Πέρα από τις ανυπολόγιστες ζημιές σε υποδομές και περιουσίες, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με τις καταστροφικές συνέπειες της κακοκαιρίας Daniel και σε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα εξαγώγιμα προϊόντα της: τη φέτα.
Περίπου το 40% των μαλακών τυριών της χώρας παρασκευάζεται από πρόβειο και κατσικίσιο γάλα που παράγεται στη Θεσσαλία –περιοχή που υπέστη (μαζί με τη Μαγνησία) το βαρύτερο πλήγμα από τις πλημμύρες της Daniel.
Στα νερά των πλημμυρών χάθηκαν περίπου 80.000 αιγοπρόβατα, ενώ ακόμη και όσα επέζησαν της καταστροφής είναι δύσκολο για τους κτηνοτρόφους να τα κρατήσουν στη ζωή στις πλημμυρισμένες εκτάσεις και εν μέσω σοβαρής έλλειψης ζωοτροφών, τονίζει η Ελένη Βαρβιτσιώτη σε ρεπορτάζ της για τους Financial Times.
«Το μεγαλύτερο πλήγμα είναι ότι πολλοί κτηνοτρόφοι της περιοχής λένε ότι μετά την πλημμύρα δεν θέλουν να επιστρέψουν στο επάγγελμά τους», σημειώνει ο Χρήστος Αποστολόπουλος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γάλακτος, περιγράφοντας το μέγεθος της καταστροφής στην παραγωγή της Θεσσαλίας.
Οι αγρότες αναμένουν ζημιές εκατομμυρίων ευρώ από την κακοκαιρία Daniel, τη χειρότερη που έπληξε τη χώρα εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.
Περισσότεροι από 700 τόνοι βροχής ανά στρέμμα έπεσαν σε μόλις 12 ώρες στις 7 Σεπτεμβρίου — σχεδόν διπλάσιο από αυτό που συνήθως πέφτει στην Αθήνα σε έναν ολόκληρο χρόνο.
Συνολικά 16 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις πλημμύρες, ενώ περίπου το ένα τέταρτο της γης που χρησιμοποιείτο για τη γεωργία και τη βιομηχανική παραγωγή στη Θεσσαλία πλημμύρισε —και πιθανότατα δεν θα είναι εύφορη για τα επόμενα χρόνια— μαζί με εκατοντάδες κτίρια, γέφυρες και τμήματα του σιδηροδρομικού και οδικού δικτύου να έχουν καταστραφεί, επισημαίνουν οι FT
Ηδη αναλυτές προειδοποιούν για μακροχρόνιες επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας.
«Όλοι μιλούν για το κόστος των πλημμυρών»… σε λίγους μήνες θα υπάρξουν αλυσιδωτές συνέπειες που θα οδηγήσουν σε κατάρρευση ιδιαίτερα τις μικρές επιχειρήσεις», δήλωσε ο Γιάννης Καραστέργιος, αγροτικός σύμβουλος στην περιοχή.
Εκτός από τα ζώα που χάθηκαν, οι περισσότερες αποθήκες είναι μη επισκευάσιμες, με τους αγρότες να χάνουν τόνους ζωοτροφών.
«Χρόνια σκληρής δουλειάς καταστράφηκαν σε δύο μέρες», είπε ο Καραστέργιος. «Δεν είναι εύκολο να αναδημιουργήσεις αποθήκες και να δημιουργήσεις ένα κοπάδι από την αρχή».
Η Ελλάδα παράγει περίπου 140.000 τόνους φέτας ετησίως, εξάγοντας περίπου το 65% της παραγωγής.
«Οι παραγωγοί θα αντιμετωπίσουν ένα δίλημμα σύντομα, καθώς θα έχουν λιγότερη παραγωγή γάλακτος: θα πρέπει να επιλέξουν πού θα στείλουν τα προϊόντα τους», επισημαίνει ο κ. Αποστολόπουλος, εκτίμηση του οποίου είναι ότι οι παραγωγοί φέτας θα επικεντρωθούν στις εξαγωγικές αγορές.
«Οι ελλείψεις –τόνισε– θα είναι πιο εμφανείς στην Ελλάδα».
Το μεγαλύτερο εργοστάσιο φέτας στην Ελλάδα είναι η Ελληνικά Γαλακτοκομεία, η οποία εδρεύει στα Τρίκαλα.
Υποχρεώθηκε να κλείσει για δύο εβδομάδες καθώς το νερό και η λάσπη κάλυψαν τα μηχανήματα, με εκτιμώμενες ζημιές 25 εκατ. ευρώ. Το εργοστάσιο έχει πλέον ανοίξει και πάλι.
Ο Στέλιος Σαράντης, επικεφαλής εμπορικός διευθυντής της Hellenic Diaries (Ελληνικά Γαλακτοκομεία), αναγνώρισε ότι μεγάλες επιχειρήσεις σαν τη δική του θα πρέπει να υποστούν μέρος των ζημιών.
«Κάθε χρόνο χρηματοδοτούμε κτηνοτρόφους», είπε στην Ελένη Βαρβιτσιώτη. «Αυτή τη φορά, το ποσό που θα δώσουμε θα είναι μεγαλύτερο, δεν έχουμε άλλη επιλογή».
Οι τιμές της φέτας είχαν ήδη εκτοξευθεί περίπου 40% τα τελευταία δύο χρόνια λόγω του πληθωρισμού, οδηγώντας σε πτώση 10% στην τοπική ζήτηση.
Για τον Σαράντη, αυτή η πτώση θα είναι αρκετή για να αποτρέψει τις ελλείψεις. «Θα υπάρχει λιγότερη φέτα στην αγορά, αλλά δεν νομίζω ότι θα υπάρξουν ελλείψεις».
Ενας άλλος παρασκευαστής φέτας, ο Νικόλαος Μπίζιος, της Γαλακτοβιομηχανίας Bizios, εκτιμά ότι η τιμή της φέτας μπορεί να ανέβει και άλλο εάν αυξηθεί το κόστος των ζωοτροφών.
«Είναι μια δύσκολη εξίσωση που πρέπει να λυθεί, καθώς καλλιέργειες και εργοστάσια με ζωοτροφές έχουν πλημμυρίσει», παρατήρησε.
Kαθώς προκύπτει μια σαφέστερη εικόνα του συνολικού κόστους των ζημιών από την Daniel, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είπε ότι η Αθήνα θα μπορούσε να αξιοποιήσει έως και 2,25 δισ. ευρώ σε έκτακτη χρηματοδότηση , ενώ ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε ότι η ισχυρή οικονομία της χώρας θα τη βοηθήσει «να αντέξει το κόστος της ανοικοδόμησης », τονίζεται στο δημοσίευμα των FT.
Η Ελλάδα διαθέτει επιπλέον 600 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό για την αντιμετώπιση άμεσων αναγκών χρηματοδότησης που προκλήθηκαν από τις καταστροφές.
O Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι ο ειδικός λογαριασμός αποθεματικού για εθνικές καταστροφές θα διπλασιαστεί από το επόμενο έτος σε 600 εκατ. ευρώ, χρηματοδοτούμενος από υψηλότερο φόρο πληρότητας στα πολυτελή ξενοδοχεία.
Αλλά η υπόσχεση για βοήθεια προσφέρει ελάχιστη παρηγοριά στις γεωργικές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τις Αρχές όσον αφορά τη διαχείριση των φυσικών καταστροφών.
Η Ελλάδα διέθεσε 200 εκατ. ευρώ για την περιφερειακή ανασυγκρότηση και την πρόληψη των πλημμυρών σε περιοχές όπως η Θεσσαλία όταν επλήγη από ηπιότερη καταιγίδα το 2020.
«Κάποιος πρέπει να λογοδοτήσει. Ποιος έφταιξε γι’ αυτή την καταστροφή και τι συνέβη με τα κεφάλαια που δόθηκαν πριν από μερικά χρόνια που υποτίθεται ότι θα μας προστάτευαν από μελλοντικές καταιγίδες;» διερωτάται ο Βασίλης Πατσιάλης, μεγάλος παραγωγός σιταριού και βαμβακιού με έδρα την Καρδίτσα.
«Είναι η δεύτερη φορά που καλούμαστε να ξαναφτιάξουμε τα κοπάδια μας», τονίζει ο Φώτης Πατούνης, πρόεδρος του συλλόγου κτηνοτρόφων του Παλαμά
«Στην προηγούμενη πλημμύρα, τα ζώα μας πνίγηκαν και τα εδάφη μας πλημμύρισαν, αλλά καταφέραμε να επιβιώσουμε».
Εκτός από τα χαμένα κατσίκια και πρόβατα, οι ντόπιοι πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν σοβαρές ζημιές στα σπίτια τους και κατεστραμμένο γεωργικό εξοπλισμό και μηχανήματα.
«Πολλοί από τους συναδέλφους μου μού λένε ότι δεν έχουν την όρεξη να ξεκινήσουν ξανά», λέει ο Πατούνης.
«Πολλοί τοπικοί παραγωγοί είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τα χωριά τους και να μετακομίσουν στις πόλεις. Ολα εξαρτώνται από το πόση βοήθεια θα τους παράσχει η κυβέρνηση», σημειώνει για την επόμενη δύσκολη ημέρα της ευρύτερης περιοχής.