Οταν οι Γερμανοί επιτέθηκαν στη Σοβιετική Ενωση, τον Ιούνιο του 1941, γεννήθηκε η συνθηματική φράση του «αντιφασιστικού αγώνα» αλά Στάλιν: «γκαβαρίτ Μασκβά», δηλαδή «μιλάει η Μόσχα». Κατ’ αυτόν τον τρόπο στα ραδιόφωνα του κόσμου έφθαναν τότε τα νέα της ρωσικής αντίστασης στον χιτλερισμό.
Η Μόσχα απευθύνεται και τώρα στον δυτικό κόσμο, φυσικά μέσω Ιντερνετ πια, αλλά με διαφορετικό στόχο και ύπουλα, εφόσον αληθεύουν οι καταγγελίες.
Σε εκτενές αφιέρωμα, υπό τον τίτλο «Η Ρωσία έβαλε στο στόχαστρο τις εκλογές της Ευρώπης», η αμερικανική εφημερίδα New York Times ενοχοποιεί το «βασίλειο» του Πούτιν για δόλια ανάμειξη στις επικείμενες ευρωεκλογές.
Η δημοσιογραφική έγκληση αφορά «παραπληροφόρηση που εξαπλώνεται παραμονές των ευρωπαϊκών εκλογών μέσω των κοινωνικών δικτύων» και η οποία σκοπό της έχει «την ενίσχυση της λαϊκής δυσπιστίας απέναντι στα μετριοπαθή δημοκρατικά κόμματα» και προς όφελος των «αντιευρωπαϊκών λαϊκιστικών ακροδεξιών σχημάτων».
Δηλαδή καταγγέλλεται ότι ρωσικοί μηχανισμοί στο Ιντερνετ προωθούν τον πολυπρόσωπο ευρωσκεπτικισμό, στην τάδε ή στη δείνα μορφή του, και ότι έτσι αποδεικνύεται η «διαρκής εκστρατεία των Ρώσων για υπονόμευση και αποδυνάμωση των δυτικών θεσμών».
Υπενθυμίζεται ότι το νεοϋορκέζικο έντυπο έχει ασπαστεί τις καταγγελίες των Δημοκρατικών περί ρωσικής ανάμειξης -υπέρ του Τραμπ και με συνέργειά του- στις τελευταίες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ και ότι εξακολουθεί να δυσπιστεί παρά τη δημοσιοποίηση της «έκθεσης Μόλερ».
Πάντως στο παρόν αφιέρωμα, περί επανόδου του παρασκηνιακού ρόλου του ρωσικού παράγοντα στο δυτικό εκλογικό προσκήνιο, οι ΝΥΤ δεν παραλείπουν να σημειώσουν ότι επισήμως η Ρωσία αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη στις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου, παραθέτει μάλιστα και παλαιότερες δηλώσεις (από τον περασμένο Μάρτιο) του ρώσου πρωθυπουργού Ντμίτρι Μεντβέντεφ: «Οι εκλογές δεν έχουν ακόμη έρθει, και εμείς είμαστε ήδη ύποπτοι. Υποπτοι για κάτι που δεν έχει συμβεί. Πρόκειται για παρανοϊκές ανοησίες».
Ο αστερισμός της παραπληροφόρησης
Ωστόσο οι ΝΥΤ αναφέρονται σε «έναν αστερισμό ιστοτόπων και λογαριασμών που συνδέονται με τη Ρωσία ή με ακροδεξιές ομάδες» ο οποίος παραπληροφορεί εκ συστήματος. Γράφουν: «Ερευνητές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ακαδημαϊκοί και ομάδες υπεράσπισης της δημοκρατίας υποστηρίζουν ότι οι νέες προσπάθειες παραπληροφόρησης μοιράζονται πολλά από τα ίδια ψηφιακά δακτυλικά αποτυπώματα ή και τακτικές που χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενες ρωσικές επιθέσεις, όπως η παρέμβαση του Κρεμλίνου στην προεκλογική εκστρατεία των ΗΠΑ το 2016».
Οι αμερικανοί δημοσιογράφοι παρατήρησαν την πανευρωπαϊκή ανάπτυξη του φαινομένου: «Στην Ιταλία ιστολόγια πολιτικών σχολίων φέρουν τις ίδιες ηλεκτρονικές υπογραφές με ιστοσελίδες που υποστηρίζουν τις πολιτικές του Κρεμλίνου, ενώ στη Γερμανία πολιτικά σχήματα μοιράζονται διακομιστές που χρησιμοποιούν οι ρώσοι χάκερ».
Αν και πολύ πρόσφατα το Facebook έκλεισε ψεύτικους ιταλικούς λογαριασμούς και σελίδες που διαδίδουν fake news έπειτα από παρέμβαση της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Avaaz, η οποία «ερεύνησε και διαπίστωσε ότι 23 ιταλικές σελίδες του Facebook διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες με διχαστικό, αντιμεταναστευτικό και αντισημιτικό περιεχόμενο», το νεοϋορκέζικο φύλλο επιμένει ότι «παρά τις προσπάθειες ηλεκτρονικής αστυνόμευσης από αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας, η διάδοση των ψευδολογιών παραμένει ευκολότερη υπόθεση από ό,τι η παρεμπόδισή τους».
Διαπιστώθηκε, γράφουν οι ΝΥΤ, ότι οι ακροδεξιές ιστοσελίδες αναπαράγουν τη ρητορική του Κρεμλίνου σε τέτοιο βαθμό που καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη η διάκριση μεταξύ της ρωσικής προπαγάνδας, της ακροδεξιάς παραπληροφόρησης και της πραγματικής πολιτικής συζήτησης. Μάλιστα «οι ερευνητές είναι βέβαιοι ότι διάφορα προφίλ στο Facebook, λογαριασμοί Twitter, ομάδες WhatsApp και ιστότοποι διαδίδουν ψεύδη και διχαστικές απόψεις για την Ευρωπαϊκή Ενωση, το ΝΑΤΟ, τους μετανάστες και άλλα». Ως παράδειγμα τερατολογίας δίνεται η διακινηθείσα «πληροφορία» ότι η πρόσφατη πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων ήταν έργο ισλαμιστών ή της μυστικής ελίτ που κυβερνά τον κόσμο, κ.λπ.
Υποβολείο αντιδημοκρατικής ρητορικής
Συχνά, αυτά τα μηνύματα προέρχονται απευθείας από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και επαναλαμβάνονται «ενισχυμένα» από τα ακροδεξιά σάιτ. Ο πρώην αναλυτής του FBI Ντάνιελ Τζόουνς συνοψίζει στους ΝΥΤ τον στόχο τους: «Υπονομεύουν την πίστη μας στη δημοκρατία. Δουλεύουν για να καταστρέψουν όλα όσα χτίστηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Είναι σχεδόν αδύνατο να αξιολογηθεί η κλίμακα και ο συντονισμός της παραπληροφόρησης στο Ιντερνετ. Οι ερευνητές λένε ότι εκατομμύρια άνθρωποι βλέπουν το fake υλικό. Βρήκαν εκατοντάδες λογαριασμούς Facebook και Twitter και περισσότερα από χίλια παραδείγματα μηνυμάτων του WhatsApp που μοιράζονται ύποπτο υλικό και ένα πλήθος ιστοτόπων με διαφορετικούς βαθμούς παραπληροφόρησης – από τις θεωρίες συνωμοσίας μέχρι τον εξτρεμισμό.
Στηρίζοντας κάθε φανατική γκρούπα
«Το Κρεμλίνο στήριξε και ενίσχυσε φανατικούς και αντιδημοκράτες ηγέτες για να αυξήσουν την επιρροή τους στην Ευρώπη, ανέφερε μια ειδική ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης» γράφουν οι ΝΥΤ. Το έκανε και για ακροδεξιά πολιτικά κόμματα, όπως είναι η Εναλλακτική για τη Γερμανία, το έκανε και για αντιφασιστικές γκρούπες γερμανών αναρχικών, διατείνεται ο Τζόουνς, ο οποίος χαρακτηρίζει αυτήν την τακτική των Ρώσων «ανησυχητική».