Ενα «οικοσύστημα παραπληροφόρησης και προπαγάνδας» που σχεδιάστηκε για να διαδώσει το ψέμα του Βλαντίμιρ Πούτιν ότι άνθρωποι που ζούσαν σε ορισμένες περιοχές της Ουκρανίας ήταν πρόθυμοι να δεχθούν τους ρώσους εισβολείς ως απελευθερωτές έχει δημιουργήσει η Μόσχα, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Telegraph.
Η βρετανική εφημερίδα βάσισε τον παραπάνω ισχυρισμό σε έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ το οποίο περιήλθε στην κατοχή της προτού δοθεί στη δημοσιότητα και το οποίο περιγράφει λεπτομερώς το πώς η συντονισμένη εκστρατεία παραπληροφόρησης αυτή χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να υποστηριχθεί η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» –όπως αποκαλεί τον πόλεμο το Κρεμλίνο– της Ρωσίας στη γειτονική της χώρα, τους τελευταίους έξι μήνες.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το δελτίο υπό τον τίτλο «Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία: Εξι Μήνες Ψεμάτων» αναλύει τη μεθοδολογία με την οποία τα ρωσικά κρατικά Μέσα Ενημέρωσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι δημόσιες δηλώσεις των πολιτικών επιχείρησαν να «απονομιμοποήσουν» την Ουκρανία και να «απανθρωποποιήσουν» τους Ουκρανούς.
1. Η στρατηγική του Πούτιν
Η μακρά και συνεπής άρνηση του ρώσου προέδρου ότι η Ουκρανία αποτελεί ένα αληθινό έθνος φαίνεται πως αποτέλεσε τη βάση για άλλες πτυχές της ρωσικής εκστρατείας παραπληροφόρησης.
Το 2008, ο Πούτιν είχε πει ευθέως στον πρόεδρο Τζορτζ Μπους ότι «η Ουκρανία δεν είναι χώρα». Πιο πρόσφατα, υποστήριξε ότι οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί ήταν «ένας λαός», ότι η Ουκρανία «δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από τη Ρωσία» και είναι «αναπαλλοτρίωτο μέρος» της. Τον Φεβρουάριο, μάλιστα, κατηγόρησε τον Λένιν για τη «δημιουργία της Ουκρανίας του Λένιν».
«Τους τελευταίους έξι μήνες, η ρωσική μηχανή παραπληροφόρησης και προπαγάνδας χρησιμοποίησε τους ψευδείς ισχυρισμούς του Πούτιν ως μία βάση των εκστρατειών που αρνούνται στην Ουκρανία το δικαίωμά της για ανεξαρτησία ή και το να υπάρχει ακόμη», συμπέραναν οι συντάκτες της αμερικανικής έκθεσης.
2. Οι χάρτες ως «όπλα»
Ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας και πρώην πρόεδρος της χώρας Ντμίτρι Μεντβέντεφ, χρησιμοποίησε χάρτες για να διαδώσει την προπαγάνδα του Κρεμλίνου, κατά την ίδια πηγή.
Ο 56χρονος πολιτικός δημοσίευσε χάρτες με το «πριν» και το «μετά» της Ουκρανίας στο Telegram, οι οποίοι δείχνουν τη χώρα να έχει περιοριστεί σε μία περιοχή γύρω από το Κίεβο. Ο δεύτερος από τους χάρτες που κοινοποίησε (βλ. παρακάτω) έδειχνε το υπόλοιπο της ουκρανικής επικράτειας να έχει μοιραστεί ανάμεσα στη Ρωσία, την Πολωνία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία.
Η λεζάντα έγραφε: «Στον ναρκωμένο εγκέφαλο του προέδρου Ζελένσκι η εικόνα του λαμπερού μέλλοντος του έθνους του μπορεί να μοιάζει με αυτό (σ.σ. “πριν”), στην πραγματικότητα, όμως, οι δυτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι θα είναι αυτό (σ.σ. “μετά”)».
Στο έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επισημάνθηκε η αναφορά Μεντβέντεφ σε «υποτιθέμενους “δυτικούς αναλυτές”» ως μέθοδος «διάδοσης της αποικιακής φαντασίωσης της Ρωσίας».
3. Απαλοιφή της ουκρανικής πολιτιστικής ταυτότητας
Στη Χερσώνα οι Ρώσοι έστησαν διαφημιστικές πινακίδες με τον Αλέξανδρο Πούσκιν, τον ρώσο ποιητή, και τον Αλεξάντερ Σουβόροφ, τον ρώσο στρατηγό του 18ου αιώνα. Οι διαφημιστικές πινακίδες έγραφαν «Χερσώνα – Μία Πόλη με Ρωσική Ιστορία» καθώς και πατριωτικά ρωσικά αποφθέγματα.
Σύμφωνα με το έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι ενέργειας αυτές στόχευσαν στη διαμόρφωση μιας «κοινής πολιτιστικής ιστορίας».
Εν τω μεταξύ, οι προτομές του ουκρανού ποιητή Ταράς Σεβτσένκο βανδαλίστηκαν και τα ουκρανικά μουσεία κάηκαν και λεηλατήθηκαν. Πάνω από 160 πολιτιστικοί χώροι έχουν υποστεί ζημιές κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής. Ακόμη και η περιοχή γύρω από το μνημείο στο Μπάμπι Γιάρ, όπου το 1941 τα ναζιστικά τάγματα θανάτου εκτέλεσαν 34.000 Εβραίους, υπέστη ζημιές.
«Η Ουκρανία υπάρχει ως διακριτή πολιτιστική και εθνική ταυτότητα για αιώνες και οι προσπάθειες του Πούτιν να την αφομοιώσει βίαια στη ρωσική κουλτούρα είναι αποτρόπαια», σημείωσε σχετικά το αμερικανικό ΥΠΕΞ στην έκθεση που επικαλείται η Telegraph.
4. Ρητορική απανθρωποποίησης
Επιπλέον, οι ρώσοι προπαγανδιστές έχουν σκόπιμα αναπτύξει μία απανθρωποποιητική γλώσσα προκειμένου να υπονομεύσουν την Ουκρανία, συνέχισε το ρεπορτάζ.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του αγαπημένου παρουσιαστή του Κρεμλίνου Βλαντίμιρ Σολοβιόφ ο οποίος συνέκρινε στην εκπομπή του τους Ουκρανούς με τα σκουλήκια που απομακρύνουν οι κτηνίατροι από τις γάτες.
Σε μια άλλη περίπτωση, καλεσμένος σε εξέχουσα ρωσική τηλεοπτική εκπομπή επικαιρότητας αποκάλεσε τον υπουργό Αμυνας της Ουκρανίας Ολέκσιι Ρέζνικοφ «το τελευταίο έντομο που απομένει να βάλουμε στη θέση του».
5. «Διαβατηριοποίηση»
Σε άλλο σημείο της έκθεσής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται ότι στις κατεχόμενες από τους Ρώσους περιοχές της Ουκρανίας οι κάτοικοι δεν έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό και ιατρική βοήθεια παρ’εκτός και εάν δεχθούν τα ρωσικά διαβατήρια. Κατ’αυτό τον τρόπο τα ρωσικά κρατικά ΜΜΕ καταφέρνουν να μεταδώσουν εικόνες με ουρές ουκρανών πολιτών για τα διαβατήρια.
Ο διορισμένος από τη Ρωσία επικεφαλής της προσωρινής διοίκησης στο Χάρκοβο ισχυρίστηκε ότι οι άνθρωποι «επιθυμούν να ενταχθούν στη Ρωσία» και ότι προσαρμόζονται στη «νέα πραγματικότητα». Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις έχουν δείξει ότι μόνο το 3% των Ουκρανών θα ήθελε την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρασιατική Τελωνειακή Ενωση την ώρα που το 90% επιθυμεί την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
«Οποιοσδήποτε ισχυρισμός του Κρεμλίνου ότι ο ουκρανός λαός λαχταρά να προσαρτηθεί στη Ρωσία απλώς δεν αληθεύει. Τα στοιχεία είναι ξεκάθαρα: Ο ουκρανικός λαός σε οποιοδήποτε ελεύθερο και δίκαιο δημοψήφισμα θα ψήφιζε συντριπτικά κατά της ένταξης στη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ζουν στην ανατολική και νότια Ουκρανία», ανέφεραν οι συντάκτες του εγγράφου που περιήλθε στην κατοχή της Telegraph.
6. Επανεκπαίδευση
Τέλος, δεδομένης της αποτυχίας της πρακτικής της «διαβατηριοποίησης», η Ρωσία επιχειρεί να «επανεκπαιδεύσει» τον πληθυσμό στις κατεχόμενες περιοχές, κατά την ίδια πηγή.
«Οι προσπάθειες για την επιβολή ενός νέου εκπαιδευτικού συστήματος σε εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία εντείνονται», ανέφερε το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Μόσχα δελεάζει ρώσους δασκάλους να μετακομίσουν στη Ζαπορίζια και στη Χερσώνα προσφέροντας τους υψηλές αποδοχές, προκειμένου να «διορθώσουν» όσα είχαν προηγουμένως διδαχθεί τα παιδιά των ουκρανών πολιτών.