Τα γεγονότα στα Εξάρχεια τη νύχτα της 21ης Οκτωβρίου, που οδήγησαν στην αποπομπή Τσιατούρα από την Αστυνομία, ανακινούν μερικές πολύ απλές σκέψεις.
1
Όσοι επικρίνουν την αστυνομία για αυταρχικές συμπεριφορές πολύ συχνά έχουν δίκιο. Αλίμονο αν είσαι ανίσχυρος και πέσεις στα χέρια κακοεκπαιδευμένου παλικαρά που έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Είναι αναγκαία η εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας από τις αστυνομικές περιπολίες στην πόλη (στα Εξάρχεια, αλλά όχι μόνο στα Εξάρχεια). Εξίσου αναγκαία, όμως, είναι και η εμπέδωση της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στους ταγμένους για τη δημόσια τάξη. Ο υπουργός έχει λίγο χρόνο για να λύσει ένα δύσκολο ζήτημα.
2.
Η παρουσία της αστυνομίας στο καφέ Φλοράλ της πλατείας, στη διάρκεια της παρουσίασης βιβλίου, ίσως και μετά, ήταν άστοχη και περιττή. Ακόμα κι αν οι επιτελείς πίστεψαν ότι αυτοί που ενεπλάκησαν σε επεισόδια, πρωτύτερα, μπορούσαν κατόπιν να χαθούν στο πλήθος των συγκεντρωμένων της βιβλιοπαρουσίασης, ήταν άστοχη η επίδειξη αστυνομικού τσαμπουκά σε ένα ακροατήριο που καμία σχέση δεν είχε (και δεν μπορεί να έχει) με τη βία του εξαρχειώτικου μπάχαλου. Η αποτελεσματικότητα της αστυνομίας πάει πλάι πλάι με τη διακριτικότητά της.
3.
Ο Αλέξης Τσίπρας, στην προεκλογική περίοδο, φάνηκε ότι έμαθε από την περιπέτεια στην οποία οδήγησαν τον ΣΥΡΙΖΑ ορισμένες κεντρικές πολιτικές επιλογές του τον περασμένο Δεκέμβριο. Προχθές, μιλώντας για την παρουσία της αστυνομίας στα Εξάρχεια, του ξέφυγαν πάλι τερατώδεις γενικεύσεις. Παραλλήλισε, λ.χ., την περιοχή με λωρίδα της Γάζας, αποδεικνύοντας ότι ή δεν έχει καταλάβει ή δεν θέλει να καταλάβει ότι τα Εξάρχεια (όπως και πολλές ακόμα περιοχές της πρωτεύουσας) έχουν πρόβλημα τάξης. Κι ότι η παρουσία της αστυνομίας στην περιοχή δεν επιδιώκει να φιμώσει πολίτες για τις ιδέες τους αλλά να εξαρθρώσει εγκληματικές συμμορίες και έκνομες πρακτικές. Η δήθεν αντιαυταρχική ρητορική έχει γοητεία. Αλλά θα ήταν κρίμα για τον Συνασπισμό αν, επειδή λειτούργησε το αίσθημα αυτοσυντήρησης των μελών και των φίλων του που ξαναέστειλε το κόμμα στη Βουλή, συνεχίσει να αρνείται την πραγματικότητα. Και στα Εξάρχεια, η ελευθερία της διακίνησης των ιδεών και ο ριζοσπαστισμός είναι μέρος, μικρό μάλιστα, της πραγματικότητας της περιοχής. Στο κάτω κάτω ριζοσπαστικές ιδέες διακινούνται και συζητιούνται παντού. Ένα άλλο μέρος, όμως, οδυνηρό για κατοίκους και επιχειρηματίες των Εξαρχείων, είναι η μεγάλη παραβατικότητα και ό,τι συνεπιφέρει: νονούς, εκβιασμούς, προστασία, κυκλώματα εμπορίας ναρκωτικών, φόβο – και φυσικά, λούμπεν στοιχεία ανάκατα με δυστυχισμένους ανθρώπους εξαρτημένους από ουσίες και από το αδιέξοδο στο οποίο βρέθηκαν. Αντί να συνθηματολογεί ο κ. Τσίπρας, θα είχε περισσότερο ενδιαφέρον να μας πει πώς κατανοεί αυτό το τμήμα της ζωής στην πόλη και πώς φαντάζεται ότι μπορεί, έστω και κατ’ ελάχιστον, να αλλάξει. Αυτό είναι προοδευτική πολιτική: συγκεκριμένες προτάσεις, όχι φανατισμένα συνθήματα και δήθεν αντιαυταρχικές γενικολογίες.
4.
Το πρόβλημα των Εξαρχείων και συνολικά του κέντρου της Αθήνας, φυσικά, είναι το στοίχημα του Χρυσοχοΐδη. Θα κριθεί από τα αποτελέσματα. Έχει να αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες. Πρέπει, π.χ., να ροντάρει γρήγορα την αστυνομία, να την καταστήσει αποτελεσματική και πολύ πιο δημοκρατική απ’ αυτό που είναι τώρα. Έχει να τα βάλει με πολλές ιδιαιτερότητες, με κορυφαία την ελληνική ιδιαιτερότητα της ροπής προς την ανομία, όλων μας. Ένα παράδειγμα που θεωρείται φυσιολογική κατάσταση: πριν από μερικές μέρες, ένα πρωί με βροχή, περπατώντας σε πεζοδρόμιο κεντρικής συνοικίας, αναγκάστηκα να κατεβώ στο δρόμο μες στην κίνηση και στις λάσπες (από ένα παρατημένο δημόσιο έργο) επειδή ένα ΙΧ αυτοκίνητο ήταν παρκαρισμένο κάθετα πάνω στο πεζοδρόμιο. Στο μισό μέτρο από το παράνομα παρκαρισμένο είναι ένα αστυνομικό τμήμα. Πήρα το καλό μου ύφος και ρώτησα το φρουρό: «καλά, δεν το βλέπετε; χάθηκε ο κόσμος να του δώσετε μια κλήση;». Εκείνος με κοίταξε με καλοσυνάτο χαμόγελο και μου απάντησε: «μα είναι δικό μας»!