Σημαντικές αλλαγές σε ό,τι αφορά την προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς προβλέπει το πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε τα ξημερώματα της Τετάρτης στο Κοινοβούλιο όπου θα συζητηθεί με την κατοικία του κατεπείγοντος.
Πρακτικά η γενική προστασία της πρώτης κατοικίας αίρεται, ενώ προστατεύονται πλέον μόνο τα πολύ φτωχά νοικοκυριά. Τόσο για τα νοικοκυριά με χαμηλά, όσο και για αυτά με μεσαία εισοδήματα, οι νέες ρυθμίσεις προϋποθέτουν ότι ο δανειολήπτης θα είναι σε θέση να αποπληρώνει ένα μέρος του οφειλόμενου ποσού, την ώρα που για κάποιες κατηγορίες πολύ χαμηλών εισοδημάτων θα υπάρχει και ένα είδος κρατικής επιδότησης.
Πέρα από αυτά, στο πολυνομοσχέδιο, που είναι μέρος της συμφωνίας για την εκταμίευση της επόμενης δόσης των 10+2 δισ. ευρώ, υπάρχουν διατάξεις και για άλλα ζητήματα, όπως για την αύξηση της φορολογίας στο κρασί και σε τυχερά παιχνίδια. Ολα αυτά μετά από άλλο ένα περιπετειώδη γύρο διαπραγματεύσεων με τους δανειστές να περιμένουν την ψήφιση των μέτρων ώστε να ανάψουν το πράσινο φως για την εκταμίευση την Παρασκευή σε νέα συνεδρίαση του EuroWorking Group. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση προετοιμάζεται για το επόμενο σετ προαπαιτουμένων που αναμένεται να συμφωνηθεί ώς την Παρασκευή με τους δανειστές. Μετά τους πλειστηριασμούς έρχεται η ώρα του Ασφαλιστικού.
- Διαβάστε την αιτιολογική έκθεση
- Διαβάστε το κείμενο του νομοσχεδίου («Επείγουσες ρυθμίσεις για την εφαρμογή της Συμφωνίας Δημοσιονομικών Στόχων και Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων») και τα συνοδευτικά κείμενα (1, 2, 3)
Αναλυτικότερα, με τις διατάξεις του νομοσχεδίου προβλέπονται τα ακόλουθα:
Για τα νοικοκυριά με πολύ χαμηλά εισοδήματα παραμένει η προστασία της κατοικίας από πλειστηριασμούς. Η προστασία αφορά ακίνητα με εμπορική αξία από τις 120.000 ευρώ για άγαμο έως τις 220.000 ευρώ για πενταμελή οικογένεια. Το οικογενειακό εισόδημα δεν θα ξεπερνά τις 20.000 ευρώ για οικογένεια με τρία παιδιά. Πρόκειται για το 25% των δανείων ή 100.000 δάνεια.
Το κράτος μπορεί ακόμη να γίνει αρωγός στην καταβολή δόσης στην κατηγορία δανειοληπτών που έχουν ενυπόθηκο στεγαστικό δάνειο και βρίσκονται σε πραγματική αδυναμία αποπληρωμής. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα εξετάζεται η δυνατότητα του νοικοκυριού για αποπληρωμή και θα ορίζεται μια δόση την οποία, αν δεν καταφέρει να πληρώσει ο δανειολήπτης μετά την έκδοση οριστικής απόφασης από το δικαστήριο, θα την αναλαμβάνει να αποπληρώσει το ελληνικό δημόσιο και το σπίτι δεν θα βγαίνει σε πλειστηριασμό.
Η εισφορά του ελληνικού Δημοσίου δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα τρία χρόνια. Το ακριβές ύψος της κρατικής εισφοράς και της εισφοράς του δανειολήπτη θα καθοριστούν με υπουργική απόφαση ως τις 31 Δεκεμβρίου. Το κράτος έχει δεσμεύσει για αυτό το σκοπό ποσό 100 εκατομμυρίων ευρώ. Επισημαίνεται ότι για το 2016 το επίδομα δεν θα χρηματοδοτείται από το κράτος αλλά από τον ίδιο τον οφειλέτη με αναδιάρθρωση του δανεισμού. Οι πληρωμές του δημοσίου θα γίνονται από το 2017.
Η διάρκεια της ρύθμισης για τα πολύ χαμηλά εισοδήματα δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τα 20 χρόνια ενώ ο δικαστής θα μπορεί κατά περίπτωση να την ανεβάσει έως τα 35 έτη. Αν, κατά την διάρκεια της ρύθμισης, ο δανειολήπτης πουλήσει το ακίνητο, η τράπεζα δεν θα μπορεί να αξιώνει ποσό μεγαλύτερο της οφειλής που προβλέπεται στη δικαστική απόφαση.
Για νοικοκυριά με μεσαία εισοδήματα προβλέπεται μια περίοδος προστασίας τριών ετών μετά την οποία θα γίνει επανεξέταση του καθεστώτος. Υπολογίζεται ότι οι διατάξεις αφορούν το 38% των δανείων ή 120.000 δανειολήπτες που θα μπορούν να ενταθούν στη ρύθμιση έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018 υποβάλλοντας πρόταση εκκαθάρισης και ζητώντας από το δικαστήριο την προστασία της κυρίας κατοικίας τους υπό την προϋπόθεση πληρωμής δόσης. Βασική προϋπόθεση είναι ο δανειολήπτης να υπήρξε συνεργάσιμος συμφώνα με τον ορισμό που δίνει ο Κώδικας Δεοντολογίας της ΤτΕ κατά το χρόνο της αρχικής καθυστέρησης του δανείου.
Τα όρια καθορίζονται στα 35.000 ευρώ για το διαθέσιμο εισόδημα ευρώ ενώ η αντικειμενική αξία του ακινήτου διαμορφώνεται από 180.000 ευρώ για τον άγαμο έως και τις 280.000 ευρώ για οικογένεια με τρία παιδιά.
Η σχετική διάταξη που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο κάνει σαφές ότι το όποιο σχέδιο ρύθμισης αποφασίσει το δικαστήριο δεν θα μπορεί να προβλέπει για τις τράπεζες να βρεθούν σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν που θα βρίσκονταν εάν προχωρούσαν σε πλειστηριασμό του ακινήτου.
Για αυτά τα δάνεια θεσπίζεται και η δυνατότητα εκτίμησης της σημερινής αξίας του ακινήτου από εκτιμητές (αξία σε περίπτωση πλειστηριασμού). Αυτό το στοιχείο θα μπαίνει στο φάκελο του δανειολήπτη, ώστε να εκτιμηθεί από το δικαστήριο η δόση αποπληρωμής.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις εκτιμήσεις των κατοικιών, η ρύθμιση αναφέρει: «Η συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών θεωρείται ότι παραβλάπτεται αν το σχέδιο ρύθμισης προβλέπει ότι οι πιστωτές θα βρεθούν σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης. Η εκτίμηση του ποσού που αντιστοιχεί στην τιμή του ακινήτου σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης γίνεται από ειδικό εμπειρογνώμονα ο οποίος επιλέγεται από το αρμόδιο δικαστήριο εντός 30 ημερών από την κατάθεση της αίτησης της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του παρόντος νόμου από το Ειδικό Μητρώο Εμπειρογνωμόνων το οποίο συστήνεται με απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Δικαιοσύνης μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2015. Ο ειδικός εμπειρογνώμων οφείλει το αργότερο τριάντα ημέρες πριν από τη συζήτηση της αίτησης να υποβάλει την εκτίμηση του στη γραμματεία του αρμόδιου δικαστηρίου και αποτελεί στοιχείο του φακέλου του αιτούντος. Με πράξη της Τράπεζας της Ελλάδος η οποία εκδίδεται ορίζονται κατευθύνσεις οι οποίες λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της μέγιστης ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη».
Φόροι σε κρασί και τυχερά παιχνίδια και αλλαγές στο ΤΧΣ
Με το νομοσχέδιο η κυβέρνηση βάζει τέλος 5 λεπτών σε κάθε στήλη για 13 παιχνίδια του ΟΠΑΠ (Τζόκερ, Λόττο, Προ-Πο κλπ) αλλά και 49 λεπτά φόρο σε κάθε λίτρο κρασί. Με μισό ευρώ φόρο στα ελληνικά κρασιά υπολογίζει να εισπράξει 110 εκατομμύρια ευρώ, και άλλα 350-450 εκατομμύρια από τον τζόγο. Στην πραγματικότητα, κατά τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, τα προσδωκόμενα έδοδα ίσως ακόμα περισσότερα αφού για ορισμένα παιχνίδια του ΟΠΑΠ δεν πρόλαβαν να βρουν στοιχεία και υπολόγισαν τα έσοδα μόνον για κάποια από αυτά.
Για τα χρέη στην εφορία, εισάγεται η «προειδοποιημένη καθυστέρηση» από τον οφειλέτη, δηλαδή η προληπτική ένταξη οφειλών στις 12 δόσεις πριν να καταστούν ληξιπρόθεσμες, ώστε να μη χάσει τη ρύθμιση των 100 δόσεων ο φορολογούμενος. Αν όμως καθυστερήσει λίγες μέρες (ή και μία ώρα μετά το 2017) να πληρώσει μία δόση, θα βγαίνει εκτός ρύθμισης.
Επιπλέον, με άλλες διατάξεις έρχονται αλλαγές στο ρόλο και το σύστημα λειτουργίας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, για το οποίο το νομοσχέδιο προβλέπει ότι θα αναζητήσει στέλεχος κύρους με διεθνή εμπειρία (από το εξωτερικό πιθανότατα) προκειμένου να συντονίσει την διαχείριση των κόκκινων δανείων συνολικά. Οι σχετικές ρυθμίσεις για την πώληση μη εξυπηρετούμενων δανείων σε funds αναμένονται σε επόμενο νομοσχέδιο τον Δεκέμβριο, για να ξεκινήσει η εφαρμογή του από τις αρχές του 2016.
Τέλος, προβλέπεται αυτόματος «κόφτης» δαπανών σε προμηθευτές Υγείας (για φάρμακα, διαγνωστικά κέντρα κλπ) και μηχανισμός άμεσης επιστροφής στο δημόσιο των χρημάτων που τυχόν πάρουν στην τριετία 2016-2018, για υπηρεσίες που υπερβαίνουν το ετήσιο όριο που τους θέτει η κυβέρνηση. Θέλει έτσι να εξοικονομήσει το κράτος και κάποια ακόμα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, σε βάρος των αναγκών που έχουν οι ασθενείς και η αγορά.