Ηταν αργά το μεσημέρι της Κυριακής πια, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στην 29η ερώτηση που του έθεσαν στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου στην 85η ΔΕΘ, κλήθηκε να απαντήσει σχετικά, όχι τόσο για το αν κερδήθηκε το στοίχημα του τουρισμού –το είδαμε όλοι, κερδήθηκε– αλλά «αν αντέχουν» πλέον οι δημοφιλείς τουριστικοί περιορισμοί.
Το ερώτημα, από τον Γιώργο Σολάρη του Cyclades24, απηχούσε έναν προβληματισμό που υπάρχει διεθνώς –η περίπτωση της Βενετίας χαρακτηριστική, αλλά όχι η μόνη– και αναδείχθηκε για την Ελλάδα μέσα και από το Protagon το καλοκαίρι: Ηταν μέσα Αυγούστου όταν δημοσιεύτηκε το άρθρο της Χριστίνας Πουτέτση με τίτλο «Ιστορίες αυγουστιάτικης τρέλας (στην Πάρο)», το οποίο αποκάλυπτε το κολοσσιαίο πρόβλημα υπερκορεσμού και κατάρρευσης των υποδομών πολλών νησιών των Κυκλάδων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Πάρο.
Ο κ. Μητσοτάκης απάντησε με την αναμενόμενη θριαμβολογία: «Κερδίσαμε το στοίχημα του τουρισμού. Το κερδίζουμε μάλλον, για να είμαι πιο ακριβής. Και ο Σεπτέμβριος φαίνεται να είναι πολύ καλός και οι ενδείξεις για τον Οκτώβριο είναι εξίσου θετικές. Κερδίσαμε το στοίχημα διότι είχαμε σχέδιο» και, λίγο αργότερα, «θα ξεπεράσουμε τους στόχους που είχαμε θέσει στον Προϋπολογισμό σχετικά με την τουριστική περίοδο».
Ακολούθως, όμως, αναφέρθηκε στο πρόβλημα του υπερτουρισμού, το οποίο, όπως είπε, προσωπικά τον απασχολεί πάρα πολύ:
«Υπάρχουν προορισμοί που φτάνουν στα απόλυτα όριά τους, αν δεν τα έχουν ξεπεράσει. Δεν θα διστάσουμε για κάποιους από αυτούς τους προορισμούς, που βρίσκονται κατ’ εξοχήν στις Κυκλάδες, να πάρουμε πιο δραστικά μέτρα. Αν πρέπει, δηλαδή, να φτάσουμε στο σημείο να αυξήσουμε το κόστος πρόσβασης -να δώσω ένα παράδειγμα- στην κρουαζιέρα για προορισμούς οι οποίοι αυτή την στιγμή δεν μπορούν να υποστηρίξουν πέντε κρουαζιερόπλοια ταυτόχρονα δεν θα διστάσουμε να το κάνουμε. Το κάνουν και άλλες χώρες πια. Πρέπει να προστατεύσουμε τον πυρήνα του προϊόντος μας. Θα φτάσουμε στο σημείο να έχουμε το ανάποδο πρόβλημα. Δηλαδή να έχουμε τόσο μεγάλη προσέλευση επισκεπτών που να πρέπει να τους διαχειριστούμε με ένα διαφορετικό τρόπο», είπε ο Πρωθυπουργός, περιγράφοντας αυτό που ακολούθησε: νέοι κανόνες και περιορισμοί, επιτέλους, στη βιομηχανία της κρουαζιέρας.
H δήλωση του κ. Μητσοτάκη καλωσορίστηκε από εκπροσώπους του τουριστικού κλάδου στην Ελλάδα, τουλάχιστον από αυτούς που δεν βλέπουν το τουριστικό προϊόν κοντόφθαλμα. Χαρακτηριστική η αναφορά στα social media του Ανδρέα Ανδρέαδη, επίτιμου προέδρου του ΣΕΤΕ και διευθύνοντος συμβούλου του Sani/Ikos Group.
Οι εξελίξεις για την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού φαίνεται ότι είναι ραγδαίες –άλλωστε ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι «αυτή είναι μία από τις προκλήσεις που θα χρειαστεί να σχεδιάσουμε για το επόμενο καλοκαίρι και πρέπει να τη σχεδιάσουμε από τώρα».
Σύμφωνα με την «Καθημερινή», ήδη από την κυβέρνηση εξετάζονται μοντέλα διαχείρισης προορισμών, καθώς και αυξήσεις στα τέλη πρόσβασης συγκεκριμένων νησιών.
Οπως ανέφερε ο Ηλίας Γ. Μπέλλος στο ρεπορτάζ του, τα μέτρα που αξιολογεί η κυβέρνηση περιλαμβάνουν και αναμόρφωση των κανόνων λειτουργίας της ελληνικής κρουαζιέρας με την υιοθέτηση νέου πλαισίου για τους αριθμούς επιβατών και τα τέλη με τα οποία θα πρέπει να επωμίζονται, ώστε να σταματήσει η επιβλαβής επιβάρυνση νησιών όπως η Σαντορίνη από την αποβίβαση δεκάδων χιλιάδων επισκεπτών ημερησίως, συχνά ταυτόχρονα –με αμφιλεγόμενο οικονομικό όφελος για την τοπική οικονομία.
Επόμενος στόχος, βέβαια, δεδομένης της ανάγκης για ένα «νέο μοντέλο τουρισμού που θα στηρίζεται στη βιωσιμότητα», όπως συχνά τονίζει και ο ΣΕΤΕ, είναι οι υποδομές των νησιών. Ενα μεγαλύτερο πρόβλημα που κάνει την κρουαζιέρα να φαίνεται ως η κορυφή του παγόβουνου. Η απουσία επαρκούς οδικού δικτύου, η λειψυδρία ή ακόμα και η ανεπάρκεια των δικτύων αποχέτευσης –όπως συνέβη εφέτος το καλοκαίρι στην πολυδιαφημισμένη Μύκονο–, είναι προβλήματα που ξεπερνούν τον σχεδιασμό ενός καλοκαιριού και απαιτεί τη διαμόρφωση ενός εθνικού σχεδίου.