Πώς ο καλλιτέχνης ανταποκρίνεται στη σύγκρουση δύο κόσμων; Αυτό το ερώτημα απασχολεί αυτές τις ημέρες τη βερολινέζικη πρωτοπορία, όμως, για να απαντηθεί, πρέπει να αναλυθεί σε δύο επιμέρους ερωτήματα: α) Τι εννοούμε όταν λέμε καλλιτέχνης, β) Ποιοι είναι αυτοί οι δύο αντιμαχόμενοι κόσμοι (εφ’ όσον αποδεχθούμε, φυσικά, ότι υφίσταται δυϊσμός μεταξύ ύλης και ύλης).
Η έκθεση «The Cool and the Cold», η οποία παρουσιάζεται στη γερμανική πρωτεύουσα, μας διαβεβαιώνει ότι σαν καλλιτέχνης νοείται ο εικαστικός, και σαν κόσμοι ο αμερικανικός καπιταλισμός και ο σοβιετικός «σοσιαλισμός». Οπότε η ανταπόκριση των ζωγράφων, λέει το Gropius Bau, που τυγχάνει βερολινέζικο εκθεσιακό κέντρο, αφορά τη στάση τους απέναντι στην αντιπαράθεση αυτών των δύο στρατοπέδων.
Δηλαδή, τι ζωγράφισε ο Τζο από την Αλαμπάμα και τι ο Γιούρι από το Βλαδιβοστόκ, όταν ο «αετός» και η «αρκούδα» πάλευαν πότε εδώ και πότε εκεί, ουδέποτε όμως στις δύο φωλιές τους…
Στην «Cool and Cold» μπορεί κανείς να δει τέτοιες «αντίπαλες ζωγραφιές» να κρέμονται κολλητά η μία στην άλλη. Να ο Ελβις, αριστερά, ντυμένος καουμπόης, να και ο Λένιν, δεξιά, ντυμένος σαν… Λένιν.
Οι 125 πίνακες που εκτίθενται, στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύουν (κατά το δυνατόν) την παραγωγή εικαστικών έργων δημιουργημένων μεταξύ 1960 και 1990 στις ΗΠΑ και στη Σοβιετική Ενωση. Μάλιστα οι αμερικανικές υπογραφές συναρτώνται με «βαριά» ονόματα στο χρηματιστήριο της Τέχνης: Αντι Γουόρχολ και Τζάκσον Πόλακ, λόγου χάρη.
Η έκθεση στην Gropius Bau, λένε οι επιμελητές της, γίνεται με αφορμή τα τριαντάχρονα από τον θάνατο του σοβιετικού κράτους και αποτελείται από έργα της Συλλογής Ludwig συγκεντρωμένα από έξι μουσεία (ο Πίτερ και η Ιρένε Λούντβιχ ήταν από τους πρώτους συλλέκτες που απέκτησαν συγχρόνως έργα και Αμερικανών και Σοβιετικών.)
Η Corriere della Sera, που έδωσε σημασία και πρόβαλε την είδηση, φρονεί ότι ο τίτλος της έκθεσης παίζει με τις λέξεις και μάλλον αποδίδει την ψυχραιμία που ταιριάζει στο «cool» στην Ουάσινγκτον, ενώ τη στοχοπροσήλωση που ταιριάζει στο «cold» (του Ψυχρού Πολέμου) στη Μόσχα.
Ιδού: «Elvis The Cool» είναι ο τίτλος του πίνακα του Γουόρχολ, ενώ το πορτρέτο του ιδρυτή του σοβιετικού κράτους δεν έχει καν τίτλο πέραν της υπογραφής του Ντμίτρι Ναλμπαντιάν (είναι πάντως της ύστερης περιόδου, του 1980). Σαν να λέμε, ελευθερία ή και ελευθεριότητα από τη μια πλευρά, και διαχρονική προπαγάνδα από την άλλη («πάνω απ’ όλα προπαγάνδα» έγραψαν οι Ιταλοί).
Η έκθεση «The Cool and the Cold» θα διαρκέσει μέχρι τις 9 Ιανουαρίου, ημερομηνία κατά την οποία η Γερμανία υποθέτουμε ότι θα έχει αποκτήσει την καινούργια της συγκυβέρνηση.