Financial Times: Ερχόταν από τους αιώνες ο σεισμός στην Τουρκία

«Η καταπόνηση, η εγκλωβισμένη ενέργεια που συσσωρευόταν επί δεκαετίες καθώς οι αργά κινούμενες τεκτονικές πλάκες της Γης πιέζονταν η μία πάνω στην άλλη απελευθερώθηκε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα προκαλώντας βίαιες δονήσεις. Οι λιθοσφαιρικές μάζες ξεπέρασαν ξαφνικά το σημείο τριβής και βυθίστηκε η μία κάτω από την άλλη».

Ετσι περιγράφει το συγκλονιστικό γεγονός που σκόρπισε τον τρόμο και τον θάνατο στην Τουρκία και τη Συρία το επιστημονικό τμήμα των Financial Times. 

Οπως είναι γνωστό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, οι σεισμοί εκδηλώθηκαν σε μία από τις σεισμικά πιο ενεργές περιοχές του κόσμου. «Η Τουρκία έχει βιώσει τον φονικότερο σεισμό παγκοσμίως τέσσερις φορές τα τελευταία 50 χρόνια —το 2020, το 1999, το 1983 και το 1975» ανέφερε η καθηγήτρια Γεωλογίας του βρετανικού πανεπιστημίου UCL, Τζοάνα Φόκερ.

Σεισμικές τάσεις αυτής της κλίμακας συσσωρεύονται στην περιοχή της Τουρκίας καθώς η Αραβική πλάκα ωθεί την πλάκα της Ανατολίας προς τα δυτικά με ρυθμό περίπου 2 εκατοστών ετησίως, σύμφωνα με τον γεωλόγο Ντέιβιντ Ρόδερι του Open University της Βρετανίας.

Ο πρώτος σεισμός της Δευτέρας, 6 Φεβρουαρίου, με μέγεθος 7,8 βαθμών, ήταν ακόμη πιο καταστροφικός γιατί έγινε σε σχετικά μικρό βάθος, 18 χιλιομέτρων. Ο δεύτερος μεγάλος σεισμός, με μέγεθος 7,5 ρίχτερ, ακολούθησε εννέα ώρες αργότερα περίπου 100 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της αρχικής δόνησης, σε βάθος μόλις 10 χιλιομέτρων. Υπήρξαν επίσης δεκάδες άλλοι μικρότεροι σεισμοί, ή μετασεισμοί.

«Ησυχο» ρήγμα κατά τον περασμένο αιώνα  

«Τα δύο γεγονότα είναι σχεδόν βέβαιο ότι συνδέονται», ανέφερε στους FT ο Μαρκ Αλεν, επικεφαλής του τμήματος Γεωπιστήμης στο Πανεπιστήμιο Durham. «Η απελευθέρωση της πίεσης από τη μια ζώνη του ρήγματος ενδέχεται να φόρτωσε πίεση σε μια άλλη, η οποία στη συνέχεια απελευθερώθηκε σε έναν άλλο σεισμό».

Η ζώνη ρηγμάτων της ανατολικής Ανατολίας ήταν σχετικά «ήσυχη» τον περασμένο αιώνα, αλλά έχει προκαλέσει πολλούς καταστροφικούς σεισμούς στο απώτερο παρελθόν.

Οι FT σημειώνουν ότι το ιστορικό προηγούμενο των δονήσεων της Δευτέρας ήταν ο σεισμός του 1822 στην ίδια περιοχή ο οποίος κατέστρεψε ολοσχερώς πολλές πόλεις με μεγάλες απώλειες. Συνέβη τον Αύγουστο του 1822 και οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν μέχρι τον Ιούνιο του επόμενου έτους. Οι εκτιμήσεις για τον συνολικό αριθμό των νεκρών φτάνουν ακόμη και στον αριθμό των 60.000 ανθρώπων.  

Σε αντίθεση με το ρήγμα της ανατολικής Ανατολίας, το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας που εκτείνεται κατά μήκος της βόρειας Τουρκίας -περνάει 20 χιλιόμετρα νότια από την Κωνσταντινούπολη- ήταν πολύ πιο ενεργό τα τελευταία χρόνια. Αυτό το ρήγμα προκάλεσε τον σεισμό των 7,6 Ρίχτερ στο Ιζμίτ το 1999 που σκότωσε περίπου 18.000 ανθρώπους.

Τα δύο ρήγματα απέχουν αρκετά μεταξύ τους και θεωρείται απίθανο ακόμη και ισχυροί σεισμοί στο ένα να πυροδοτήσουν δραστηριότητα στο άλλο.

Σύντομα θα μάθουμε περισσότερα για τους τελευταίους σεισμούς. Οι γεωφυσικοί είναι πλέον σε θέση να ανακατασκευάσουν με ακρίβεια τον τρόπο που σημειώθηκε η κίνηση κατά μήκος του ρήγματος με βάση τα δεδομένα που συλλέγονται από σεισμογράφους που είναι εγκατεστημένοι στην περιοχή.