Μια εκπληκτική ανακάλυψη ίσως απαντά σε ένα από τα βασικά ερωτήματα που απασχολούν εδώ και πολλά χρόνια τους αρχαιολόγους: για ποιον λόγο οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έχτισαν τις περισσότερες από τις Πυραμίδες τους σε μια στενή και αφιλόξενη λωρίδα ερήμου.
Η απάντηση είναι ίσως απλή, καθώς οι επιστήμονες ανακάλυψαν, γράφουν οι Times, στοιχεία ότι οι κολοσσιαίοι τάφοι των Φαραώ αρχικά βρίσκονταν δίπλα σε ένα παρακλάδι του Νείλου, μήκους περίπου 65 χλμ., το οποίο εξαφανίστηκε πριν από αιώνες, αλλά κάποτε αποτελούσε μια ζωτική αρτηρία για το εμπόριο και τον πολιτισμό.
Η πρώην πλωτή οδός είναι τώρα θαμμένη στην έρημο, αλλά εντοπίστηκε χάρη σε δορυφορικές εικόνες, γεωφυσικά εργαλεία και την ανακάλυψη θαμμένου ποτάμιου ιζήματος. Οταν ξεκίνησε η κατασκευή των Πυραμίδων, πριν από περίπου 4.700 χρόνια, έρρεε στα δυτικά του Νείλου, σε παράλληλη πορεία με αυτόν. Είναι πολύ πιθανό ότι τον χρησιμοποιούσαν για τη μεταφορά υλικών και εργατών, είπε η Εμάν Γκονέμ, από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας Wilmington, η οποία ηγήθηκε της έρευνας.
«Μας εξέπληξε πόσο μεγάλο ήταν κάποτε αυτό το παρακλάδι του Νείλου. Σε κάποια σημεία είχε πλάτος μισό χιλιόμετρο και βάθος 25 μέτρα», πρόσθεσε.
Μέχρι τώρα, «δεν είχε δοθεί καμία πειστική εξήγηση στο γιατί αυτές οι Πυραμίδες βρίσκονται σε αυτή τη συγκεκριμένη τοποθεσία», γράφουν η Γκονέμ και οι συνεργάτες της στο περιοδικό Communications Earth & Environment.
Προτείνουν να ονομάσουν το χαμένο τμήμα του ποταμού «Κλάδος Αχραμάτ», που σημαίνει «Πυραμίδες» στα αραβικά.
Οι ερευνητές εξέτασαν μια έκταση στη βόρεια κοιλάδα του Νείλου στην Αίγυπτο, μεταξύ του Λιστ στα νότια και του οροπεδίου της Γκίζας στα βόρεια, όπου χτίστηκαν 31 Πυραμίδες σε μια περίοδο σχεδόν 1.000 ετών. Σήμερα αυτές βρίσκονται στην άκρη της άνυδρης δυτικής ερήμου, που είναι μέρος της Σαχάρας.
Η Γκονέμ εικάζει ότι το εξαφανισμένο παρακλάδι του ποταμού είχε χρησιμοποιηθεί για να μεταφέρονται υλικά όπως ο γρανίτης από το Ασουάν, που βρίσκεται περίπου 750 χλμ. νότια της Γκίζας.
Σημειώνει επίσης ότι πολλές από τις Πυραμίδες που χρονολογούνται στο Παλαιό και Μέσο Βασίλειο έχουν διαδρόμους που οδηγούν εκεί όπου βρισκόταν ο ποταμός. Αυτοί οι διάδρομοι κατέληγαν σε ναούς που βρίσκονταν στις όχθες του χαμένου ποταμού και μπορεί να λειτουργούσαν ως λιμάνια, είπε η Γκονέμ. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η συσσώρευση άμμου που μεταφέρεται από τον άνεμο, συνδυαστικά με μια μεγάλη ξηρασία που ξεκίνησε πριν από περίπου 4.200 χρόνια, ήταν ένας από τους λόγους για τους οποίους η υδάτινη οδός μετατοπίστηκε αρχικά προς τα ανατολικά και τελικά εξαφανίστηκε.
Πρώτα μελέτησαν δορυφορικές εικόνες, αναζητώντας στοιχεία κάποιου ποταμού που θα βρισκόταν κατά μήκος των παρυφών του Δυτικού Οροπεδίου της Ερήμου, κοντά στις Πυραμίδες. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν γεωφυσικές έρευνες και πυρήνες ιζημάτων για να επιβεβαιώσουν την παρουσία ποτάμιων ιζημάτων και πρώην καναλιών νερού κάτω από τη σύγχρονη επιφάνεια της γης.
Η Γκονέμ είπε ότι τα ευρήματα υπογραμμίζουν τον ρόλο που έπαιξε ο Νείλος στην ταχεία ανάπτυξη του αρχαίου αιγυπτιακού πολιτισμού. «Ηταν σαν μια τεράστια σανίδα σωτηρίας σε ένα άνυδρο τοπίο», είπε. «Και παρείχε έναν υδάτινο διάδρομο που επέτρεπε τη μεταφορά αγαθών και εργατών και οικοδομικών υλικών».
Η μελέτη προσθέτει: «Ολα υποδηλώνουν ότι το παρακλάδι αυτό ήταν ενεργό και λειτουργικό κατά τη φάση κατασκευής αυτών των Πυραμίδων. Αυτή η πλωτή οδός συνέδεε σημαντικές τοποθεσίες στην αρχαία Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένων πόλεων και κωμοπόλεων, και ως εκ τούτου έπαιζε σημαντικό ρόλο στο πολιτιστικό τοπίο της περιοχής».
Ο δρ Κάμπελ Πράις, αιγυπτιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, είπε στους Times: «Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι αιγυπτιακές Πυραμίδες χτίστηκαν στη μέση της ερήμου. Αυτή η έρευνα φαίνεται να καταδεικνύει ότι στην πραγματικότητα συνδέονταν στενά με τον ποταμό Νείλο. Στην αρχαιότητα τα πάντα επικεντρωνόταν στον ποταμό, ο οποίος διευκόλυνε τις μεταφορές πριν από τους δρόμους. Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν τον πρακτικό ρόλο του στην κατασκευή των Πυραμίδων».
Ο δρ Νάιτζελ Στράντγουικ, αιγυπτιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, είπε ότι η ιδέα ότι διαφορετικά συμπλέγματα Πυραμίδων συνδέονται με νερό «φαίνεται εξαιρετικά εύλογη».
Και πρόσθεσε: «Εχουμε κείμενα που δείχνουν ότι αγαθά από διάφορα συγκροτήματα Πυραμίδων του Παλαιού Βασιλείου (που χτίστηκαν περίπου από το 2500-2150 π.Χ.) μετακινούνταν μεταξύ τέτοιων κτιρίων και επίσης σε άλλα κρατικά και ιδιωτικά ιδρύματα, και τίποτα δεν θα διευκόλυνε κάτι τέτοιο περισσότερο από την εγγύτητα ενός πλωτού καναλιού. Η μεταφορά από το νερό ήταν η κύρια μέθοδος μετακίνησης στην Αρχαία Αίγυπτο. Υπάρχουν αναφορές σε κείμενα σε διάφορα κανάλια που συνήθως δεν μπορούμε να εντοπίσουμε με βεβαιότητα».