Οι Γάλλοι έχουν μια παροιμία για να χλευάσουν τις υποτιθέμενες κακές οδηγικές δεξιότητες των γυναικών: «Femme au volant, danger au tournant» (γυναίκα στο τιμόνι, κίνδυνος στη γωνία). Φυσικά, δεν είναι οι μόνοι Ευρωπαίοι που κουβαλούν προκαταλήψεις δεκαετιών σχετικά με τη συμπεριφορά των γυναικών στο βολάν – η έκφραση «οδηγεί σαν κότα» είναι χαρακτηριστική προσβολή για τις ελληνίδες οδηγούς.
Τα πράγματα, όμως, αλλάζουν εκεί που δεν το περιμένεις. Σύμφωνα με τους Times του Λονδίνου, μια νέα καμπάνια για την οδική ασφάλεια προτρέπει του γάλλους αυτοκινητιστές να «οδηγούν όπως οι γυναίκες». Το σύνθημα «conduisez comme une femme» έχει εμφανιστεί σε αφίσες σταθμών του μετρό, στο διαδίκτυο και σε άλλα μέσα ενημέρωσης, από την οργάνωση ευαισθητοποίησης για την ασφάλεια «Θύματα και Πολίτες».
Στόχος της εκστρατείας είναι να περιοριστεί η θανατηφόρα κουλτούρα οδήγησης στους δρόμους της Γαλλίας, φορείς της οποίας είναι επί το πλείστον άνδρες οδηγοί. Το 84% των θανατηφόρων τροχαίων και το 93% των ατυχημάτων υπό την επήρεια αλκοόλ προκαλούνται από άνδρες, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία.
Η εικόνα των γυναικών οδηγών ως λιγότερο ικανών από τους άνδρες είναι ένα μισογυνικό στερεοτυπικό ψέμα και η ανδρική νοοτροπία στη Γαλλία πρέπει να αλλάξει, αναφέρει η οργάνωση. Μια αφίσα της θυμίζει στους πολίτες ότι το 88% των νεαρών οδηγών που σκοτώνονται στη Γαλλία είναι άνδρες.
Οι γυναίκες, που αντιπροσωπεύουν το 46% των γάλλων οδηγών, έχουν οκτώ φορές λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε θανατηφόρο δυστύχημα από τους άνδρες, και διαπράττουν μόνο ένα μικρό ποσοστό παραβάσεων, σύμφωνα με την καμπάνια. «Για να παραμείνουν ζωντανοί στο τιμόνι, το καλύτερο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι άνδρες είναι να υιοθετήσουν το στυλ οδήγησης των γυναικών. Ο αριθμός των ατυχημάτων και των θυμάτων θα μειωθεί» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η γαλλική κυβέρνηση προσπαθεί και αυτή από την πλευρά της να αντιμετωπίσει την επιθετική νοοτροπία οδήγησης, καθώς βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν αυξανόμενο αριθμό νεκρών, ο οποίος οφείλεται στην επιστροφή των οδηγών στις «βίαιες γελοιότητες» που κυριαρχούσαν παλαιότερα στους γαλλικούς δρόμους.
Η οδηγική εκπαίδευση, η τεχνολογία και η επιβολή των ορίων ταχύτητας έφεραν μια σταθερή πτώση μετά το θανατηφόρο αποκορύφωμα του 1972, όταν στη Γαλλία καταγράφηκαν 18.000 θάνατοι από τροχαία δυστυχήματα. Ο ρυθμός μειώθηκε σε περίπου 3.000 θανάτους ετησίως, σχεδόν διπλάσιος από τον αντίστοιχο βρετανικό, αλλά παρουσιάζει εκ νέου αυξητική πορεία τα τελευταία χρόνια.
Μια έρευνα σε 11 ευρωπαϊκά κράτη από την εταιρεία κατασκευής αυτοκινητόδρομων Vinci Autoroutes, την περασμένη εβδομάδα, διαπίστωσε ότι οι Γάλλοι είναι οι πιο επιθετικοί οδηγοί, κατά δική τους ομολογία. Το 67% παραδέχθηκε ότι βρίζει τους άλλους οδηγούς, 18% βγήκαν από το αυτοκίνητο για να τσακωθούν με άλλους οδηγούς, 37% «κόλλησαν» πίσω από προπορευόμενο όχημα για να επιδείξουν την ενόχλησή τους και 91% ομολογούν ότι υπερβαίνουν τακτικά τα όρια ταχύτητας.
Η Φλοράνς Γκιγιόμ, επικεφαλής της κυβερνητικής υπηρεσίας οδικής ασφάλειας, λέει ότι οι άνδρες μετρούν τον κίνδυνο διαφορετικά από τις γυναίκες. «Εξακολουθούν να θέλουν να δείχνουν τη δύναμή τους μέσω της οδήγησής τους, ακόμη και υπό δύσκολες συνθήκες – όπως δυσμενή καιρό, κούραση και αλκοόλ» εξηγεί.
Μια καμπάνια της κρατικής υπηρεσίας δεν φθάνει μεν στο σημείο να λέει στους άνδρες να οδηγούν σαν γυναίκες, αλλά παίζει με τα φυλετικά στερεότυπα. Η τηλεοπτική διαφήμιση δείχνει έναν πατέρα να λέει στον γιο του: «Στην οδήγηση δεν χρειάζεται να κάνεις αυτό που περιμένουν όλοι να κάνει ένας άνδρας».
Πρόσφατη ψυχολογική μελέτη από το Πανεπιστήμιο Gustave-Eiffel δείχνει ότι στην πλειονότητα των ετεροφυλόφιλων ζευγαριών ο άνδρας είναι αυτός που οδηγεί – ειδικά σε μακρινά ταξίδια. Αυτό οφείλεται σε εδραιωμένα φυλετικά στερεότυπα, όπως η ιδέα ότι η οδήγηση είναι «ανδρική υπόθεση». Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το 40% των γυναικών οδηγούν σποραδικά ή και καθόλου μετά την απόκτηση διπλώματος.
Στην Ελλάδα, την τελευταία δεκαετία έχουν μειωθεί αισθητά τα θανατηφόρα ατυχήματα, σύμφωνα με το Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας της Ευρώπης, αλλά η χώρα μας εξακολουθεί να έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά δυστυχημάτων μέσα στον αστικό ιστό (54%, με μέση τιμή 39% στην ΕΕ). Σε ό,τι αφορά τα φύλα, το 64% των θανάτων από οδικά ατυχήματα είναι άνδρες οδηγοί (με μέση τιμή στην ΕΕ 55%).