Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν το απόγευμα της Πέμπτης ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, οι οποίοι συζήτησαν για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και για διμερή θέματα, σύμφωνα με την ενημέρωση από την τουρκική προεδρία.
Ο Ταγίπ Ερντογάν είπε στον αμερικανό ομόλογό του πως ο ρόλος της Τουρκίας στην προσπάθεια να συνεχιστεί ο διάλογος μεταξύ Μόσχας και Κιέβου είναι σημαντικός, προκειμένου να αποτραπεί η κλιμάκωση της κρίσης. Υπογράμμισε πως η τριμερής συνάντηση μεταξύ του Σεργκέι Λαβρόφ, του Ντμίτρο Κουλέμπα και του Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αττάλεια, λίγες ώρες νωρίτερα, ήταν διπλωματική επιτυχία.
Σύμφωνα με εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας, ο Ερντογάν τόνισε στον Μπάιντεν πως ήρθε η ώρα να αρθούν όλες οι «άδικες» κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε βάρος της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας. Συμπλήρωσε ότι η Τουρκία επιθυμεί να αγοράσει 40 νέα μαχητικά αεροσκάφη F-16 και να εκσυγχρονίσει αυτά που έχει ήδη, το συντομότερο δυνατόν.
Πέρα από τις διμερείς σχέσεις, στο επίκεντρο της επικοινωνίας βρέθηκαν περιφερειακά ζητήματα και κυρίως ο πόλεμος στην Ουκρανία, για τον οποίο τονίστηκε η ανάγκη εξεύρεσης μιας πολιτικής λύσης.
Κατά την τουρκική προεδρία, ο Ερντογάν είπε στον πρόεδρο των ΗΠΑ ότι για την Αγκυρα είναι σημαντικό να συνεχίσει τον διάλογο τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία ώστε να αποτραπεί επιδείνωση της κρίσης. Ακόμη χαρακτήρισε σημαντικό τον διαμεσολαβητικό ρόλο της Άγκυρας στην αναζήτηση λύσης.
Από τον Λευκό Οίκο έγινε γνωστό ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν εξέφρασε την εκτίμησή του για τις διπλωματικές προσπάθειες της Τουρκίας για την επίλυση της κρίσης στην Ουκρανία. Επιπλέον εξέφρασε την εκτίμησή του και για τις επαφές της Αγκυρας με άλλους ηγέτες της περιοχής για την προώθηση της ειρήνης και της σταθερότητας.
Οι δυο ηγέτες, πάντα κατά τον Λευκό Οίκο, εξέφρασαν την ανησυχία τους για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και υπογράμμισαν την ανάγκη για άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών.
Το τουρκικό αίτημα για τα νέα μαχητικά
Η Άγκυρα σχεδίαζε αρχικά να αποκτήσει περισσότερα από 100 μαχητικά F-35, που κατασκευάζει η Lockheed Martin, αλλά οι ΗΠΑ απέκλεισαν την Τουρκία από το πρόγραμμα το 2019 αφότου απέκτησε τα ρωσικά αντιπυραυλικά συστήματα S-400. Η Τουρκία χαρακτήρισε άδικη την απόφαση και αξίωσε αποζημίωση για την πληρωμή 1,4 δισ. δολαρίων.
Πριν από μερικούς μήνες είχε γίνει γνωστό ότι η Άγκυρα υπέβαλε αίτημα στην Ουάσινγκτον για την αγορά 40 αεροσκαφών F-16 και εξοπλισμού για τον εκσυγχρονισμό του στόλου των μαχητικών της. Η απόκτηση των ρωσικών S-400 επέφερε αμερικανικές κυρώσεις στην Τουρκία. Τον Δεκέμβριο του 2020 η Ουάσινγκτον έβαλε στη μαύρη λίστα τη Διεύθυνση Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας, τον επικεφαλής της Ισμαήλ Ντεμίρ και άλλους τρεις αξιωματούχους.
Η επί δεκαετίες συνεργασία μεταξύ των δύο συμμάχων στο ΝΑΤΟ κλονίστηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των διαφωνιών για τη Συρία, των στενών δεσμών της Άγκυρας με τη Μόσχα, των αμερικανικών κατηγοριών σε βάρος της τουρκικής τράπεζας Halkbank και των αποκαλύψεων για καταπάτηση δικαιωμάτων και ελευθεριών στην Τουρκία.
Η Ουάσινγκτον έχει επανειλημμένως προειδοποιήσει την Τουρκία να μην αγοράσει άλλα ρωσικά οπλικά συστήματα. Από την πλευρά της η Άγκυρα έχει δηλώσει πως σκοπεύει να προχωρήσει στην αγορά μιας δεύτερης παρτίδας S-400 από τη Ρωσία, κάτι που θα μπορούσε να επιδεινώσει την διπλωματική ρήξη με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το τουρκικό αίτημα για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών εκτιμάται πως δύσκολα θα εγκριθεί από το αμερικανικό Κογκρέσο, που δεν τρέφει και τα καλύτερα αισθήματα για την Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές προέτρεψαν τον Μπάιντεν τον Οκτώβριο να μην πουλήσει μαχητικά αεροσκάφη F-16 στην Τουρκία, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι το Κογκρέσο θα μπλόκαρε τη συμφωνία.