«Υπάρχει έστω και ένα κράτος στην Ευρώπη, στην ευρωζώνη, που να έχει αφήσει τους πολίτες του να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τον πληθωρισμό; Ούτε ένα» δήλωσε την Τετάρτη ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λε Μερ, επιχειρώντας να αναδείξει το αυτονόητο: ότι η αύξηση του χρέους στην Ευρώπη δεν ήρθε ως αποτέλεσμα δημοσιονομικής ασωτίας, αλλά γιατί ήταν επιβεβλημένη η στήριξη των οικονομιών έναντι, πρώτα, των συνεπειών του κορονοϊού και στη συνέχεια της πληθωριστικής-ενεργειακής κρίσης.
Και υπογράμμισε, υπό το φως των εξελίξεων που έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία, την ανάγκη που ήδη υφίσταται για αυξημένες αμυντικές δαπάνες οι οποίες επηρεάζουν το χρέος. Η θέση της Γαλλίας, που εκφράστηκε από τον Λε Μερ, αποτελεί για την Ελλάδα μια ακόμη υπενθύμιση ότι ο «παράγοντας Μακρόν», όσο παραμένει ισχυρός στα ευρωπαϊκά πράγματα, έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει και να πιέζει για αλλαγές που στηρίζονται στην κοινή λογική και ευνοούν τη χώρα μας.
Οπως αναφέρουν οι Financial Times, o Λε Μερ προειδοποίησε ότι οι κανόνες της ΕΕ για το χρέος είναι «παρωχημένοι» και ότι θα πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να αντανακλούν τις συνέπειες της πανδημίας, του πολέμου στην Ουκρανία και του πληθωρισμού. Παράλληλα υπογράμμισε ότι ένα «νέο οικονομικό μοντέλο» αναδύεται στην Ευρώπη μετά την αναγκαστική διόγκωση των δημόσιων δαπανών, ερχόμενος με αυτό τον τρόπο σε ευθεία αντίθεση με τις λεγόμενες «φειδωλές» βόρειες χώρες των οποίων ηγείται η Γερμανία.
«Η επιμονή του γάλλου υπουργού στην αλλαγή της οικονομικής σκέψης στην ΕΕ -με δεδομένη την ανάγκη για μεγάλες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τις αυξημένες αμυντικές δαπάνες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- έρχεται σε αντίθεση με την πιο “φειδωλή” οπτική του γερμανού υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ» σημειώνουν οι FT.
Ο Λίντνερ δήλωσε τον Μάιο ότι η ΕΕ έπρεπε να γίνει «σκληρότερη, όχι πιο ήπια» σε ό,τι αφορά τη μείωση του δημόσιου χρέους. Ωστόσο το γεγονός ότι απέναντι στη Γερμανία εκφράζεται πια ξεκάθαρα μια διαφορετική οπτική από τη Γαλλία του Μακρόν (και στις Συνόδους Κορυφής), και ότι στο πλαίσιο αυτής της οπτικής λαμβάνονται υπόψη και οι αμυντικές δαπάνες, είναι θετικό για τα ελληνικά συμφέροντα.
Δαπάνες για την Αμυνα της Ευρώπης, όχι μόνο της Ελλάδας
Αλλωστε η ελληνική κυβέρνηση έχει ταχθεί υπέρ της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης, υπενθυμίζοντας στους «βόρειους» και «φειδωλούς» ότι η φύλαξη των συνόρων της ΕΕ συνεπάγεται κόστος σε αμυντικούς εξοπλισμούς το οποίο αντανακλάται στους προϋπολογισμούς κρατών όπως η Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει προτείνει στην ΕΕ να εξαιρεθούν από τους υπολογισμούς για το έλλειμμα και το χρέος οι αμυντικές δαπάνες.
«Η έννοια των “φειδωλών κρατών” έχει πεθάνει εδώ και πολύ καιρό. H Ολλανδία δεν είναι ιδιαίτερα φειδωλή. Η Γερμανία, επίσης, δεν είναι ιδιαίτερα φειδωλή. Ξοδεύουν τόσα όσα ξοδεύουμε κι εμείς για να προστατεύσουν τους πολίτες τους από τον πληθωρισμό» είπε σε συνέντευξή του ο Λε Μερ χωρίς να μασάει τα λόγια του.
Ο γάλλος υπουργός Οικονομικών δεν υποστήριξε ασφαλώς ότι δεν πρέπει να υπάρχουν καν όρια για το χρέος των κρατών μελών της ΕΕ, στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Είπε όμως ότι το ταβάνι του 60% του ΑΕΠ που προβλέπουν οι ευρωπαϊκοί κανόνες για το ύψος του χρέους -που έχουν ανασταλεί προσωρινά μετά την πανδημία- πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο επανεξέτασης.
«Ο κανόνας για το χρέος είναι παρωχημένος, και μόνο από το γεγονός ότι έχουμε χάσμα άνω των εκατό ποσοστιαίων μονάδων μεταξύ μιας χώρας και μιας άλλης στην ίδια νομισματική ένωση», είπε ο Λε Μερ μιλώντας για την ευρωζώνη, προσθέτοντας ότι αυτό που έχει σημασία είναι η τροχιά της μείωσης του χρέους.
Αυτό είναι ένα ακόμα σημείο που η θέση της Γαλλίας είναι θετική για την Ελλάδα. Γιατί μπορεί το χρέος μας να παραμένει το υψηλότερο στην ευρωζώνη και να βρέθηκε στο 193,3% του ΑΕΠ στο τέλος του 2021 – ακολουθούν Ιταλία (150,8%), Πορτογαλία (127,4%), Ισπανία (118,4%) και Γαλλία (112,9%)- αλλά το κόστος εξυπηρέτησής του είναι χαμηλό εφόσον το μεγαλύτερο μέρος είναι προς την ΕΕ με χαμηλά επιτόκια.
Και παράλληλα, τα στελέχη της Κομισιόν έχουν βάλει την υπογραφή τους στην τροχιά μείωσης του ελληνικού χρέους χαρακτηρίζοντάς το βιώσιμο. Βεβαίως, στον αντίποδα των Νότιων, το χρέος της Γερμανίας παραμένει συγκριτικά πολύ χαμηλό, μόλις 69% του ΑΕΠ.
Σε ό,τι αφορά τώρα το άμεσο μέλλον, υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν έχει ήδη αποφασίσει τη διατήρηση και για το 2023 της γενικής ρήτρας διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, κάτι που σημαίνει πρακτικά ότι και την επόμενη χρονιά δεν θα ισχύουν οι κανόνες για το χρέος και το έλλειμμα. Αρα οι κανόνες για το έλλειμα θα είναι ξανά μαζί μας το 2024 και ασφαλώς ο Λε Μερ ανέφερε ότι ο κανόνας του 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα των κρατών-μελών πρέπει να διατηρηθεί όταν θα επανέλθει σε ισχύ το Σύμφωνο Σταθερότητας.