Η κυβέρνηση των Τόρις γνώρισε ταπεινωτική ήττα την Τρίτη, καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) του Συμβουλίου της Ευρώπης, ακύρωσε την πρώτη και πολυδιαφημισμένη πτήση γεμάτη αιτούντες άσυλο, από τη Βρετανία προς τη… Ρουάντα.
Το αμφιλεγόμενο σχέδιο του Μπόρις Τζόνσον να ξαποστείλει τους πρόσφυγες στη χώρα της Αφρικής, 6.000 χλμ μακριά, ώστε να αποθαρρύνει την έλευσή τους στη Βρετανία, ακυρώθηκε έπειτα από προσφυγή στο δικαστήριο την τελευταία στιγμή.
Το σχέδιο, που επικρίνεται έντονα από τον ΟΗΕ, είναι δημοφιλές στο εκλογικό ακροατήριο των Συντηρητικών, σύμφωνα δημοσκοπήσεις, και ο Τζόνσον ήθελε διακαώς να υλοποιηθεί καθώς προσπαθεί να ξαναφτιάξει το προφίλ του μετά την εσωκομματική ανταρσία εναντίον του.
Ομως, έπειτα από προσφυγές στη δικαιοσύνη και κατεπείγουσα απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου το ειδικά νοικιασμένο αεροσκάφος έναντι εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, παρέμεινε καθηλωμένο στο έδαφος.
Η απογοήτευση της Πατέλ
Η ανατροπή «απογοήτευσε» την υπουργό Εσωτερικών Πρίτι Πατέλ, που καταφέρθηκε εναντίον του ΕΔΑΔ.
«Ελεγα εξ αρχής ότι αυτή η πολιτική δεν θα είναι εύκολο να εφαρμοστεί και είμαι απογοητευμένη που οι δικαστικές αμφισβητήσεις και τα αιτήματα της τελευταίας στιγμής εμπόδισαν την πτήση να απογειωθεί», ανέφερε η Πατέλ.
Η υπουργός χαρακτήρισε «μεγάλη έκπληξη» την παρέμβαση του ΕΔΑΔ, παρά τις «επανειλημμένες επιτυχίες μας στα εθνικά δικαστήρια», και διεμήνυσε ότι οι μετανάστες που δεν απελάθηκαν χθες, θα επιβιβαστούν «στην επόμενη» τέτοια πτήση.
Τίποτε «δεν θα μας αποθαρρύνει να κάνουμε αυτό που είναι σωστό και να θέσουμε σε εφαρμογή το σχέδιό μας για να ελέγξουμε τα σύνορά μας», επέμεινε και πρόσθεσε ότι η ομάδα των νομικών συμβούλων της βρετανικής κυβέρνησης «εξετάζει κάθε απόφαση» που έχει ληφθεί για την πτήση και τόνισε ότι η «προετοιμασία για την επόμενη αρχίζει τώρα».
Η κυβέρνηση Τζόνσον επρόκειτο να απελάσει ως και 130 πρόσφυγες και μετανάστες (Ιρανούς, Ιρακινούς, Αλβανούς, Σύρους) με την πρώτη πτήση, ωστόσο ο αριθμός μειώθηκε εξαιτίας διαφόρων ατομικών προσφυγών στη δικαιοσύνη.
Προχωρώντας σε ανατροπή της τελευταίας στιγμής, το ΕΔΑΔ εμπόδισε επίσης την απέλαση ιρακινού αιτούντα άσυλο, με κατεπείγουσα απόφασή του, δικαιώνοντας οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες καταγγέλλουν το κυβερνητικό σχέδιο ως «σκληρό και απάνθρωπο».
Το ΕΔΑΔ, το οποίο εδρεύει στο Στρασβούργο, αποφάσισε ότι η απέλαση του Ιρακινού πρέπει να αναβληθεί ωσότου η βρετανική δικαιοσύνη αποφανθεί για τη συνταγματικότητα του νομοσχεδίου, κάτι που αναμένεται να γίνει τον Ιούλιο. Θα πρέπει ιδίως να εξασφαλιστούν εγγυήσεις πως οι μετανάστες και οι πρόσφυγες θα έχουν πρόσβαση σε δίκαιες διαδικασίες στη Ρουάντα καθώς και να κριθεί ότι η Ρουάντα είναι ασφαλής χώρα.
Στη Ρουάντα, όπου κυβερνά ο πρόεδρος Πολ Καγκάμι μετά το τέλος της γενοκτονίας του 1994, όταν σκοτώθηκαν 800.000 άνθρωποι, η κυβέρνηση επικρίνεται συχνά από ΜΚΟ ότι καταστέλλει την ελευθερία της έκφρασης, την κριτική και την πολιτική διαφωνία.
Οργανώσεις υποστήριξης των προσφύγων εξέφρασαν ικανοποίηση για την απόφαση, όπως το Refugee Council («Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες»), που την χαρακτήρισε ως «τεράστια ανακούφιση».
«Τώρα, πρέπει να προετοιμαστούμε για να αντισταθούμε στην ολοκληρωτική επίθεση των συντηρητικών εναντίον του ΕΔΑΔ, η οποία είναι σίγουρο πως θα εξαπολυθεί», προειδοποίησε η Νίκολα Στέρτζον, πρωθυπουργός της Σκωτίας και επικεφαλής των υποστηρικτών της σκοτσέζικης ανεξαρτησίας.
Σύμφωνα με την Telegraph, η βρετανική κυβέρνηση ενδέχεται να εξετάσει την αποχώρησή της από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προκειμένου να μπορέσει να θέσει σε εφαρμογή την πολιτική της, παρά τις επικρίσεις που δέχεται από διάφορες πλευρές, συμπεριλαμβανομένων της αγγλικανικής εκκλησίας —και ακόμη και του πρίγκιπα Καρόλου, σύμφωνα με τους Times.
«Καταστροφή για την κυβέρνηση»
Οι εφημερίδες Metro και The Mirror είδαν μια «μασκαράτα», η κεντροαριστερή The Guardian έκανε λόγο περί «χάους».
Στο Καλέ (βόρεια Γαλλία), από όπου αναχωρούν πολλοί από τους ανθρώπους που ελπίζουν να εγκατασταθούν στην Αγγλία, το σχέδιο της βρετανικής κυβέρνησης δεν αποθαρρύνει τους μετανάστες.
Δυνάμει της συμφωνίας με το Κιγκάλι, το Λονδίνο θα διαθέσει αρχικά ποσό 120 εκατ. λιρών (140 εκατ. ευρώ). Η κυβέρνηση της Ρουάντας διαβεβαιώνει πως θα προτείνει στους μετανάστες να εξετάσουν το ενδεχόμενο «να εγκατασταθούν μόνιμα».
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Κιγκάλι, η κυβερνητική εκπρόσωπος Γιολάντε Μακόλο διαβεβαίωσε ότι η Ρουάντα θα ήταν «ευτυχής» να υποδεχθεί «χιλιάδες μετανάστες».
Από την αρχή της χρονιάς, πάνω από 10.000 μετανάστες έχουν διαπλεύσει παράνομα τη Μάγχη με μικρά πλεούμενα για να φθάσουν στις βρετανικές ακτές· ο αριθμός τους ίσως σπάσει εκ νέου ρεκόρ φέτος. Αρκετές εκατοντάδες έφθασαν στη χώρα τις τελευταίες ημέρες και χθες το πρωί.
«Επωφελούνται οι διακινητές»
Η υπουργός Εργασίας και Συντάξεων, Θριζ Κόφι, δήλωσε στο BBC ότι η κυβέρνηση εξεπλάγη από την παρέμβαση του ΕΔΑΔ, αλλά ήδη ετοιμάζει την επόμενη πτήση.
«Εχουμε ακόμη προφανώς να αντιμετωπίσουμε αυτήν την απόφαση, να αποφασίσουμε τα επόμενα νομικά βήματα, αλλά και να προετοιμάσουμε την επόμενη πτήση», σημείωσε.
«Οι μόνοι που ωφελούνται πραγματικά από αυτό είναι οι διακινητές, οι οποίοι, ειλικρινά, όπως σπρώχνουν τις βάρκες στα ανοιχτά, δεν νοιάζονται πραγματικά αν θα ζήσουν ή αν θα πεθάνουν οι άνθρωποι», πρόσθεσε.