Εργο υψηλής αισθητικής αξίας, με σαφές ενεργειακό όφελος, έχει να επιδείξει πλέον η Βουλή των Ελλήνων, μετά την ολοκλήρωση του project για την ενεργειακή αναβάθμιση του φωτισμού των όψεων του Μεγάρου του Κοινοβουλίου – και όχι μόνο. Με πρωτοβουλία του Προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα, στο επιβλητικό κτίριο με τη μακρά ιστορία και τους ισχυρούς συμβολισμούς έχει ολοκληρωθεί από τα μέσα Ιουλίου ο νέος φωτισμός ανάδειξής του, διαμορφώνοντας μια εντυπωσιακή νυχτερινή εικόνα, με όρους περιβαλλοντικής υπευθυνότητας και βιωσιμότητας.
Το έργο, προϋπολογισμού 1,9 εκατ. ευρώ δεν αφορά αποκλειστικά την προμήθεια και εγκατάσταση ενεργειακά αναβαθμισμένου εξοπλισμού φωτισμού στο κτιριακό κέλυφος του Μεγάρου, αλλά και τους προαύλιους χώρους, μαζί με όλα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία τους, όπως τα αγάλματα και οι οικίσκοι. Αφορά επίσης το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, καθώς και αθέατους χώρους για τους περαστικούς, όπως το υπόγειο πάρκινγκ και ο βρεφονηπιακός σταθμός, «αγγίζοντας» ακόμη και τον τηλεοπτικό φωτισμό στις αίθουσες συνεδριάσεων.
Η χρηματοδότηση και ο ιθύνων νους
Το έργο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα του Πράσινου Ταμείου «Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου» για το έτος 2022. Υπογράφηκε σύμβαση κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας σύμφωνα με τον Νόμο 4412/2016 περί Δημοσίων Συμβάσεων στις 08.03.2023 και ολοκληρώθηκε στις 07.07.2024.
Μελετητής φωτισμού του έργου ήταν ο Αθανάσιος Ντανίλωφ – Danilof studio και μελετητές ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων η εταιρεία Insta Σύμβουλοι Μηχανικοί. Ανάδοχος του έργου ήταν η εταιρεία Ζαμπέλης ΑΒΕΕ με υπεύθυνο έργου τον Μιλτιάδη Ψυλλιά.
Να σημειωθεί ότι στο έργο περιελήφθη η αποξήλωση του προηγούμενου εξοπλισμού, καθώς και η προμήθεια-εγκατάσταση των απαραίτητων υποδομών (καλωδιώσεων κ.λπ.) για τη λειτουργία του νέου εξοπλισμού. Επίσης, η προμήθεια και εγκατάσταση συστήματος αυτόματου ελέγχου (ρύθμισης και λειτουργίας) του εξοπλισμού προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη ενεργειακή εξοικονόμηση, καθώς και η προμήθεια ενεργειακά αναβαθμισμένου εξοπλισμού για τον τηλεοπτικό φωτισμό αιθουσών συνεδριάσεων του Μεγάρου της Βουλής και του studio του τηλεοπτικού σταθμού της.
LED και ενεργειακό όφελος
Ο νέος ψηφιακός φωτισμός υλοποιήθηκε αποκλειστικά με φωτεινές πηγές τεχνολογίας LED υψηλής χρωματικής συνοχής. Κάθε φωτιστικό σώμα ελέγχεται ψηφιακά με εξαιρετικά μεγάλη ακρίβεια ως προς το επίπεδο της έντασής του και το χρονικό πλαίσιο της λειτουργίας του. Με αυτή τη μέθοδο οι ενεργειακά αποδοτικές φωτεινές πηγές συνδυάζονται με το αυτοματοποιημένο σύστημα ελέγχου ακριβείας για να επιτευχθεί το μέγιστο ενεργειακό όφελος. Ενδεικτικά, η εξοικονόμηση ενέργειας από την αλλαγή στο πενταόροφο υπόγειο parking και τον βρεφονηπιακό σταθμό είναι εντυπωσιακή: από τα 137KW της ονομαστικής κατανάλωσης της προηγούμενης εγκατάστασης η κατανάλωση έπεσε στα 41KW, ενώ με τη χρήση του έξυπνου συστήματος διαχείρισης η τελική κατανάλωση μειώνεται στα 29KW.
Από τη δύση του ηλίου και μετά η νέα φωτεινή σύνθεση των όψεων του Μεγάρου της Βουλής και του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη εξελίσσεται ήπια κατά την πάροδο της βραδιάς. Προγραμματισμένες σκηνές διαφορετικών εντάσεων φωτισμού διαδέχονται η μία την άλλη με εξαιρετικά ήπιες μεταβάσεις, οι οποίες ανακαλούνται από το ψηφιακό σύστημα ελέγχου αυτόματα ανά ώρα, ημέρα και εποχή.
Στο πλαίσιο της βιωσιμότητας-ενέργειας η μελέτη του νέου φωτισμού επικεντρώνεται σε θέματα προστασίας κατά της φωτορύπανσης. Ειδική μέριμνα έχει υπάρξει ώστε οι συνθέσεις φωτισμού μετά τα μεσάνυχτα να προσαρμόζονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, τα οποία παραμένουν φιλικά στον σκοτεινό ουρανό.
Σημαντική προς αυτόν τον σκοπό είναι και η νέα δυνατότητα του συστήματος φωτισμού να μεταβάλλει αυτόματα τη θερμοκρασία του χρώματος του φωτός από ψυχρό λευκό σε θερμό, αφού είναι γνωστό ότι το πιο θερμό φως συμβάλλει λιγότερο στη φωτορρύπανση, λόγω του μειωμένου μπλε φάσματος. Η εν λόγω μεταβολή λαμβάνει χώρα καθημερινά μετά τα μεσάνυχτα έως και την αυγή.
Επιπροσθέτως, τα νέα φωτιστικά σώματα έχουν προδιαγραφεί με οπτικά συστήματα ακριβείας, δυνατότητα κλειδωμένης στόχευσης και αντιθαμβωτικά εξαρτήματα, έτσι ώστε να περιορίζεται η διάχυση του φωτός προς τον ουρανό.
Εστιάστε το βλέμμα σας στα αετώματα, τα γείσα, τις παραστάδες και τα πρόπυλα, τις ασπίδες και τις επιγραφές για να αντιληφθείτε τη θεαματική αλλαγή. Με αρχιτεκτονικούς όρους, θα αντιληφθείτε τον ρυθμό και την πλαστικότητα των κτιριολογικών στοιχείων, αλλά και το χρώμα και την υφή των υλικών (σ.σ.: το φάσμα των νέων φωτεινών πηγών έχει υψηλό δείκτη χρωματικής απόδοσης ακριβώς για αυτό τον σκοπό). Θα δείτε αλλιώς τα αγάλματα του Ελευθέριου Βενιζέλου και του Χαριλάου Τρικούπη, καθώς και το άγαλμα της Μάνας.
Στόχος της μελέτης ήταν, εξάλλου, η ήπια ένταξη του νέου φωτιστικού εξοπλισμού στο κτίριο και στον περιβάλλοντα χώρο, με σεβασμό στα ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία και στις λεπτομέρειες. Βαρύτητα δόθηκε και στην κατά περίπτωση εκμετάλλευση των ηλεκτρολογικών οδεύσεων και στηρίξεων που υπήρχαν – όπου ήταν δυνατόν βελτιώθηκαν.
Τα νέα φωτιστικά σώματα που εφαρμόστηκαν στις όψεις έλαβαν ειδική επεξεργασία βαφής στο χρώμα της επιφάνειας τοποθέτησης, ώστε την ημέρα να μην είναι ορατά. Διακοσμητικά ιστορικά φανάρια και φανοστάτες του Μεγάρου συντηρήθηκαν και αναβαθμίστηκαν επίσης.
Οι προκλήσεις
Στη διάρκεια των 15 μηνών που διήρκεσε η ολοκλήρωση του έργου, οι κατασκευαστικές προκλήσεις ήταν αρκετές, κυρίως λόγω της φύσης της λειτουργείας του Μεγάρου και της παλαιότητας του κτιρίου. Η λεπτομερής καταγραφή που έχει γίνει μέσα στα χρόνια, ακόμα και της παραμικρής όδευσης εντός και εκτός κτιρίου, βοήθησε ώστε να επιλεγούν οι αποδοτικότερες δρομολογήσεις των καλωδιώσεων. Λόγω της υβριδικής φύσης του συστήματος διαχείρισης έγινε εκτεταμένη εγκατάσταση δικτύου οπτικών ινών.
Η μεγαλύτερη πρόκληση; Η επικοινωνία της εγκατάστασης μεταξύ του Άγνωστου Στρατιώτη, του περιβάλλοντος χώρου και του πενταόροφου χώρου στάθμευσης με το εσωτερικό του Μεγάρου, καθώς όλα τα παραπάνω αποτελούν ανεξάρτητες κατασκευές που έχουν γίνει στη διάρκεια των τελευταίων 180 ετών.
Ο Φρίντριχ φον Γκέρτνερ, ο γερμανός αρχιτέκτονας των πάλαι ποτέ ανακτόρων του Οθωνα, θα έτριβε τα μάτια του.