Ο ERS-2 ήταν μια πλατφόρμα παρατήρησης με τεχνολογία αιχμής όταν πρωτοεμφανίστηκε το 1995, σφυρηλατώντας τεχνολογικές καινοτομίες που σήμερα χρησιμοποιούνται συστηματικά για την παρακολούθηση του πλανήτη μας. Ο δορυφόρος χάνει υψόμετρο σταδιακά από τη το 2011, όταν και ολοκληρώθηκε η αποστολή του.
Το BBC αναφέρει ότι η διαστημική κατασκευή αναμένεται να πραγματοποιήσει μια ανεξέλεγκτη, φλεγόμενη βουτιά στην ατμόσφαιρα της Γης κάποια στιγμή μέχρι τις πρωινές ώρες της Πέμπτης. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσε ότι το μεγαλύτερο μέρος του δορυφόρου, βάρους δύο τόνων, θα καεί κατά την πτώση του.
Είναι πιθανό κάποια πιο στιβαρά μέρη του να αντέξουν την έντονη θέρμανση που δημιουργείται κατά τη διάρκεια της κατάδυσης υψηλής ταχύτητας που θα πραγματοποιήσει, αλλά οι πιθανότητες αυτά τα θραύσματα να χτυπήσουν κατοικημένες περιοχές και να προκαλέσουν ζημιές είναι ελάχιστες.
Θα μπορούσαν να προσγειωθούν σχεδόν οπουδήποτε στον κόσμο, αλλά με το μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας της Γης να καλύπτεται από ωκεανούς, όσα συντρίμμια βρουν το δρόμο τους προς την επιφάνεια του πλανήτη μας είναι πολύ πιθανό να χαθούν στη θάλασσα. Αλλά ακόμη κι αν καταλήξουν στο έδαφος, κανένα από αυτά δεν είναι ραδιενεργό, ή τοξικό, αναφέρει η ESA.
Η ευρωπαϊκή υπηρεσία εκτόξευσε δύο σχεδόν πανομοιότυπους Δορυφόρους Τηλεπισκόπησης της Γης (ERS) στη δεκαετία του 1990. Τότε ήταν οι πιο εξελιγμένοι πλανητικοί παρατηρητές της εποχής τους, με μια σουίτα οργάνων για να καταγράφουν τις αλλαγές στη γη, στους ωκεανούς και στον αέρα.
Οι δορυφόροι παρακολουθούσαν τις πλημμύρες, μετρούσαν τις θερμοκρασίες της ηπειρωτικής γης και της επιφάνειας των ωκεανών, εντόπιζαν την κίνηση των πεδίων πάγου και έπαιρναν μετρήσεις των δονήσεων του εδάφους κατά τη διάρκεια σεισμών. Ειδικά ο ERS-2, εισήγαγε μια νέα ικανότητα αξιολόγησης του προστατευτικού στρώματος του όζοντος της Γης.
Με αυτά τα χαρακτηριστικά στις μετρήσεις του, ο συγκεκριμένος δορυφόρος έφερε επανάσταση στην καταγραφή των παγετώνων. Μέχρι τη δεκαετία του 1990, όταν και άρχισε τις καταγραφές του, οι παγετολόγοι θεωρούσαν ότι τα στρώματα πάγου ήταν πολύ κρύα και σταθερά, και δεν θα παρουσίαζαν αλλαγές για πολλές δεκαετίες. Ο δορυφόρος τους διέψευσε, καταγράφοντας μεγάλες αλλαγές στη συμπεριφορά τους.
Ο ERS-2 είναι ο πρώτος από το δίδυμο των δορυφόρων που επιστρέφει στη Γη. Αρχικά τοποθετημένος 780 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη μας, οι μηχανικοί χρησιμοποίησαν τα τελικά αποθέματα καυσίμου του το 2011 για να μειώσουν το υψόμετρο του στα 570 χιλιόμετρα. Η προσδοκία ήταν ότι η ανώτερη ατμόσφαιρα θα έσυρε το σκάφος προς την καταστροφή του σε περίπου 15 χρόνια.
Η πρόβλεψη αναμένεται να βγει αληθινή μέσα στις επόμενες ώρες, αν και το πότε και το πού ακριβώς, είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Πολλά θα εξαρτηθούν από την πυκνότητα της ανώτερης ατμόσφαιρας, η οποία επηρεάζεται από την ηλιακή δραστηριότητα.
Αυτό που μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα είναι ότι η επανείσοδός του θα πραγματοποιηθεί σε γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 82 μοιρών του Βορρά και του Νότου, καθώς αυτή ήταν η έκταση της τροχιάς του δορυφόρου γύρω από τη Γη. Τα θραύσματα που πιθανώς να καταλήξουν στην επιφάνεια του πλανήτη περιλαμβάνουν την εσωτερική επένδυση του δορυφόρου και ορισμένα μεταλλικά μέρη, όπως δεξαμενές καυσίμου και πίεσης.
Το στοιχείο με τη δυνητικά μεγαλύτερη πιθανότητα να διαπεράσει την ατμόσφαιρα της Γης σε κάποια μορφή, είναι η κεραία για το σύστημα ραντάρ συνθετικού ανοίγματος του δορυφόρου, το οποίο κατασκευάστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η κεραία έχει φτιαχτεί από ανθρακονήματα, τα οποία είναι ανθεκτικά στις υψηλές θερμοκρασίες.
Οταν εκτοξεύτηκε ο ERS-2, οι κατευθυντήριες γραμμές για τον μετριασμό των διαστημικών απορριμμάτων ήταν πολύ πιο χαλαρές από ότι είναι στις μέρες μας. Η επιστροφή ενός περιττού διαστημικού σκάφους εντός 25 ετών από το τέλος των εργασιών του, είχε κριθεί αποδεκτή στα μέσα της δεκαετίας του ’90.
Το νέο Καταστατικό Μηδενικών Απορριμμάτων της ESA συνιστά η «περίοδος χάριτος» μέχρι την απόρριψη του δορυφόρου να μην υπερβαίνει τα πέντε χρόνια. Και οι μελλοντικοί του δορυφόροι θα εκτοξεύονται με τα απαραίτητα καύσιμα και την ικανότητα να βγαίνουν από την τροχιά τους προωστικά, και πολύ γρήγορα.
Το σκεπτικό είναι προφανές – με τόσους πολλούς δορυφόρους που εκτοξεύονται πλέον σε τροχιά, η πιθανότητα συγκρούσεων αυξάνεται. Ο ERS-1 ξαφνικά παρουσίασε βλάβη προτού οι μηχανικοί προλάβουν να μειώσουν το υψόμετρο του – βρίσκεται ακόμα άνω των 700 χιλιομέτρων πάνω από τη Γη. Σε αυτό το ύψος θα μπορούσαν να περάσουν 100 χρόνια πριν να πέσει φυσικά πίσω στο έδαφος του πλανήτη.
Η αμερικανική εταιρεία SpaceX του Ελον Μασκ, η οποία διαχειρίζεται τους περισσότερους λειτουργικούς δορυφόρους σε τροχιά αυτή τη στιγμή (άνω των 5.400), ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα καταρρίψει 100 από αυτούς, αφού ανακάλυψε ένα σφάλμα που «θα μπορούσε να αυξήσει την πιθανότητα βλάβης τους στο μέλλον».
Την περασμένη εβδομάδα, το Ιδρυμα «Ασφαλής Κόσμος», μια ομάδα υπεράσπισης της βιώσιμης χρήσης του Διαστήματος, και η LeoLabs, μια αμερικανική εταιρεία που παρακολουθεί τα διαστημικά απορρίμματα, εξέδωσαν κοινή επείγουσα ανακοίνωση σχετικά με την ανάγκη άμεσης απομάκρυνσης του πλεονάζοντος τροχιακού υλικού.