Πριν από ένα μήνα, η ιδέα ενός συλλαλητηρίου για το όνομα της ΠΓΔΜ στη Θεσσαλονίκη ακουγόταν περιθωριακή. Πριν από δυο βδομάδες, άρχισε να συγκεντρώνει μια κάποια μεγαλύτερη αποδοχή, για να φτάσουμε σήμερα το συλλαλητήριο της 21ης Ιανουαρίου στο Λευκό Πύργο να έχει γίνει mainstream εκδήλωση.
Σύλλογοι, Σύνδεσμοι, Ομοσπονδίες, Σωματεία, ομάδες, ομαδούλες, ενορίες δηλώνουν στήριξη και συμμετοχή. Αναμένεται να φτάσουν εκατοντάδες λεωφορεία μεταφέροντες χιλιάδες πολίτες. Οι πιο πρόσφατες πληροφορίες έκαναν λόγο για 400. Το κόστος στις πιο πολλές περιπτώσεις βαρύνει τους συμμετέχοντες και είναι από 5-15 ευρώ, αναλόγως της απόστασης από τη Θεσσαλονίκη. Κατά πάσα πιθανότητα θα μαζευτεί πολύς κόσμος.
Ποιος είναι ο διοργανωτής του συλλαλητηρίου; Λίγοι μπορούν να απαντήσουν με σιγουριά κι ακόμη λιγότεροι να πάρουν και όρκο. Ελάχιστοι μπορούν να προβλέψουν τι θα γίνει στο συλλαλητήριο, εάν θα υπάρξουν έκτροπα και παρατράγουδα, εάν κάποιοι θα προσπαθήσουν να το εκμεταλλευτούν κομματικά κι εάν όλα θα κυλήσουν ρολόι. Οι πολιτικοί έχουν βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση, όπως και οι ιεράρχες. Αναρωτιούνται εάν τα οφέλη της συμμετοχής τους σε ένα συλλαλητήριο αμφιβόλου προελεύσεως είναι περισσότερα από την έκθεσή τους στον κίνδυνο αυτόν.
Επισήμως, ως διοργανωτής εμφανίζεται η «Κίνηση Θερμαϊκός Ώρα Μηδέν». Μια ομάδα πολιτών που εμφανίστηκε το 2012 να καταγγέλλει «την Κατοχή που ζούμε», να μιλά για εξαθλιωμένους πολίτες και αυτοκτονίες, να θέλει «έναν κόσμο που να διέπεται από αλληλεγγύη, δικαιοσύνη, αξιοκρατία, σεβασμό στη γλώσσα και τον πολιτισμό μας». Καλούσαν, μάλιστα, τον κόσμο σε «ανατροπή, από την μικρή μας γειτονιά έως όλη την Ελλάδα». Από τότε κύλησε αρκετό νερό στο αυλάκι και στα τέλη του 2017 ήρθε η ευκαιρία για να γράψουν ιστορία.
Μέσα από συζητήσεις και like στο facebook, κάπου ανάμεσα σε λουλουδάκια με «kalimera filarakia mou», καρδούλες με «αξίζει φίλε να υπάρχεις για ένα όνειρο κι ας είναι η φωτιά του να σε κάψει», επανεμφανίστηκαν οι ελληνικές σημαίες με το «Η Μακεδονία είναι Ελληνική», και τα λάβαρα «Δεν ξεπουλάμε την Ιστορία μας». Like στο like, ουάου στο ουάου, άρχισε να ζυμώνεται η ιδέα του συλλαλητηρίου. Πρότεινε ο ένας μια ημερομηνία, πρότεινε ο άλλος μια άλλη, κάπως τέλος πάντων κατέληξαν στις 14 Ιανουαρίου. Μάλιστα, άρχισαν στις 30 Δεκεμβρίου, μαζί με τις ευχές για καλή χρονιά, να στέλνουν και προσκλήσεις για το συλλαλητήριο. Κατόπιν σκέψης, αποφασίστηκε ότι στις 21 είναι καλύτερα, οπότε και άρχισαν οι προετοιμασίες για αυτήν την ημερομηνία. Ορισμένοι από την ομάδα προσφέρθηκαν να κάνουν το συντονισμό και ανέλαβαν δράση.
Η ιστοσελίδα και το ψήφισμα
Στα τέλη Νοεμβρίου, είχε εμφανιστεί η ιστοσελίδα www.onomasia.gr Σε αυτήν, συγκεντρώνονται υπογραφές για ένα ψήφισμα προς τον Αλέξη Τσίπρα, με το οποίο ζητείται «να μην υπάρχει ο όρος “Μακεδονία” επουδενί (sic) στην ονομασία του κράτους των Σκοπίων, καθώς πιθανή ύπαρξή του θα συμβάλει στην αποσταθεροποίηση της περιοχής. Σε περίπτωση εκτροπής από την απόφαση των πολιτικών αρχηγών του 1992, να δοθεί ο λόγος στον ελληνικό λαό για να αποφασίσει γι’αυτό το μείζον εθνικό θέμα με την υπέρτατη μορφή άμεσης δημοκρατίας, που είναι το δημοψήφισμα».
Στην ιστοσελίδα είναι χορηγοί επικοινωνίας δεκάδες ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, εκπομπές και ιστοσελίδες της Βόρειας Ελλάδας. Ως οργανωτές της κίνησης εμφανίζονται η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων, η Παμμακεδονική Ένωση ΗΠΑ και η International Hellenic Association (επίσης από τις ΗΠΑ). Στους δωρητές βλέπουμε τα ονόματα Νίνα και Βασίλης Γκατζούλης, Παναγιώτης Μπαλτατζής, Ροδή Μητκώνη και Γεώργιος Γιαλουρίδης, όλοι από τις ΗΠΑ. Επίσης, αναφέρονται περίπου 30 φορείς, δήμοι, σύλλογοι και ενώσεις της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων είναι Σερραίος. Ονομάζεται Γιώργος Τάτσιος και μας λέει ότι η Ομοσπονδία ιδρύθηκε το 2014 και έχει 81 τακτικά μέλη και 120 συνεργαζόμενα. Βοηθούν όλοι όσο μπορούν την «Κίνηση Θερμαϊκός Ώρα Μηδέν» που έχει όλο το βάρος της διοργάνωσης. «Συμβάλλουμε όσο μπορούμε, τους δίνουμε και τεχνογνωσία για να τα κάνουν όλα σωστά», λέει στο protagon. Τον ρωτάμε για το οικονομικό, καθώς μια τέτοια εκδήλωση έχει σοβαρά έξοδα. «Ψάχνουμε για χρηματοδότηση. Χτυπάμε πόρτες, είμαστε ακόμη στη διαδικασία της έρευνας». Τον ρωτάμε για το κόστος της εκδήλωσης και μας παραπέμπει στον Όθωνα Ιακωβίδη, μέλος του Συντονιστικού. Επικοινωνούμε με τον κ. Ιακωβίδη και τον ρωτάμε κατά πόσο πιστεύει ότι μπορεί μια κίνηση πολιτών χωρίς καμιά εμπειρία σε εκδηλώσεις να διοργανώσει κάτι τόσο μεγάλο. «Μα, ξέρουμε από εκδηλώσεις», μας αιφνιδιάζει. «Ο Θερμαϊκός είναι μια τοπική ομάδα, αλλά ήμασταν με το Μίκη Θεοδωράκη». Μα, αφού υποτίθεται ότι ο Θερμαϊκός είναι μια κίνηση ακομμάτιστων πολιτών, αντιτείνουμε. «Ε ναι, ακομμάτιστοι είμαστε, αλλά είχαμε κοινά με τη Σπίθα, ήταν ένα κίνημα αντιμνημονιακό και αντικαθεστωτικό…»
Η «Κίνηση Πολιτών Θερμαϊκός Ώρα Μηδέν», όπως μας πληροφορεί ο εκπρόσωπός της, είχε οργανώσει την εκδήλωση της Σπίθας του Μίκη Θεοδωράκη στην Πλατεία Αριστοτέλους, καθώς και εκδήλωση στο Συνεδριακό Ι. Βελλίδης. «Τώρα διοργανώνουμε αυτό». Του επισημαίνουμε ότι έχουν μεγάλη ευθύνη, ότι πρόκειται για ένα εθνικό θέμα, και με διαβεβαιώνει ότι το ξέρει. Όσο για το οικονομικό; «Τα έξοδα μας τα καλύπτουν διάφοροι προσφερόμενοι, άγνωστοι, από τη Θεσσαλονίκη όλοι. Υπάρχει μεγάλη προσφορά των ανθρώπων και πληρώνουν κατευθείαν για τις υπηρεσίες. Από εμάς δεν περνάν χρήματα. Άλλος αναλαμβάνει το κόστος για 1.000 αφίσες, άλλος για 5.000 και κάπως έτσι πάει».
Είναι τόσο απλά τα πράγματα; Η Θεσσαλονίκη δεν έχει γεμίσει αφίσες, όπως θα υπέθετε κάποιος, αλλά γίνεται χαμός από διαφήμιση για το συλλαλητήριο στα ραδιόφωνα και ιδίως τα αθλητικά. Αυτό δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τους ακροατές, ούτε από τους πολιτικούς της πόλης. Τα αθλητικά ραδιόφωνα της Θεσσαλονίκης έχουν πάρα πολύ μεγάλη ακροαματικότητα και τεράστια απήχηση. «Είναι λες κι έχει πέσει γραμμή», μας λέει βουλευτής από τη Βόρεια Ελλάδα ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του. Κανείς δεν πιστεύει ότι όλοι όσοι έχουν μικρόφωνο στα συγκεκριμένα ραδιόφωνα μιλούν υπέρ του συλλαλητηρίου και «φυλάνε Θερμοπύλες» χωρίς να υπάρχει κάποιο οικονομικό αντάλλαγμα.
Η ανακοίνωση του συλλαλητηρίου έφερε σε δύσκολη θέση κόμματα, πολιτικούς, πολιτευτές πρώην και επίδοξους. Επίσης, άνθρωποι οι οποίοι στήριζαν ανάλογες κινήσεις στο παρελθόν, φάνηκαν αποστασιοποιημένοι. Την Τετάρτη οι Ανεξάρτητοι Έλληνες ανακοίνωσαν επισήμως ότι θα συμμετάσχουν στο συλλαλητήριο, ενώ από την Νέα Δημοκρατία αναμένεται μια στάση πιο σαφής από την επαμφοτερίζουσα των προηγουμένων ημερών. Ενώ αρχικά το κόμμα φάνηκε να μην θέλει να έχει την παραμικρή σχέση με την εκδήλωση και οι βουλευτές του να μην φανούν, τις τελευταίες ημέρες άρχισε να αλλάζει στάση και αναμενόταν το πρωί της Πέμπτης να ληφθεί η απόφαση να παραστούν οι βουλευτές του. Το δρόμο άνοιξε η δήλωση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου Κωνσταντίνου Τζαβάρα, ο οποίος δήλωσε ότι ο ίδιος θα πήγαινε κι ότι κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει βουλευτή να παραστεί σε συλλαλητήριο. Πόσω μάλλον που φαίνεται ότι θα υπάρχει προσέλευση, άρα όλο και περισσότεροι πολιτικοί θέλουν να παραστούν. Όσο για την επίσημη Εκκλησία, είναι η μόνη που δεν έχει αλλάξει στάση: «Όχι στο όνομα Μακεδονία, δεν πάμε στο συλλαλητήριο».
Η διαμάχη για τους ομιλητές
Ωστόσο, δεν κυλούν όλα ρολόι για τους διοργανωτές και την εκδήλωση. Αίφνης, ορισμένοι αρχικά ενθουσιώδεις υποστηρικτές του συλλαλητηρίου άκουσαν τα μέλη του Συντονιστικού να ανακοινώνουν τα ονόματα πέντε ομιλητών. «Μα δεν είχαμε συνεννοηθεί για ομιλητές!» λένε έκπληκτοι, ενώ αναφέρουν σοβαρές αντιρρήσεις για κάποιους εξ’ αυτών. Για παράδειγμα, ο δημοσιογράφος από την Κομοτηνή Κώστας Καραΐσκος είναι κόκκινο πανί για κάποιους, καθώς και ο Φραγκούλης Φράγκος, επίτιμος αρχηγός ΓΕΣ. Εκτός αυτών, θα είναι ομιλητές ο στρατηγικός σύμβουλος Νίκος Λυγερός, ο δημοσιογράφος Στέργιος Καλόγηρος και ο πατήρ Ανδρέας Κεφαλογιάννης.
Η παρουσία του κ. Φράγκου ενοχλεί όσους πιστεύουν ότι ο επίτιμος ετοιμάζει κόμμα μαζί με τον κ. Λυγερό και τη στήριξη του Μίκη Θεοδωράκη και της Σπίθας. «Δε θα γίνουμε εμείς μαριονέτες για κομματική εκδήλωση», λένε και διαβεβαιώνουν ότι δεν θα επιτρέψουν κάτι τέτοιο.
Το κόκκινο πανί όλων, πάντως, είναι ο Γιάννης Μπουτάρης. Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης είχε χαρακτηρίσει σε συνέντευξή του στο Protagon «κατάπτυστο» το συλλαλητήριο και πίστευε ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας θα έπρεπε να επικοινωνήσει με τους διοργανωτές και να τους ζητήσει να μην το κάνουν. Ωστόσο, αυτό δεν έγινε και πλέον όλοι χορεύουν στο ρυθμό του συλλαλητηρίου.