Εντολή διερεύνησης κοινού εδάφους διαλόγου σχετικά με την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης έδωσαν –κατά δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη– ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογαν, στην έβδομη συνάντησή τους τους τελευταίους μήνες, αυτή τη φορά στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Παρόντες στη συνάντηση της Νέας Υόρκης (κάτω η σχετική ανάρτηση της τουρκικής Προεδρίας) ήταν οι δύο υπουργοί Εξωτερικών (Γεραπετρίτης και Φιντάν) και οι διπλωματικοί σύμβουλοι των δύο ηγετών (Αννα Μαρία Μπούρα και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς, αντίστοιχα).
Οπως είπε σε δηλώσεις του στην ΕΡΤ την Τετάρτη ο κ. Γεραπετρίτης, συζητήθηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος. Πρωτίστως επιβεβαιώθηκε η καλή συνεργασία, η οποία υπάρχει σε σημαντικά θέματα τα οποία αφορούν τις δύο χώρες.
Επισημάνθηκε δε η ανάγκη για περαιτέρω συνεργασία στο Μεταναστευτικό, το οποίο αποτελεί πάντοτε ένα σημαντικό αγκάθι στην ευρύτερη περιοχή και ιδιαιτέρως σήμερα, δεδομένου του γεγονότος ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά εύθραυστη στην περιοχή, τόσο στη Μέση Ανατολή όσο και στην Αφρική.
Συζητήθηκαν επίσης θέματα τα οποία αφορούν στην περαιτέρω συνεργασία των δύο χωρών, το Κυπριακό, το οποίο –όπως επανέλαβε ο υπουργός Εξωτερικών– «αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε φάση εξέλιξης και προσδοκούμε ότι θα επανεκκινήσουν οι συζητήσεις στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και, βεβαίως, συζητήθηκε το χρονοδιάγραμμα για τις επόμενες κινήσεις».
«Αντιλαμβανόμαστε ότι οι τρεις πυλώνες, ο πολιτικός διάλογος, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, καθώς επίσης και η θετική ατζέντα θα συνέλθουν μέχρι το τέλος του έτους, ενώ θα υπάρξει και το Ανώτατο Συμβούλιο, το οποίο θα γίνει εντός του Ιανουαρίου. Εξάλλου, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας θα επισκεφθεί το επόμενο διάστημα την Ελλάδα, έτσι ώστε να προετοιμάσουμε το Ανώτατο Συμβούλιο και να συντονίσουμε όλες τις αναγκαίες ενέργειες», δήλωσε ο κ. Γεραπετρίτης για να αναφερθεί στη συνέχεια στην πρώτη απόπειρα να ανοίξουν –πέρα από τον θετικό διάλογο– και τα δύσκολα θέματα (βλ. οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών).
«Οι δύο ηγέτες έδωσαν την εντολή στους υπουργούς Εξωτερικών να διερευνήσουν το έδαφος για το κατά πόσον υπάρχουν πρόσφορες συνθήκες για να εκκινήσουν οι συζητήσεις σχετικά με την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Επιβεβαιώθηκε το καλό κλίμα», τόνισε ο υπουργός των Εξωτερικών και κατέληξε λέγοντας:
«Είναι αναγκαίο σήμερα, περισσότερο από ποτέ, όταν βρισκόμαστε σε μια περιοχή, η οποία βάλλεται από διαρκείς γεωπολιτικούς κινδύνους και εν μέσω δύο πολέμων, να υπάρχουν σχέσεις κατανόησης και καλής γειτονίας».
«Παράθυρο» Ερντογάν;
Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν, αφού είχε επανέλθει στις γνωστές προκλητικές δηλώσεις-αξιώσεις για την Κύπρο και την αναγνώριση του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα εδώ και πενήντα χρόνια κυπριακά εδάφη, άνοιξε «παράθυρο» –έστω– διαβούλευσης για το θέμα των θαλασσίων ζωνών.
«Θέλουμε να δούμε το Αιγαίο Πέλαγος και την Ανατολική Μεσόγειο ως μια περιοχή σταθερότητας και ευημερίας, όπου τα νόμιμα συμφέροντα όλων των ενδιαφερομένων μερών γίνονται σεβαστά. Είναι προς το κοινό συμφέρον ολόκληρης της περιοχής να αναπτυχθεί συνεργασία, ιδίως όσον αφορά την οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, την ελευθερία και την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και του θαλάσσιου εμπορίου», ανέφερε συγκεκριμένα κατά την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
«Η Τουρκία είναι έτοιμη για εποικοδομητική συνεργασία σε όλα τα θέματα, ιδίως στον τομέα της Ενέργειας και του Περιβάλλοντος. Περιμένουμε την ίδια προσέγγιση από τους γείτονές μας. Ως η χώρα με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην ανατολική Μεσόγειο, ο ρόλος-κλειδί της Τουρκίας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί», ήταν το μήνυμά του προς την Αθήνα και όχι μόνο, για να επανέλθει στις τουρκικές αξιώσεις σε σχέση με την Κύπρο:
«Η Τουρκία έχει δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα που έχει ανακηρυχθεί στα βόρεια και δυτικά του νησιού της Κύπρου και οι Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα γύρω από ολόκληρο το νησί».
Διμερείς συναντήσεις
Πέρα από την τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου, ο Γιώργος Γεραπετρίτης είχε σειρά διμερών συναντήσεων, ανάμεσά τους με τον ομόλογό του τού Λιβάνου που βομβαρδίζεται από τις ισραηλινές δυνάμεις με στόχο το «ξεδόντιασμα» της Χεζμπολάχ, και εκείνον της Υεμένης, από το έδαφος της οποίας οι φιλοϊρανοί αντάρτες Χούθι συνεχίζουν τις επιθέσεις τους κατά εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.
Στη συνάντηση με τον αιγύπτιο ΥΠΕΞ, επιβεβαιώθηκε αφενός η στρατηγική σχέση μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου και αφετέρου, όπως είπε ο κ. Γεραπετρίτης, «αναδείχθηκε ακριβώς το ζήτημα του πώς θα μπορούσαμε δημιουργικά να προσέλθουμε για να βοηθήσουμε την κατάσταση [στη Μέση Ανατολή], ώστε να περιοριστεί το κύμα των εχθροπραξιών».
Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών αποφάσισαν να συναντηθούν εκ νέου το συντομότερο δυνατό, ενώ ο κ. Γεραπετρίτης απηύθυνε πρόσκληση στον αιγύπτιο ομόλογό του να επισκεφθεί την Αθήνα το επόμενο διάστημα.
Συμφώνησαν, επίσης, να εντατικοποιήσουν την προετοιμασία για τη σύγκληση του πρώτου Ανώτατου Συμβούλιου Συνεργασίας Ελλάδας-Αιγύπτου.
Εξετάστηκε, εξάλλου, η πρόοδος των συμφωνιών σχετικά με τη μετάκληση εργατών γης από την Αίγυπτο και η συνεργασία στην καταπολέμηση των παράνομων μεταναστευτικών ροών.
Στην ατζέντα της συνάντησης βρέθηκε τέλος η διμερής συνεργασία Ελλάδας-Αιγύπτου στον τομέα της ενέργειας με έμφαση στην πρόοδο του έργου GREGY Interconnector, δηλαδή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου.
Το καλώδιο, το οποίο έχει την αμέριστη στήριξη των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Αιγύπτου, θα μεταφέρει από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και στην ΕΕ πράσινη ενέργεια, η οποία θα παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Αντίστοιχα, για τη συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών του Λιβάνου, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας δεν έκρυψε την ανησυχία του για τη διάχυση του πολέμου στο έδαφός του:
«Δυστυχώς -είπε- είναι εντελώς απογοητευτικός ο απολογισμός των θυμάτων στον Λίβανο και το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή έχει καταστεί επίκεντρο των εχθροπραξιών».
Επιπλέον, συμπλήρωσε, «συναντήθηκα με τον ομόλογό μου της Υεμένης, ακριβώς επειδή η χώρα αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα. Δυστυχώς, ελληνόκτητο πλοίο δέχθηκε επίθεση από τους αντάρτες των Χούθι. Υπήρξε άμεσος κίνδυνος για να υπάρξει μεγάλη περιβαλλοντική επιβάρυνση. Με πρωτοβουλία, την οποία ανέλαβε η αποστολή Ασπίδες, στην οποία ηγείται η Ελλάδα, το πλοίο έχει αποσυρθεί σε ασφαλή ύδατα και αναμένεται άμεσα η απάντληση του πετρελαίου, έτσι ώστε να μην υπάρξει οικολογική καταστροφή».
Ο υπ. Εξωτερικών υπογράμμισε τέλος, ότι «η Ελλάδα την επόμενη διετία θα είναι μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Εκλεγμένο μέλος σχεδόν με ομοφωνία από όλα τα κράτη των Ηνωμένων Εθνών. Στο πλαίσιο αυτό -επανέλαβε- θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια έτσι ώστε να επανέλθει, όπως προβλεπόταν, στον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η ιδέα της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, της κατάπαυσης των εχθροπραξιών, της επιβολής του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιορισμού των αιματηρών συνεπειών όλων των πολέμων».
Το πρόγραμμα του υπουργού Εξωτερικών την Τετάρτη στη Νέα Υόρκη περιλαμβάνει συναντήσεις με τον Γενικό Γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου, καθώς και με τον Γενικό Επίτροπο της UNRWA (Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες της Παλαιστίνης στη Μέση Ανατολή). Στο επίκεντρο των επαφών αυτών θα είναι ο πόλεμος στη Γάζα και η κρίση στη Μέση Ανατολή.
Ο κ. Γεραπετρίτης θα δώσει το παρών στη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς , ενώ έπεται η συνάντησή του με την Ειδική Εκπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ για τα παιδιά και τις ένοπλες συγκρούσεις.
Στο πλαίσιο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης και υπό την ιδιότητα της Ελλάδας ως εκλεγμένου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη διετία 2025-2026, o κ. Γεραπετρίτης θα έχει επίσης συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών της Κίνας (μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας), για να ακολουθήσει αυτή με τον ομόλογό του της Ινδίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών θα έχει επίσης χωριστές διμερείς συναντήσεις με τους ομολόγους του της Αιθιοπίας, του Παναμά και της Σερβίας.
Θα συναντηθεί επίσης, με την ηγεσία της αμερικανο-εβραϊκής οργάνωσης American Jewish Committee.
Τέλος, ο κ. Γεραπετρίτης, θα συμμετάσχει στη συνάντηση της ομάδας G7 για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.