Ο πρόεδρος Πούτιν είναι άνθρωπος που δεν σηκώνει προσβολές. Οταν μάλιστα θίγεται η αξιοπρέπεια της Ρωσίας, ακόμα λιγότερο. Τον απαξιωτικό χαρακτηρισμό του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα, ότι η Ρωσία είναι απλώς μια τοπική δύναμη, εννοώντας ότι έχει πάψει να είναι υπερδύναμη, τον έφερνε βαρέως.
Ηρθε με τη διάλυση της Συρίας και με την επιθετική τακτική του λεγόμενου Ισλαμικού Κράτους η ευκαιρία, να μπει η Ρωσία δυναμικά στη διεθνή πολιτική σκακιέρα: Στο πλευρό του Άσαντ τον οποίο κάλεσε στη Μόσχα για να καταγραφεί το ιστορικό γεγονός από τις κάμερες και να διαχυθεί σε όλη την υφήλιο: Ο πρόεδρος της Ρωσίας στηρίζει όχι με λόγια και με ευχές αλλά έμπρακτα, με όπλα και υλικό μάχης, την ανάσχεση των βάρβαρων ισλαμιστών, αυτών που κόβουν κεφάλια και ανεβάζουν το υλικό στα κοινωνικά δίκτυα, αυτών που ανατινάζουν τετράγωνα, που στέλνουν στον χάρο όποιον βρεθεί μπροστά τους.
Η αμηχανία των ΗΠΑ και των συμμάχων τους μπροστά στον αποφασισμένο αρχηγό της Ρωσίας ήταν εμφανής: Δεν τον ήθελαν στα πόδια τους ούτε ήθελαν να του δώσουν άλλοθι, αλλά ούτε συγχωροχάρτι για την πολιτική του στην Ουκρανία. Βεβαίως, είχαν υπολογίσει οι Ρώσοι πιθανές αρνητικές αντιδράσεις, αλλά όπως φαίνεται δεν περίμεναν να πέσουν στην παγίδα που τους στήθηκε με τη βοήθεια της Τουρκίας. «Ηταν στημένο» είπε ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας, Λαβρόφ. Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα.
Το σχέδιο της ανάσχεσης του Πούτιν μελετήθηκε προσεκτικά. Πιθανότατα να μην ήταν η κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού το μοναδικό σενάριο. Οι συνεχείς πτήσεις των Σουχόι 24 σε τουρκικές παραμεθόριους περιοχές, σε μια ζώνη την οποία θέλει να προσαρτήσει ο Ερντογάν μετά τη διάλυση της Συρίας στον απόλυτο έλεγχό του, ήταν απαράδεκτη για τον τουρκικό επεκτατισμό.
Κινήθηκαν προσεκτικά και μελετημένα. Οι Τούρκοι προειδοποίησαν τους Ρώσους, με αφορμή μια πρώτη παραβίαση εναέριου χώρου, να μην παραβιάσουν ξανά τα τουρκικά σύνορα με τις πτήσεις. Μάλλον δεν τους πήραν στα σοβαρά οι Ρώσοι. Λάθος (οι γείτονές μας δεν είναι χαλαροί σαν εμάς σε θέματα εθνικής εναέριας κυριαρχίας). Μεγάλο το λάθος τακτικής και στρατηγικής των Ρώσων. Τα βομβαρδιστικά Σουχόι 24, που πρωτοπέταξαν τη δεκαετία του εβδομήντα, υστερούν σε ηλεκτρονικά συστήματα αναχαίτισης και άμυνας. Δεν έγινε γνωστό, ποια έκδοση εκτελούσε στην περιοχή τις πτήσεις, διότι υπάρχουν και βελτιωμένες. Αλλά το σίγουρο είναι πως δεν είχαν επαρκή ηλεκτρονικά, ούτε με δικά τους μέσα οι πιλότοι, ούτε μέσω άλλων μαχητικών αναχαίτισης, ούτε με κάλυψη από το έδαφος. Η κατάρριψη από αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής F16 είναι σαφώς ενδεικτική της σχετικής απαξίωσης του ρωσικού συστήματος σε θερμό επεισόδιο. Μου θύμισε τον αφανισμό των ρωσικών αεροσκαφών του Καντάφι στη Λιβύη. Δεν είχε Σουχόι, αλλά πεπερασμένης τεχνολογίας Μιγκ…
Οι ρωσικοί αντιαεροπορικοί πύραυλοι που εγκατέστησαν τώρα, κατόπιν εορτής, οι Ρώσοι στην περιοχή, έπρεπε να είναι εξ αρχής εκεί. Ο στρατηγικός σχεδιασμός ήταν κατώτερος των πολύπλοκων περιστάσεων. Υποτίμησε όχι μόνο την θέση και τις βλέψεις της Τουρκίας αλλά και την κατά βάση εχθρική στρατηγική του ΝΑΤΟ απέναντι στη Ρωσία.
Ο ευαίσθητος πρόεδρος Πούτιν, περί τα εθνικά ζητήματα, δεν μπορεί να επιτρέψει πλέον την οικονομική συνεργασία, αν δεν ζητήσει η Τουρκία επισήμως συγγνώμη για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Μασημένα δήλωσε ο Ερντογάν ότι λυπάται για το συμβάν, ακάθεκτος ήταν ο Νταβούτογλου ΜΕΤΑ την συμφωνία με τη Ευρωπαϊκή Ενωση.
Το δόγμα του προέδρου Ρίγκαν, οποίος ήθελε να διαλύσει όχι απλώς να περιορίσει την Σοβιετική Ένωση (και το κατάφερε, προκαλώντας παρά τρίχα έναν πόλεμο με πυρηνικά), έχει τώρα στόχο τη Ρωσία.
Δεν υπάρχει πολεμική σύρραξη χωρίς οικονομικά αίτια. Να ρίξουμε και σε αυτά μια ματιά.
Η Ρωσία που στενάζει κάτω από το βάρος του οικονομικού της αποκλεισμού προσπάθησε να βρει διέξοδο σε μια αναβαθμισμένη συνεργασία με τη Τουρκία στον τομέα της ενέργειας. Με τη ναυαρχίδα της, την εταιρία Gazprom, θα κατασκευαζόταν όχι μόνο ο ρωσοτουρκικός αγωγός αερίου αλλά και ένας τεράστιος πυρηνικός σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Τουρκία. Το έργο αυτό έχει ήδη τεθεί σε καραντίνα, φράζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο μια σημαντική επενδυτική συνεργασία που θα κρατούσε δεκαετίες.
Ο ευαίσθητος πρόεδρος Πούτιν, περί τα εθνικά ζητήματα, δεν μπορεί να επιτρέψει πλέον την οικονομική συνεργασία, αν δεν ζητήσει η Τουρκία επισήμως συγγνώμη για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Μασημένα δήλωσε ο Ερντογάν ότι λυπάται για το συμβάν, ακάθεκτος ήταν ο Νταβούτογλου ΜΕΤΑ την συμφωνία με τη Ευρωπαϊκή Ένωση (και τα τρία δισ. βοήθεια που θα λάβουν): «έχουμε όχι μόνο το δικαίωμα αλλά και την υποχρέωση να προστατεύσουμε τα σύνορά μας», δήλωσε. «Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε».
Θα μου πείτε, ζημιώνεται και η Τουρκία η ίδια από την ένταση. Βεβαίως, αλλά αποζημιώνεται κιόλας γενναία. «Πρέπει να υποστηρίξουμε την Τουρκία σθεναρά και ουσιαστικά», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ την Τρίτη.
Η ζημιά που εισέπραξε ο Πούτιν είναι τριπλή:
- Παρουσιάστηκε ως ομόλογος του Ερντογάν στη διεθνή σκηνή, σαφώς όχι ως πλανητάρχης, όπως θέλει να είναι.
- Τα οικονομικά προβλήματα, που σκόπευε να απαλύνει με την Gazprom και τη συνεργασία με τους Τούρκους σε βάθος χρόνου, παραμένουν, με αποτέλεσμα την περαιτέρω βύθιση της μετοχής της ρωσικής εταιρίας, η οποία αντιπροσωπεύει λόγω του μεγέθους της την ίδια τη Ρωσία. Ηδη ακούγονται φήμες από τη Ρωσία, πως μεγάλοι παράγοντες της οικονομικής ολιγαρχίας βρίσκονται απέναντι στον Πούτιν απαιτώντας συμβιβαστικές λύσεις με τους Ευρωπαίους.
- Το αξιόμαχο των ρωσικών μαχητικών αεροσκαφών δοκιμάστηκε σε σχέση με τα οπλικά συστήματα των Αμερικανών. Το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό. Να σημειώσουμε ότι η Ρωσία είναι η μόνη χώρα απέναντι στο ΝΑΤΟ που διαθέτει επικίνδυνο συμβατικό και πυρηνικό εξοπλισμό. (Ενα κομμάτι της παραγωγής αεροπορικού υλικού ήταν πριν την διάσπαση της Σοβιετικής Ένωσης στην Ουκρανία, πράγμα που συμβάλλει στη λυσσαλέα αντίδραση στην πολιτική σκηνή).
Κέρδισε ο Τούρκος πρόεδρος, «παίζοντας» στην έδρα του, στα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία, με αντίτιμο πιθανές απώλειες σε Ρώσους τουρίστες το καλοκαίρι.
Αν ακυρωθεί τελικά η κατασκευή του πυρηνικού σταθμού από τους Ρώσους, είμαι σίγουρος πως θα βρεθούν γαλλικές η αμερικανικές εταιρίες που θα αναλάβουν την υλοποίηση. (Να μην ξεχνάμε, πως το Ιράν είναι δίπλα, με… σχετική εμπειρία στα πυρηνικά. Το Ιράν υποστηρίζει τον πρόεδρο Άσαντ στη Συρία μαζί με τους Ρώσους. Το Ιράν πρέπει να είναι υπό αμερικανικό έλεγχο… πράγμα που εμβόλισαν οι Ρώσοι!).
Κάθε απώλεια συνεργασίας σε μεγάλα, κατασκευαστικά έργα, όπως αυτό του αγωγού αερίου συνεπάγεται μείωση της προσφοράς και αύξηση της ανεργίας. Το ίδιο αποτέλεσμα θα φέρει και ένα εμπάργκο σε τουρκικά αγροτικά προϊόντα που θα πλήξει και τους δικούς μας, Έλληνες παραγωγούς. Αυτοί είχαν βρει τρόπο διάθεσης των ελληνικών κηπευτικών και άλλων προϊόντων μέσω της Τουρκίας, παρακάμπτοντας το εμπάργκο Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας, με το αζημίωτο για τους Τούρκους φυσικά.
Η Ελλάδα προσμετράται στους χαμένους λόγω της πανηγυρικής αναβάθμισης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (με τη θεαματική κωλοτούμπα της καγκελαρίου Μέρκελ, που πριν πέντε χρόνια ήταν κάθετη απέναντι σε όποια ενταξιακή πρόταση της Τουρκίας στην Ευρώπη). Χαμένη η Ελλάδα και στο θέμα της παραβίασης του εναέριου χώρου της κατά συρροή από τους Τούρκους, οι οποίοι έριξαν στο ψαχνό, αντί να κάνουν αναχαίτιση, όπως θα μπορούσαν κάλλιστα στα ρωσικά αεροσκάφη. Και συνέχισαν τις παραβιάσεις στο Αιγαίο ακόμα και μετά το συμβάν, αγέρωχοι, υπερόπτες.
Κερδισμένοι είναι οι Αμερικανοί, που κατάφεραν να βάλουν άλλους να τσακώνονται με όπλα κατά τρόπο ευνοϊκό για τις ΗΠΑ.
Ισχύει ακόμα η δογματική αμερικανική στρατηγική στόχευση στη διεθνή σκακιέρα: Keep the Russians out, the Americans in and the Germans down.