Τον περασμένο Μάρτιο, ο Τζο Μπάιντεν ρώτησε τις αμερικανικές υπηρεσίες Πληροφοριών πώς ξεκίνησε η πανδημία. Παρά τους ισχυρισμούς του πρώην προέδρου Τραμπ ότι οι υπηρεσίες τον είχαν διαβεβαιώσει ότι ο κορονοϊός ξέφυγε από το Εργαστήριο Ιολογίας –ή κάποιο άλλο εργαστήριο– της Γουχάν, η απάντηση ήταν ότι δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα.
Την Τετάρτη, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος ζήτησε από τις υπηρεσίες Πληροφοριών να διεξαγάγουν αυτή τη φορά ενδελεχή έρευνα 90 ημερών για το ζήτημα.
Τον περασμένο Ιανουάριο, η Κίνα επέτρεψε, κάτι περισσότερο από έναν χρόνο μετά τα πρώτα επίσημα καταγεγραμμένα κρούσματα του SARS-CoV-2 , σε ομάδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να επισκεφθεί στη Γουχάν την αγορά τροφίμων, που θεωρείται από πολλούς η πηγή του ξεσπάσματος της πανδημίας, και το επιστημονικό εργαστήριο. Ομως, τους ακολουθούσαν παντού κινέζοι αξιωματούχοι και πράκτορες και οι κινήσεις τους ήταν πολύ περιορισμένες. Το πόρισμα της επιτροπής, τότε, έλεγε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις πως ο κορονοϊός ξέφυγε από το εργαστήριο, κάτι που αμφισβήτησε η διεθνής κοινότητα, ακόμα και ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Τον Μάιο, μία ομάδα επιφανών επιστημόνων απέστειλε επιστολή στο έγκριτο Science, ζητώντας να γίνει νέα συστηματική έρευνα της προέλευσης του κορονοϊού. Στην επιστολή τους διακεκριμένοι επιδημιολόγοι και βιολόγοι υποστηρίζουν ότι «υπάρχει το ενδεχόμενο να ισχύει και η θεωρία της τυχαίας απελευθέρωσης του κορονοϊού από εργαστήριο, αλλά και η θεωρία της μετάδοσής του στον άνθρωπο από ζώο».
Η επιστολή των ειδικών στο Science αναφέρει ότι δεν δόθηκε το ίδιο βάρος στην εξέταση των δύο θεωριών από την ομάδα του ΠΟΥ, καθώς μόνο τέσσερις από τις 313 σελίδες της σχετικής έκθεσης αναφέρονται στην πιθανότητα της διαφυγής του ιού από κάποιο εργαστήριο.
Οπως γράφει ο Economist (με συνδρομή), αλλά και όλοι όσοι το ζητούν, ο βασικός λόγος για τον οποίο πρέπει να βρεθούν τα αίτια της πανδημίας είναι να προλάβει η ανθρωπότητα μια νέα, καθώς πολλοί ειδικοί εκτιμούν ότι θα είναι ακόμα χειρότερη από την Covid-19.
Για αυτό και ο Μπάιντεν έδωσε εντολή να γίνει νέα έρευνα, με τη συμμετοχή όλων των υπηρεσιών Πληροφοριών των ΗΠΑ, κάτι που συμβαίνει σε πολύ ειδικές περιπτώσεις και μόνο σε ζητήματα ύψιστης απειλής κατά της εθνικής ασφάλειας.
Βέβαια, το θέμα είναι κατά πόσο η Κίνα θα βοηθήσει περισσότερο αυτή τη φορά τους ερευνητές. Μάλλον απίθανο, σημειώνει ο Economist, καθώς οι Κινέζοι βρίσκονται σε άμυνα από την πρώτη ημέρα της πανδημίας και δεν διαφαίνεται κάποια αλλαγή στη στάση τους.
Ενδεχομένως, ο αμερικανός πρόεδρος να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στο παρασκήνιο, όμως οι ήδη τεταμένες σχέσεις των δύο πλευρών δεν αφήνουν περιθώρια για πολλές προσδοκίες.
Στην πρόσφατη διεθνή διάσκεψη της ΕΕ και του G20 για την παγκόσμια υγεία, ο κινέζος πρόεδρος ζήτησε από τους άλλους ηγέτες να απορρίψουν οποιαδήποτε προσπάθεια πολιτικοποίησης της πανδημίας, ενώ κινέζος εκπρόσωπος δήλωσε ότι η έρευνα για την προέλευση του κορονοϊού έχει ολοκληρωθεί και δεν χρειάζεται άλλη.
Ειδικοί, αναλυτές, επιστήμονες, επιτροπές, πολιτικοί, όλοι συμφωνούν ότι στο μέλλον πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια από όλες τις χώρες και πιο άμεση ανταπόκριση σε μία νέα απειλή.
Πρόσφατα, η Ανεξάρτητη Ομάδα για την Ετοιμότητα και την Αντιμετώπιση της Πανδημίας (IPPPR), υπεύθυνοι της οποίας είναι δύο πρώην επικεφαλής κυβερνήσεων και αρκετοί διεθνείς εμπειρογνώμονες, έδωσε στη δημοσιότητα το πόρισμα μεγάλης έρευνας, που αποκαλύπτει ότι το διεθνές σύστημα υγείας που διοικείται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι «ξεκάθαρα ακατάλληλο» για να προλάβει μια τέτοιου τύπου μελλοντική υγειονομική κρίση και ζητά ριζικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις.
Τα ευχολόγια, βέβαια, είναι καλοδεχούμενα, αλλά δεν αρκούν για να προλάβει η ανθρωπότητα μία νέα καταστροφή. Ο Μπάιντεν διέταξε νέα έρευνα όταν του είπαν ότι δύο υπηρεσίες πληροφοριών θεωρούν την αγορά τροφίμων της Γουχάν την πηγή του κορονοϊού, αλλά μία άλλη, το Εργαστήριο Ιολογίας. Κανείς, όμως, δεν μπορεί να πει με απόλυτη βεβαιότητα. Ισως σε 90 ημέρες να γνωρίζουμε περισσότερα.