Στη σειρά «Βασιλιάδες» του Mega ένας, άσχετος από επιχειρήσεις, βιοπαλαιστής τυχαίνει να αναλαμβάνει ξαφνικά πρόεδρος ενός παντοδύναμου ομίλου. Ο σκηνοθέτης της πετυχημένης σειράς Στάμος Τσάμης επιχείρησε μέσα από την ταινία μικρού μήκους «No Parking» και το σποτ του ΚΕΕΠΕΑ ορίζοντες να δείξει κάτι παρόμοιο με τους «Βασιλιάδες»: πως οι άνθρωποι με αναπηρία(ΑμεΑ) καταφέρνουν παρά τις αντιφάσεις της κοινωνίας να “κολυμπήσουν” στα βαθιά. Ta 41.000 views του «No Parking» στο YouTube στην τετράμηνη παρουσία του στο διαδίκτυο είναι μια ένδειξη ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται. Αλλά ο Τσάμης ξέρει ότι χρειάζεται κάτι παραπάνω, συνείδηση..
1.Από τη σκηνοθεσία των κωμικών «Βασιλιάδων» στην δημιουργία έργων όπως το «Νo Parking» και το σποτ του KEΕΠΕΑ. Πως έγινε αυτή η μεταπήδηση;
Οι “ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ” υπήρχαν στην ζωή μου πριν από την ταινία και το spot του ΚΕΕΠΕΑ(Κέντρο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»). Κατά κάποιο τρόπο είμαι «παιδί» της τηλεόρασης και την υπηρετώ εδώ και πολλά χρόνια έχοντας την ευτυχία να συμμετέχω σε σειρές που έτυχαν μεγάλης θεαματικότητας. Η αγάπη μου για το σινεμά, σε συνάρτηση με τις 3 μικρού μήκους ταινίες που έχω σκηνοθετήσει, μου δίνουν την δυνατότητα να δημιουργώ κάθε φορά που θέλω να μοιραστώ μια ιδέα, έναν προβληματισμό, μια ανησυχία μου με το κοινό .
2.Έρευνα του 2005 έδειχνε ότι μόνο το 11% των ατόμων με κινητική αναπηρία έχουν πρόσβαση σε ανώτερη εκπαίδευση. Η ταινία μικρού μήκους «Νo Parking» αναφέρεται στην προσπάθεια ενός ανθρώπου με κινητική αναπηρία να ψωνίσει και για κάποιους λόγους δεν τα καταφέρνει. Στην εκπαίδευση υπάρχει ανάλογη δυσκολία για αυτούς τους ανθρώπους;
Παρά την ύπαρξη νομοθεσίας που στηρίζει τις σπουδές των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η παρουσία φοιτητών με αναπηρίες, όχι μόνο στην τριτοβάθμια αλλά και στη μέση εκπαίδευση είναι μικρή. Υπάρχουν πολλά εμπόδια τα οποία κυρίως οφείλονται στην έλλειψη των κατάλληλων δομών στήριξης και κτιριακής υποδομής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Ωστόσο, υπάρχουν εκπαιδευτικές δομές με την αναγκαία για τα ΑμεΑ προσβασιμότητα, όπως π.χ. η Φιλοσοφική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου.
3.Στο σποτάκι του ΚΕΕΠΕΑ πως ήταν να συνεργάζεσαι με ΑμεΑ;
Και στα δυο spot για το ΚΕΕΠΕΑ θέλησα να χρησιμοποιήσω παιδιά από το ΚΕΕΠΕΑ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ. Το πρώτο συναίσθημα της συγκίνησης βλέποντας τους στο κέντρο εκπαίδευσης στον Άγιο Δημήτριο το αντικατέστησε η δύναμη , η θέληση και η αγάπη τους για δημιουργία. Δεν διαφέρουν σε τίποτα από επαγγελματίες ηθοποιούς για τις σκηνές που είχαμε να γυρίσουμε. Ήταν πολύ συνεργάσιμοι και ανταπεξήλθαν στις δυσκολίες των γυρισμάτων έχοντας υπομονή και όρεξη επαγγελματιών. Δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω την προσφορά των εκπαιδευτικών του ΚΕΕΠΕΑ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ στα παιδιά αυτά. Τόσο ο πρόεδρος Νίκος Ανυφαντής και ο αντιπρόεδρος Αναστάσης Κατσουλάκος όσο και η κοινωνική λειτουργός Ισμήνη Μουλού και η Επιστημονική Δ/ντρια – Ψυχολόγος Ιωαννίδου Σοφία βοήθησαν τα μέγιστα στην πραγματοποίηση και των δυο spot, καθώς τα γυρίσματα ήταν απαιτητικά και η συμβολή τους ήταν σημαντική.
4.Ένας ΑμεΑ μπορεί να σταδιοδρομήσει ως ηθοποιός;
Για να σταδιοδρομήσει ένας ΑμεΑ ως καλλιτέχνης προς το παρόν γίνεται μόνο εάν ο υποψήφιος ηθοποιός περάσει τις εξετάσεις του ΥΠΠΟ για την εισαγωγή του σε κάποια Δραματική σχολή. Σας προτείνω κάποια στιγμή να παρακολουθήσετε την ομάδα ΔΑΓΙΠΟΛΙΣ η όποια είναι μια θεατροχορευτική ομάδα με σκοπό να αναδείξει ότι οι άνθρωποι με ειδικές ικανότητες μπορούν ανεμπόδιστα να ενσωματωθούν σε μια δραστήρια πολιτιστική ομάδα.
5.Έχεις στο στενό σου περιβάλλον πρόσωπο με αναπηρία;
Κυρία πηγή έμπνευσης για την δημιουργία του “NO PARKING”, ήταν ο αδελφός μου ο Σπύρος, ο όποιος βρίσκεται σε τροχήλατο εδώ και 19 χρόνια. Θαυμάζω την πίστη, την ζωντάνια, τον αγώνα και τη δύναμή του. Είναι παράδειγμα προς μίμηση για την αξία της ζωής. Κατά δεύτερον, όλους εκείνους τους καθημερινούς «ήρωες» με κινητικά προβλήματα που συναντώ στους δρόμους της Αθήνας, οι οποίοι με συγκινούν και μου δίνουν κουράγιο και μηνύματα αισιοδοξίας.
6.Θεωρείς ότι η Ελλάδα είναι «εχθρική» για τα άτομα αυτά. Η πρόσβασή τους σε δημόσια κτίρια, υπηρεσίες (δημαρχεία, γραφεία ΟΤΕ, τράπεζες) αλλά και χώρους αναψυχής γίνεται Γολγοθάς σε πολλές πόλεις της χώρας;
Στην Ελλάδα, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία, υπολογίζεται γύρω στο 1 εκατομμύριο. Τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν την κοινωνική απομόνωση, τον ρατσισμό, την ανεργία, την κοινωνική αναλγησία, τον εγκλεισμό σε προσβλητικά για την ανθρώπινη προσωπικότητα ιδρύματα, την έλλειψη οργανωμένης εκπαίδευσης. Πρέπει να αποκτήσουμε όλοι μας συνείδηση των καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην κίνησή τους στην πόλη. Όχι μόνο στους δρόμους και τα πεζοδρόμια, αλλά στα κτίρια, στις δημόσιες υπηρεσίες, στα καταστήματα, στις εκκλησίες, σε αθλητικούς χώρους κ.α. Όλα τα άτομα με ειδικές ικανότητες είναι κανονικοί άνθρωποι. Μπορούν να οδηγήσουν, μπορούν να κολυμπήσουν, να εργαστούν και φυσικά να ερωτευτούν και να κάνουν παιδιά, όπως όλοι εμείς οι “αρτιμελείς”.
7.Ξέρω για μια περίπτωση δημόσιου(τηλεοπτικού) προσώπου που στην δουλειά του αποφεύγει να έρχεται σε επαφή με ΑμεΑ. Ποια πιστεύεις ότι είναι η καθημερινή στάση των ανθρώπων προς τους ΑμεΑ.
Το δικαίωμα της ζωής, είναι δικαίωμα του κάθε ανθρώπου. Το ότι ο άνθρωπος, ζει, αναπνέει, περπατά, σκέφτεται, δημιουργεί παράλληλα υποχρεώσεις και δικαιώματα. Για εκείνους που είχαν την τύχη να γεννηθούν αρτιμελείς και η ζωή δεν τους επιφύλαξε κάποια οδυνηρή ανατροπή, οφείλουν να στρέψουν το βλέμμα τους στα άτομα με κάποια μορφή αναπηρίας και να τα αντιμετωπίσουν ως ίσα, διότι ο καθένας μας έχει τις δικές του ξεχωριστές ικανότητες.
8.Το ΚΕΕΠΕΑ αναλαμβάνει άτομα μέχρι 35 ετών. Ένα από τα μηνύματα που θέλεις να δώσεις μέσα από το έργο σου είναι να μην απομονώνονται αυτά τα άτομα. Θεωρείς ότι το όριο των 35 ετών δεν είναι ηλικιακή απομόνωση;
Το Κ.Ε.Ε.Π.Ε.Α. «Ορίζοντες» ασχολείται κυρίως με την εκπαίδευση στις βασικές καθημερινές ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες και δίνει την ευκαιρία σε νεότερες ηλικίες για επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Είναι όντως περιοριστικό το όριο των 35 χρόνων, αλλά γίνονται σοβαρές προσπάθειες από το Κέντρο στην ήδη υπάρχουσα δομή να διευρυνθεί το όριο ηλικίας ώστε να εξυπηρετούνται και μεγαλύτερα άτομα. Επιπλέον, προσπαθούν για τη δημιουργία ξενώνα, όπου τα άτομα θα φιλοξενούνται και θα εκπαιδεύονται στην αυτόνομη διαβίωση.
9.Η εικόνα και ο ήχος δημιουργεί εντυπώσεις. Γίνεται να ευαισθητοποιηθεί το κοινό χωρίς να λυπηθεί τους ΑμεΑ;
Αυτό που επιδίωξα να πετύχω από σκηνοθετικής άποψης μαζί με τους συνεργάτες της ταινίας ήταν η κάμερα να καταγράψει το γεγονός. Την κατάσταση που ζούσε εκείνη την χρονική στιγμή ο ήρωας μου. Στόχος μας, να μην πάρουμε το μέρος κανενός. Καταγράψαμε την αλήθεια, την πραγματικότητα, με σκοπό ο καθένας να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα – συναισθήματα. Ακόμη και να ευαισθητοποιηθεί σε θέματα που μπορεί να μην είχε ποτέ σκεφτεί ότι υπάρχουν .
Όπως αναφέρω και στην περίληψη του “NO PARKING” :
“Η εποχή που ζούμε δεν χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερο ιδεαλισμό. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπροστά στα καθημερινά προβλήματα ζωής που αντιμετωπίζουν ή στο κυνηγητό του κέρδους και της επιτυχίας είναι εύκολο να χάσουν την ευαισθησία τους για τις κοινωνικές ομάδες που θέλουν στήριξη. Η αναγνώριση των δικαιωμάτων των ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ) είναι αδιαπραγμάτευτο συνταγματικό δικαίωμα κάθε πολιτισμένης κοινωνίας“.
10.Θα σκεφτόσουν ποτέ να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ για τους ΑμεΑ στην Ελλάδα;
Με μεγάλη μου χαρά θα έκανα ένα ντοκιμαντέρ για τους ΑΜΕΑ. Όταν θα υπάρξει μια ιδέα κάτω από μια εμπεριστατωμένη έρευνα, θα είμαι θετικός στο να την υλοποιήσω. Κατά την προσωπική μου άποψη κύριος παράγοντας στην επίτευξη και υλοποίηση κάθε μορφής έργου είναι και η χρηματοδότηση. Δυστυχώς οι περισσότεροι κινηματογραφιστές στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν αυτό το πρόβλημα, πόσο μάλλον στην σημερινή εποχή που είναι όλα ρευστά και οι αλλαγές στην κοινωνία μας είναι καθημερινές και επίπονες.
11.Οι συνεργάτες σου ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες σου για την δημιουργία αυτής της ιδιαίτερης ταινίας;
Νιώθω περήφανος και τυχερός που συνεργάστηκα με αυτούς τους συντελεστές. Το «Νo Parking» ήταν (όπως και οι περισσότερες μικρού μήκους στην Ελλάδα) low budget, όμως ήταν υψηλού “budget” από μεράκι, επαγγελματισμό από μέρους τους. Για την ταινία δούλεψαν 20 τεχνικοί κάθε ειδικότητας και 24 ηθοποιοί. Δώσανε τον καλύτερο τους εαυτό και τους ευχαριστώ από καρδιάς όλους και τον καθένα ξεχωριστά. Χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσα να πραγματοποιήσω το όνειρο μου.