Εσείς ποιο graphic novel προτιμάτε;

Τζορτζ Λούκας, ο «παραμυθάς»

Ακόμη και αν δεν είναι αυστηρά βιογραφικό, το κόμικ για τα παρασκήνια του «Πολέμου των Αστρων» δεν μπορεί παρά να περνάει μέσα από τη ζωή του Τζορτζ Λούκας. Ενας από τους σκηνοθέτες της «συμμορίας με τα γένια» (οι άλλοι ήταν οι Φράνσις Φορντ Κόπολα, Στίβεν Σπίλμπεργκ και Μάρτιν Σκορσέζε), ο μόνος από αυτήν που δεν έχει βραβευθεί με Οσκαρ Σκηνοθεσίας, βιογραφείται στο ολόφρεσκο graphic novel «Ο Πόλεμος του Λούκας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μικρός Ηρως (μτφ. Τατιάνα Ραπακούλια).

Πρόκειται ουσιαστικά για την εποποιία ενός ανήσυχου και ταλαντούχου δημιουργού, ο οποίος έφτασε να εικονογραφήσει το μεγαλύτερο κινηματογραφικό παραμύθι επιστημονικής φαντασίας. Παράλληλα, η δημιουργία των Ρενό Ρος (σενάριο) και Λοράν Χοπμάν (σχέδιο) αποτελεί ένα making of της σειράς ταινιών του «Star Wars»: για τα άγνωστα παρασκήνια, την «κόλαση» της διανομής ρόλων, τους καβγάδες μεταξύ ηθοποιών.

Ντέιβιντ Μπόουι, ο χαμαιλέων

Μαζί με τη Μαντόνα και τον Μάικλ Τζάκσον, ανήκει στις περσόνες της ποπ μυθολογίας που γεννούσαν συνεχώς καινούριες «ταυτότητες» για την τέχνη και το εικόνα τους. Ο Μπόουι (1947-2016) δεν θα μπορούσε να αφήσει αδιάφορη την τέχνη του graphic novel. Ετσι, στο «Bowie» των Μάικλ & Λόρα Ολρεντ και Στιβ Χόρτον (εκδ. Οξύ, μτφ. Γιάννης Νένες) βρίσκει το χρώμα, τη μελαγχολία και τη χρυσόσκονη που ταιριάζει στον μύθο του. Από τις 160 σελίδες περνούν η  άνοδος της καριέρας του, όπως και η άνοδος και η πτώση του Ziggy Stardust, του ιστορικού alter ego του στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’70.

Ο Ziggy συνοδεύει τον Μπάουι στη μετ’ εμποδίων πορεία του προς την κορυφή, αλλά όταν οι Spiders from Mars τελικά διαλυθούν και ο ερμηνευτής αφήσει το Λονδίνο για μια νομαδική ζωή στο εξωτερικό, θα αφήσει πίσω του και την περσόνα του Ziggy.

Μαραντόνα, η ιδιοφυία

Μέσα σε 136 σελίδες διαβάζουμε τις περιπέτειες –εντός και εκτός γηπέδων– ενός από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών (για κάποιους ο κορυφαίος). Η αφήγηση ξεκινάει από τις φτωχογειτονιές του Μπουένος Αϊρες, όπου ο νεαρός Ντιέγκο δείχνει για πρώτη φορά το μοναδικό ταλέντο του, σε ηλικία εννέα ετών.Με αφετηρία τις αλάνες, ο pibe de oro, το χρυσό αγόρι των γηπέδων, βρέθηκε να υπογράφει επαγγελματικά συμβόλαια με τους σημαντικότερους ποδοσφαιρικούς συλλόγους, μεσουρανώντας τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Λατινική Αμερική. Τα κεφάλαια είναι χωρισμένα ανάλογα με κάθε περίοδο της ζωής του, ενώ οι δύσκολες στιγμές του υποδηλώνονται με σκούρες αποχρώσεις.

Εμφαση δίνεται στο πέρασμα του Μαραντόνα από τη Νάπολι, την οποία ο ποδοσφαιρικός Δαβίδ, χάρη στις ντρίμπλες και στα γκολ του, οδήγησε μέχρι την κατάκτηση του ιταλικού πρωταθλήματος και του Κυπέλλου UEFA. Αυτή η ιστορία γίνεται μια παραβολή στα χέρια του ναπολιτάνου συγγραφέα Πάολο Μπαρόν, την οποία υπηρετεί άψογα ο εικονογράφος Ερνέστο Καρμπονέτι. Το «Χέρι του Θεού» κυκλοφορεί από την Brainfood (Οξύ), σε συνεργασία με το gazzeta.gr και σε μετάφραση Θάνου Σαρρή.

Αλμπέρ Καμί, ο ανθρωπιστής

Πίσω από το προσωπείο του Ζακ Κορμερί ο Καμί ξεκινά την αφήγηση της δικής του ζωής ξεκινώντας με τη γέννηση του, μια φθινοπωρινή νύχτα του 1913, στο Ντρεν της Αλγερίας. Ο Ζακ Φεραντέζ μεταγράφει μια αυτοβιογραφία (τον «Πρώτο Ανθρωπο», που κυκλοφόρησε το 1994) σε graphic novel (μετάφραση Νίκη Καρακίτσου-Dougè, Μαρία Κασαμπαλόγλου-Roblin). Επιστρέφει στα παιδικά χρόνια του Καμί, μέσα σε ένα περιβάλλον φτωχικό, και στον θάνατο του πατέρα του κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σαράντα χρόνια αργότερα βρίσκεται στην Αλγερία και μπροστά στον τάφο του πατέρα συνειδητοποιεί ότι τον ξεπέρασε σε ηλικία – εκείνος είχε πεθάνει νεότερος.

Μια αφήγηση γεμάτη από χρωματιστά επεισόδια ενός κόσμου που εν πολλοίς χάθηκε και ενός αιώνα που κυλίστηκς στο αίμα. Μέσα σε όλα αυτά, η γνήσια συγκίνηση και το συναίσθημα του Καμί. Από τις πιο ωραίες σκηνές εκείνη με τον δάσκαλό του, κ. Μπερνάρ: «Μόνο το σχολείο μάς έδινε τις χάρες… Και ό,τι αγαπούσαμε είναι ό,τι δεν βρίσκαμε στο σπίτι μας, όπου η φτώχεια και η αμάθεια κάνουν τη ζωή πιο σκοτεινή, σαν κλεισμένη στον εαυτό της… Η μιζέρια είναι ένα φρούριο χωρίς γέφυρα επικοινωνίας… Το σχολείο δεν μας πρόσφερε μόνο φυγή από την οικογενειακή ζωή. Στην τάξη σας, τουλάχιστον, στάλαζε μέσα μας μια δίψα πολύ ουσιώδης για ένα παιδί: η δίψα της ανακάλυψης».

Τζορτζ Οργουελ, ο «προφήτης»

Τα επίθετα τα παραθέτει ο συγγραφέας Πιέρ Κριστέν κάτω από τον τίτλο «Οργουελ»: απόφοιτος του Ιτον, αστυνομικός, προλετάριος, δανδής, πολιτοφύλακας, δημοσιογράφος, επαναστάτης, μυθιστοριογράφος, εκκεντρικός, σοσιαλιστής, πατριώτης, κηπουρός, ερημίτης, προφητικός. Είναι, ίσως, λόγω του τελευταίου που ασκεί διαχρονική γοητεία ο γεννημένος ως Ερικ Μπλερ το 1903 στη Βεγγάλη. Αλλά στο graphic novel που κυκλοφορεί από τον «Μίνωα» (μτφ. Κλαιρ Νεβέ) παρουσιάζονται τα πολλαπλά πρόσωπα και η πολυκύμαντη ζωή ενός από τους κορυφαίους συγγραφείς και αυτόπτες μάρτυρες του ευρωπαϊκού 20ού αιώνα.

Το ασπρόμαυρο σχέδιο του Σεμπαστιέν Βερντιέ αποκτά χρώμα μόνο όταν υποδηλώνονται λεπτομέρειες που αφορούν τη διαδρομή του δημιουργού, ο οποίος έφτασε, από την αποικιοκρατούμενη Ινδία στο Ιτον και από εκεί στον Ισπανικό Εμφύλιο ως μαχητής, στη «Φάρμα των ζώων» και στον Μεγάλο Αδελφό του «1984», ως προφήτης του καιρού του. Μια έτσι κι αλλιώς μυθιστορηματική ζωή γίνεται εδώ μια συναρπαστική αφήγηση.

Ερντογάν, ο νεο-σουλτάνος

Κανονικά οι αναγνώστες θα έπρεπε να είναι καχύποπτοι απέναντι σε ένα graphic novel για την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία, το οποίο υπογράφεται από έναν «κυνηγημένο»: τον πρώην αρχισυντάκτη της έγκυρης εφημερίδας «Cumhuriyet» Τζαν Ντιουντάρ, ο οποίος έχει καταδικαστεί από τις τουρκικές αρχές για αντεθνική δράση και ζει εξόριστος στο Βερολίνο από το 2016. Και όμως, το «Erdogan, η Ανοδος ενός Σύγχρονου Σουλτάνου» (εκδ. Anubis, μτφ. Ορέστης Μανούσος), σε συνεργασία με τον αιγυπτιο-σουδανό εικονογράφο Anwar, αποφεύγει τον κίνδυνο της δαιμονοποίησης.

Κυκλοφόρησε το 2021 από τη γερμανική εταιρεία Correktiv και αποτελεί μια εικονογραφημένη –ισορροπημένη στον μέγιστο βαθμό– βιογραφία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Από το παιδί της φτωχικής οικογένειας στη συνοικία Κασίμπασα της Κωνσταντινούπολης έως τον μετριοπαθή δήμαρχό της, η εκλογή του οποίου συμβάδισε με την άνοδο των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων της οικονομίας. Και από τον ριζοσπαστικοποιημένο νεαρό που αντιστεκόταν στον ιμπεριαλισμό της πρώην Σοβιετικής Ενωσης έως τον ισλαμιστή που βρήκε στη θρησκεία ένα ακόμη εργαλείο για την αναρρίχησή του.

Γιαννούλης Χαλεπάς, ο απόκληρος

Το καλοκαίρι του 1923 ο Γιαννούλης Χαλεπάς ζει ξεχασμένος στον Πύργο της γενέθλιας Τήνου, προσπαθώντας να κερδίσει τον χαμένο χρόνο της τέχνης του, ύστερα από τον εγκλεισμό του στο Δημόσιο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας. Η περιπέτειά του είναι μια ανθρώπινη Οδύσσεια σε μικρογραφία: η ιστορία ενός καλλιτέχνη, από τα μαρμαράδικα της Τήνου, που έδωσαν καταγωγή στις πρώτες εικόνες του, ως τη Βασιλική Ακαδημία του Μονάχου και την πρώιμη αναγνώριση. Από την Αθήνα της «Κοιμωμένης» και το φρενοκομείο της Κέρκυρας έως τον θρίαμβο της ωριμότητας. Την αποδίδουν στο graphic novel τους οι Θανάσης Πέτρου και Δημήτρης Βανέλλης (εκδ. Πατάκη).

Ο Χαλεπάς είναι ένας άνθρωπος που δημιουργεί μέσα σε ένα περιβάλλον άρνησης, στέρησης και απόρριψης. Επιβιώνει ανάμεσα σε εμπόδια, χωρίς να εγκαταλείψει ποτέ την πίστη στο προσωπικό πάθος του. Παραλαμβάνει φτωχικά υλικά και παραδίδει έργα πρωτόγνωρα. «Να ρωτάτε όχι τι παριστάνει, αλλά τι συμβολίζει» έλεγε ο ίδιος για τα έργα αυτά. Οπως θα γράψει ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου στη «Νέα Εστία» τον Μάιο του 1927, «Ο άνθρωπος αυτός είνε πριμιτίφ χωρίς πρόθεσιν, και μπορεί να λεχθή μοντέρνος γλύπτης, ενώ προ μισού αιώνος έχει χωρισθή από τον κόσμον».