Δεν έχω άλλη καλύτερη απάντηση σε όσους έχουν αρχίσει να γλείφουν και τα δάχτυλα της απόγνωσης ρωτώντας “πότε επιτέλους θα τελειώσει όλο αυτό;” από την απάντηση: “όταν τελειώσει και η ζωή σου”. Δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο που έχει αρχίσει. Ποια είναι δηλαδή η αρχή του; Ο Γιωργάκης στο Καστελόριζο; Ο Προβόπουλος να αποκαλύπτει το πραγματικό έλλειμμα; Το χαρτί της απόλυσης; Όλα κουκίδες επάνω στις τεθλασμένες του συλλογικού και ιδιωτικού βίου, μικρά κύτταρα παρόντος στο σώμα της Ιστορίας. Είναι η ζωή σου που άρχισε όταν γεννήθηκες και θα τελειώσει όταν πεθάνεις. Στοιχειώδες.
Δεν υπάρχει γεγονός (ούτε καν πιστωτικό) παρά μόνο ροή. Με ξαφνικές και απότομες καταβυθίσεις βέβαια, όμως η αρχή είναι η πηγή και το φινάλε η θάλασσα. Δεν είσαι το φύλλο αλλά το ίδιο το νερό. Αν δεις μέσα από αυτό το πρίσμα το πέρασμα μας από από αυτήν την τραχιά μορφολογία του εδάφους που μας έλαχε να ποτίσουμε, δεν θα περιμένεις γεγονότα-θαύματα να σε λυτρώσουν από γεγονότα-εφιάλτες.
Φιλοσοφίες! Θα πεις. Με κολακεύεις… Οι εντός παρενθέσεως υποζωές δεν έχουν καμμία αξία πέρα από κάποιες ανάγκες ταξινόμησης του ιστορικού χρόνου. Σαφώς και η ζωή μας είναι και θα είναι πολύ διαφορετική μετά το συντριπτικό κάταγμα της κρίσης.
Όμως, πραγματικά αναρωτιέμαι τι θα θεωρούσαμε ως τέλος αυτής της κρίσης. Να πάρουμε πίσω τον ακρωτηριασμένο μισθό μας; Να αποκτήσουμε την αγοραστική δύναμη του 2004; Να μηδενίσουμε την αγωνία για τον επιούσιο; Να μπορούμε πάλι να φανταστούμε το αύριο δίχως να φοβόμαστε πως κάτι θα μας σπάσει τον ύπνο σε χιλιάδες αιχμηρά γυαλιά, αδιάβατα για ξυπόλητους απεγνωσμένους; Και αν γίνουν όλα αυτά, θα σηκωθούμε, θα ξεσκονίσουμε γόνατα και αγκώνες και θα πούμε πως πάμε να συνεχίσουμε την ζωή από εκεί που την αφήσαμε;
Τίποτα δεν αφήσαμε στη μέση. Αυτή είναι η ζωή μας και συνεχίζεται. Με ελαχιστοποιημένες πια τις σιγουριές μας, με την απόλυτη βία της φτώχειας να εξαπλώνεται σαν κακό νέο στην πόλη αλλά και τις επιλογές και τις πιθανότητες να παίρνουν πάντα το μέρος όσων τολμούν να μην υποτάσσονται στα μοιραία. Πόσο μάλλον όταν τα “μοιραία” είναι εργαστηριακά πειράματα που πλασάρονται ως νομοτέλειες.
Γιατί, δεν άνοιξε η γη στα δύο, δεν μας πλησίασε απειλητικά ο ήλιος, δεν συγκρουστήκαμε με την Σελήνη. Έχουμε συγκεκριμένα προβλήματα και θηριώδεις διαφωνίες σε θέματα διανομής πλούτου, δικαιοσύνης, φιλοσοφίας κοινωνικής οργάνωσης.
Αυτά τα δημιουργούν άνθρωποι άρα τα λύνουν και άνθρωποι.
Και αυτό δεν θα τελειώσει ποτέ.