμερ, βετεράνος ανταποκριτής των λονδρέζικων Times, αναφέρει πως ο 63χρονος ακροδεξιός και εθνικιστής σχολιαστής (ο οποίος κατατάσσεται δεύτερος ή τρίτος σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις) εξόργισε τους Ρεπουμπλικάνους, υποστηρίζοντας όχι μόνο ότι οι κύριοι διεκδικητές του προεδρικού χρίσματος – ο Ξαβιέ Μπερτράν, η Βαλερί Πεκρές και ο Μισέλ Μπαρνιέ – πρόδωσαν τον γκολισμό αλλά και πως «είναι εκείνος ο μοναδικός πραγματικός διάδοχος του προέδρου που κυβέρνησε από 1958 έως το 1969» τη Γαλλία, αναφέρει ο βρετανός δημοσιογράφος. Ο Ερίκ Ζεμούρ απέτισε τον δικό του φόρο τιμής στον Ντε Γκολ, επισκεπτόμενος το σπίτι όπου μεγάλωσε στη Λιλ, τον προηγούμενο μήνα. Αποπειράθηκε, μάλιστα, να συγκριθεί με τον Ντε Γκολ, «έναν άνθρωπο που υπήρξε τα πάντα εκτός από επαγγελματίας πολιτικός και έσωσε τη Γαλλία».
Οσον αφορά την επίσης ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν, για να τιμήσει τη μνήμη του Ντε Γκολ επέλεξε να μεταβεί στην ιστορική πόλη Μπαγιέ της Νορμανδίας, όπου το 1946 ο στρατηγός παρουσίασε το όραμα του για ένα νέο Σύνταγμα της Γαλλίας, με κάποιες από τις θέσεις που εξέφρασε τότε να περιλαμβάνονται τελικά στο «κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του», σύμφωνα με τον δημοσιογράφο των Times, Σύνταγμα του 1958. Και την περασμένη Δευτέρα η ηγέτιδα του Εθνικού Συναγερμού, μιλώντας σε τηλεοπτικό σταθμό, επιβεβαίωσε την προσήλωσή της στην «πολιτική κληρονομιά» του Ντε Γκολ, αναδεικνύοντας τα κοινά σημεία μεταξύ των δύο πλευρών, την εχθρότητα κατά της ΕΕ, για παράδειγμα.
Το μίσος που έγινε λατρεία
Ωστόσο η διεκδίκηση της γκολικής κληρονομιάς από την ακροδεξιά έχει εξοργίσει τόσο τους Ρεπουμπλικάνους όσο και τα μέλη της οικογένειας του ιστορικού γάλλου ηγέτη, καθώς ήταν το μίσος για τον Ντε Γκολ η βάση πάνω στην οποία πάτησε ο Ζαν – Μαρί Λεπέν για να ιδρύσει το 1972 το Εθνικό Μέτωπο, το κόμμα που μετεξελίχθηκε στον Εθνικό Συναγερμό τα ηνία του οποίου κρατάει η θυγατέρα του. Τότε, γύρω από τον Λεπέν είχαν συσπειρωθεί υποστηρικτές του δωσιλογικού καθεστώτος του στρατάρχη Πετέν και Γάλλοι της Αλγερίας που υποστήριξαν ακόμη και απόπειρες δολοφονίας του Ντε Γκολ επειδή εκχώρησε στην γαλλική αποικία την ανεξαρτησία της το 1962.
Το καθεστώς του Βισί του Φιλίπ Πετέν, το οποίο πολέμησε ο ντε Γκολ και οι Ελεύθερoι Γάλλοι του, θυμήθηκε τον προηγούμενο μήνα και ο Ερίκ Ζεμούρ, επαινώντας το, μάλιστα, για τον υποτιθέμενο ρόλο που διαδραμάτισε στη διάσωση των εβραίων της Γαλλίας, παρότι στην πραγματικότητα οργάνωσε τη μεταφορά δεκάδων χιλιάδων στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. «Το να υποστηρίζεται ότι ο Πετέν έσωσε εβραϊκές οικογένειες, με σοκάρει ως γάλλο πολίτη», ανέφερε σχετικά ο Πιερ ντε Γκολ, εγγονός του στρατηγού.
Και η Αριστερά!..
Πολέμιοι του Ντε Γκολ ήταν επίσης το Κομμουνιστικό Κόμμα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γαλλίας αλλά σήμερα αμφότερα διεκδικούν μέρος της κληρονομιάς του. Μπορεί ο Φρανσουά Μιτεράν να αποκαλούσε την Δημοκρατία του Ντε Γκολ «διαρκές πραξικόπημα», έως το 1981 που κέρδισε την προεδρία, αλλά την Τρίτη στον τάφο του στρατηγού παρευρέθη και η Αν Ινταλγκό, η δήμαρχος του Παρισιού και υποψήφια των Σοσιαλιστών για την προεδρία. «Ο Ντε Γκολ και οι αξίες της Αντίστασης δεν ανήκουν στον Ζεμούρ, έναν παραχαράκτη της Ιστορίας», επισήμανε εκπρόσωπός της. Φτάνοντας στην ακροαριστερά, ο Ζαν – Λικ Μελανσόν, ηγέτης της Ανυπότακτης Γαλλίας επίσης δηλώνει πως εμπνέεται από τον στρατηγό Ντε Γκολ και την «ανείπωτη αγάπη του για τη Γαλλία και το δυναμικό, ισχυρό κράτος της».
Οσον αφορά τον Εμανουέλ Μακρόν παρουσιάζεται ως υποστηρικτής και εκφραστής του μεγαλόπνοου γκολικού μοντέλου διακυβέρνησης το οποίο υπερβαίνει το δίπολο Δεξιά-Αριστερά. Στην τελετή μνήμης για τη συμπλήρωση 51 ετών από τον θάνατο του στρατηγού Ντε Γκολ, τον γάλλο πρόεδρο εκπροσώπησε ο Ζαν Καστέξ, ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, στέλεχος του κόμματος των Ρεπουμπλικάνων έως πέρυσι και νυν υποστηρικτής του «κοινωνικού γκολισμού». Υπενθυμίζεται ότι το 1995 ο Ζακ Σιράκ εκλέχτηκε στην προεδρία της Γαλλίας ως ένας κοινωνιστής ή αριστερόστροφος γκολικός. Στη συνέχεια, ωστόσο, επέλεξε να ασπαστεί μια γαλλική εκδοχή του θατσερισμού.
Στο πλαίσιο της διεκδίκησης της κληρονομιάς του Σαρλ ντε Γκολ οι ιστορικοί εξηγούν ότι οι απόψεις του στρατηγού για το περίφημο «grandeur», για το μεγαλείο της Γαλλίας, ήταν αρκετά ασαφείς, ούτως ώστε να εξυπηρετούν κάθε σκοπό. Οποιος διεκδικεί τον Ντε Γκολ σήμερα, ενστερνίζεται εμμέσως «ένα σύμβολο αντίστασης που προτρέπει σε μελλοντική δράση», εξήγησε τους Times ο γάλλος ιστορικός Αρνό Τεσιέ. «Ο γκολισμός υπήρξε επαρκώς τόσο πραγματιστικός όσο και ελαστικός, ούτως ώστε όλοι, από το ένα άκρο έως το άλλο, να μπορούν να δηλώνουν ‘de Gaulle, c’est moi’”», σημείωσε από την πλευρά της πολύ εύστοχα η φιλο-γκολική Le Figaro.