Η Ολλανδία εδώ και χρόνια φοβόταν ότι θα βυθιστεί στο νερό λόγω των πλημμυρών και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας συνεπεία της κλιματικής αλλαγής. Ομως η ξηρασία-ρεκόρ που έπληξε την Ευρώπη εφέτος, η χειρότερη των τελευταίων 500 ετών, έκανε τους Ολλανδούς να φοβούνται το ακριβώς αντίθετο. «Η απουσία νερού, τόσο στην επιφάνεια του εδάφους όσο και κάτω από αυτήν μπορεί να προκαλέσει καταστροφή στη χώρα μας» προειδοποίησε ο πανεπιστημιακός Ζιλ Ερκενς, του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης.
«Εξαιτίας ενός θερμότερου και ξηρότερου από το σύνηθες θέρους σημειώθηκε μείωση της στάθμης των υπογείων υδάτων, έτσι αποκαλύφθηκαν οι ξύλινοι πάσσαλοι στους οποίους στηρίζονται τα θεμέλια των πιο παλιών από τα κτίριά μας» είπε ο Ερκενς στη Repubblica. Με αυτόν τον τρόπο οι μύκητες άρχισαν να σαπίζουν τα ξύλα και να απειλούν την ευστάθεια των οικοδομημάτων.
Βυθίζεται Μουσείο
Τα τελευταία χρόνια έχει βυθιστεί περίπου 15 εκατοστά στη μία πλευρά του ένα γνωστό κτίριο του Αμστερνταμ, το μουσείο Rijksmuseum, όπου φιλοξενούνται 8.000 έργα μεγάλων εικαστικών (Βαν Γκογκ, Βερμέερ, Ρέμπραντ, κ.ά.). Οι τουρίστες βέβαια δεν προσέχουν την κλίση, ωστόσο υπάρχει πρόβλημα για το τούβλινο κτίριο αφού οι βάσεις του είναι ξύλινοι πάσσαλοι. «Δεν είναι καταγεραμμένα τα κτίρια που έχουν πασσάλους για θεμέλια», είπε ο Ερκενς, «επομένως είναι δύσκολο να καταλάβουμε ποια ενδέχεται να βυθιστούν». Σύμφωνα με τον ειδικό, ο αριθμός τους θα μπορούσε να είναι πολύ μεγάλος, από εκατοντάδες χιλιάδες μέχρι ένα εκατομμύριο.
«Εργαζόμαστε πάνω σε ένα μοντέλο που μας επιτρέπει να χαρτογραφήσουμε καλύτερα τα κτίρια και να κατανοήσουμε πού πρέπει να επέμβουμε. Μέσω συγκεκριμένων δεδομένων, που περιλαμβάνουν την παρουσία δέντρων ή όχι κοντά στα κτίρια, θα είμαστε σε θέση να αναλάβουμε στοχευμένες ενέργειες για να αποτρέψουμε τη βύθιση αυτών των κτιρίων» είπε ο Ερκενς. Και ο Μάαρτεν Κούιπερ, υδρογεωλόγος που προσελήφθη για να σώσει το Rijksmuseum είπε ότι η ομάδα του αντλεί από τα νερά μίας λίμνης ώστε να αποτρέψει την ξήρανση του εδάφους κάτω από το μουσείο. Σκοπός του εγχειρήματος είναι η εξαφάνιση των μυκήτων που κατατρώγουν τους πασσάλους. Κάτι παρόμοιο ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί για να σωθούν κτίρια σε όλη την Ολλανδία.
Πανάκριβες οι παρεμβάσεις
Τέτοιες δουλειές, φυσικά, είναι πολυδάπανες. Μπορεί να κοστίσουν μέχρι και 100 δισ. ευρώ. Προς το παρόν η ολλανδική κυβέρνηση έχει περιοριστεί στη συγχρηματοδότηση της έρευνας και στην παροχή συμβουλών προς τις δημοτικές αρχές και σε όσους πλήττονται από το συγκεκριμένο πρόβλημα. Ομως έχει επιρρίψει την ευθύνη εξ ολοκλήρου στους ιδιοκτήτες των εν λόγω κτιρίων: «Εχουν δοθεί συγκεκριμένα δάνεια σε αυτούς τους ανθρώπους ώστε να πραγματοποιήσουν το έργο που απαιτείται για την επίλυση του προβλήματος» είπε ο Ερκενς.
Σύμφωνα με στοιχεία από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Copernicus, το οποίο διαχειρίζεται η Κομισιόν και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA), η ξηρασία που έπληξε την Ευρώπη το εφετινό καλοκαίρι ήταν η χειρότερη από το 1540. Δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι μεταξύ 1ης Ιουλίου και 31 Αυγούστο μεγάλες εκτάσεις έγιναν από έντονο πράσινο… καφέ. Αυτό που συμβαίνει στα παλιά κτίρια του Αμστερνταμ, όπως το Rijksmuseum, είναι μόνο μία από τις πολλές συνέπειες που έχει η ξηρασία στη χώρα. Με τα 2/3 του ολλανδικού πληθυσμού να ζει κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, η Ολλανδία εξαρτάται από τα φράγματά της για να προστατευθεί από τις πλημμύρες. Και η ξηρασία θέτει επίσης σε κίνδυνο τη σταθερότητα αυτών των υδραυλικών έργων φράγματος. Το πρόβλημα των πασσάλων πάντως δεν είναι μόνο δικό της: η Βενετία τι να πει;…