Οταν ένας γίγαντας, όπως η Κίνα, χορηγεί δάνειο σε μία μικροσκοπική χώρα, όπως το Μαυροβούνιο, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να είναι θετικό για τον μικρό παίκτη.
Σε ένα τέτοιο αδιέξοδο έχει παγιδευτεί το Μαυροβούνιο, το οποίο αποδέχθηκε, παρά τις ευρωπαϊκές αντιρρήσεις, ένα κινέζικο δάνειο για την κατασκευή αυτοκινητόδρομου, το οποίο τώρα δεν μπορεί να αποπληρώσει. Για τον λόγο αυτό ζητεί τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία μέχρι στιγμής αρνείται να το πράξει.
Η διείσδυση της Κίνας σε όσο το δυνατόν περισσότερες αγορές –και μάλιστα σε οικονομικά αδύναμες χώρες– δεν είναι κάτι νέο, όπως δεν είναι και εξάρτηση του ασθενέστερου από τον ισχυρότερο μέσω των δανείων. Παρά το μικροσκοπικό μέγεθος του και και τους μόλις 600.000 κατοίκους του, το Μαυροβούνιο ήταν ελκυστικός στόχος για την Κίνα, η οποία έχει διεισδύσει οικονομικά και στη γειτονική Σερβία.
Το όπλο της Κίνας είναι η χορήγηση δανείων που δεν έχουν μεν βαρείς οικονομικούς όρους, αλλά απαιτούν πίστη –αν όχι και ενός είδους υποταγή– στο Πεκίνο, όπως γράφει η Washington Post.
Η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου δανείστηκε από την Κίνα ένα δισεκατομμύριο δολάρια για την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου που θα συνδέει τη χώρα με τη Σερβία, ένα ποσό που είναι σχεδόν το 20% του ΑΕΠ της χώρας. Η κυβέρνηση είδε στον αυτοκινητόδρομο το μέσο που θα βοηθήσει στην αναθέρμανση της οικονομίας, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ρώσους τουρίστες και επενδυτές, ενώ επλήγη και από την πανδημία.
Το έργο είναι πανάκριβο: μόνο για το πρώτο τμήμα του αυτοκινητοδρόμου, το κόστος φτάνει τα 20 εκατομμύρια ευρώ το χιλιόμετρο! Ωστόσο το εγχείρημα, το οποίο υλοποιείται από κινέζικης ιδιοκτησίας εταιρεία, έχει μείνει πολύ πίσω στο χρονοδιάγραμμα, ενώ το Πεκίνο δεν δίνει κανένα περιθώριο χαλάρωσης για την αποπληρωμή του δανείου. Όπως υποστηρίζει τώρα η κυβέρνηση, η πρώτη δόση θα καταβληθεί κανονικά το καλοκαίρι ακόμη κι αν δεν βοηθήσει η ΕΕ.
Ενέχυρο… σε είδος!
Οι ακριβείς όροι του δανείου που έλαβε το Μαυροβούνιο είναι μυστικοί. Οπως γράφει η αμερικανική εφημερίδα, σε παρόμοιες περιπτώσεις το Πεκίνο ζήτησε γη και υποδομές. Για παράδειγμα, όταν η Σρι Λάνκα δεν κατάφερε να αποπληρώσει έγκαιρα τις δόσεις για ένα λιμάνι που κατασκευάστηκε με κινέζικα κεφάλαια, εξαναγκάστηκε από το Πεκίνο να παραχωρήσει στην Κίνα τον έλεγχο της εγκατάστασης –στρατηγικής σημασίας μάλιστα στον Ινδικό Ωκεανό– για 99 χρόνια.
Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου θέλει να ενισχύσει τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ενωση και να περιορίσει αντίστοιχα την εξάρτηση από τη Ρωσία και την Κίνα – εξάλλου είναι πλέον μία χώρα του ΝΑΤΟ και φιλοδοξεί να ενταχθεί στην ΕΕ. Ζήτησε ευρωπαϊκά αναπτυξιακά κεφάλαια για να βελτιώσει τις υποδομές του, αλλά και να βοηθηθεί με την αποπληρωμή του κινεζικού δανείου.
Οι σχετικές συζητήσεις συνεχίζονται για καιρό, την περασμένη εβδομάδα όμως το θέμα ήρθε στη δημοσιότητα καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμφανίστηκε να ζητεί την απόρριψη του αιτήματος για βοήθεια, αν και η Γαλλία είπε ότι θα βρει τρόπους να βοηθήσει εκείνη.
Το δάνειο είναι εκ των πραγμάτων το πιο δύσκολο σημείο των επαφών, γιατί η Ευρώπη, που δεν βλέπει θετικά την οικονομική εξάρτηση χωρών στην περιφέρειά της από το Πεκίνο, δεν θα ήθελε να δει τον εαυτό της να αποπληρώνει κινεζικά δάνεια.