Το βράδυ της 5ης Φεβρουαρίου, 13 νεαροί, οι 10 απ' αυτούς ανήλικοι μαθητές, μόνιμοι κάτοικοι Σπάρτης, έβαλαν, κατά τα φαινόμενα, φωτιά (με στουπιά και κοκτέιλ μολότοφ!) σε σπίτι όπου κατοικούσαν περί τους 10 μετανάστες, με καταγωγή από το Μπαγκλαντές. Οι μετανάστες ζουν πολλά χρόνια στην περιοχή, έχουν χαρτιά και εργάζονται κυρίως στα χωράφια. Την ώρα του εμπρησμού, στο σπίτι υπήρχαν άνθρωποι. Στο βίντεο που τράβηξε κάποιος από τους εμπρηστές και, αργότερα, ανήρτησε στο youtube, φαίνονται τα αναμμένα φώτα στον πάνω όροφο. Ούτε το ενδεχόμενο να κινδυνεύσει η ζωή κάποιων ανθρώπων εμπόδισε τους νεαρούς Σπαρτιάτες, μάλιστα όπως φαίνεται στο ίδιο βίντεο παρότι η φωτιά έχει φουντώσει ρίχνουν και νέα μολότοφ, ώστε να είναι σίγουροι για το έργο τους.
Τα παραπάνω είναι αποτρόπαια. Υπάρχουν όμως και πιο αποτρόπαια συμβάντα σε αυτή την ιστορία. Τα πληροφορούμαστε πολύ αργά, περισσότερο από ένα μήνα μετά το συμβάν, αφού η τοπική κοινωνία και οι αρχές της (αστυνομία, δήμος, νομαρχία, σχολείο και η λαλίστατη σε άλλες περιπτώσεις Εκκλησία) προσπάθησαν να σκεπάσουν το θέμα, μάλιστα το βίντεο που είχε αναρτήσει κάποιος από τους δράστες αποσύρθηκε πριν γίνει ευρύτερα γνωστό. Κι ίσως να μη μαθαίναμε τίποτα αν κάποιοι ευαίσθητοι πολίτες της Σπάρτης, πολλοί από τους οποίους συσπειρώνονται σε αναρχικές ομάδες και κάποιοι άλλοι στον Συνασπισμό και στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν διεκδικούσαν το δικαίωμα στην πληροφόρηση και στην απονομή της δικαιοσύνης.
Ποια είναι τα περισσότερο αποτρόπαια συμβάντα; Δώστε βάση:
1. Οι μετανάστες που υπέστησαν τη βίαιη επίθεση, τρομοκρατήθηκαν, κινδύνευσε η ζωή τους, δραπέτευσαν μέσ’ στη νύχτα, δεν κατήγγειλαν το γεγονός πουθενά – ή αν το κατήγγειλαν δεν έφτασε πουθενά.
2. Η αστυνομία και η πυροσβεστική φέρονται να αγνοούν οτιδήποτε τη νύχτα της πυρκαγιάς. Είναι δυνατόν; Πώς έσβησε η φωτιά σε κατοικημένη περιοχή; Και κανείς δεν αναρωτήθηκε την επομένη τι ακριβώς είχε συμβεί;
3. Στις εκ των υστέρων προσπάθειες μερικών δημοσιογράφων να μάθουν τι ακριβώς είχε συμβεί, όταν διερρήχθη το πέπλο σιωπής, η δικαιολογία που διακινήθηκε από φορείς κι από πολίτες της Σπάρτης ήταν ότι «τα παιδιά έκαναν πλάκα». Κι ότι δεν ήταν συνειδητή ρατσιστική επίθεση.
Δεν έχω διάθεση να αμφιβάλλω. Είναι προφανές ότι ο νόμος της σιωπής έκλεισε στόματα – κι όταν δεν ήταν άλλο δυνατόν να μείνει το περιστατικό κρυφό, έγιναν συστηματικές προσπάθειες υποβάθμισής του.
Πιθανόν λοιπόν η επίθεση να έγινε «για πλάκα». Τι είδους πλάκα είναι όμως αυτή που ωθεί μαθητές του σχολείου, μεγάλα παιδιά, μιας συντηρητικής αλλά ευνομούμενης κοινωνίας, εναντίον της ηρεμίας και, πιθανότατα, και της ζωής άλλων ανθρώπων; Ποιο σχολείο, ποια οικογένεια, ποιο σύστημα αξιών επιτρέπει να θεωρείται πλάκα μια εγκληματική ενέργεια; Και ποια κοινωνία διεκδικεί την (ένοχη;) σιωπή γύρω από το συμβάν και, εντέλει, την ατιμωρησία όσων ενεπλάκησαν;
Δεν ήξεραν τι έκαναν; Δεν θεωρούσαν ότι οι μετανάστες είναι άνθρωποι; Δεν συνειδητοποίησαν ούτε στιγμή ότι η πράξη τους μπορούσε να κοστίσει τη ζωή των ανθρώπων αυτών;
Κι αν δεν το είχαν καταλάβει, δεν τους το είχε μάθει η οικογένειά τους, δεν τους το είχε μάθει το σχολείο τους, δεν τους το είχε μάθει η κοινωνία, δεν τους το είχε μάθει η εκκλησία, τι είδους πολίτες είναι αυτοί, τι είδους δημοκρατία θα πλαισιώσουν, σε ποιου είδους δημοκρατική πολιτεία θα κληθούν να ζήσουν;
Κι αν οι κοινωνικές δομές επιτρέπουν την ατιμωρησία, την παράκαμψη δηλαδή του νόμου και την απόκρυψη των παραβατικών πράξεων εγνωσμένων παραβατών, τι είδους δομές είναι αυτές; Σε ποιο κράτος δικαίου να θεωρήσει κανείς ότι ζει αν οι φύλακες του κράτους δικαίου κάνουν τα στραβά μάτια επειδή η παραβατική πράξη τυχαίνει να είναι πράξη των δικών της παιδιών; Τι είδους εκπαίδευση είναι αυτή που δεν μαθαίνει στους μαθητές ότι οι ξένοι, όση ανάγκη κι αν έχουν, όση ταπείνωση κι αν δείχνουν, είναι άνθρωποι. Τι είδους ελληνική κοινωνία είναι αυτή που θεωρεί μια ρατσιστική επίθεση (μην κρυβόμαστε, αυτό ήταν) «της πλάκας» και κάνει ό,τι μπορεί να την αποκρύψει – μη σκονιστεί η γυαλισμένη βιτρίνα;
Δυο ακόμα επισημάνσεις:
1. Όταν άρχισαν οι οργανωμένοι διωγμοί εναντίον των Εβραίων στην επικράτεια της ναζιστικής Γερμανίας, πολλοί Γερμανοί πολίτες έχοντας εμπεδώσει την πίστη της αρίας ανωτερότητάς τους συμμετείχαν στην καταστροφή εβραϊκών περιουσιών, στο κάψιμο συναγωγών, στην κατάδοση, στη βιαιοπραγία, ακόμα και στη θανάτωση Εβραίων «για πλάκα». Είχαν μάθει να πιστεύουν ότι οι Εβραίοι δεν ήταν άνθρωποι. Τα αποτελέσματα εκείνης της πλάκας δεν χρειάζεται να τα αναφέρει κανείς.
2. Η επίθεση εναντίον των μεταναστών, αδύναμων ανθρώπων προς εκμετάλλευση (και μόνο), δεν είναι μεμονωμένο φαινόμενο της Σπάρτης και της κοινωνίας της. Από τη Βέροια του Άλεξ μέχρι τα Γιάννινα της κατ’ επανάληψιν σύλησης του εβραϊκού νεκροταφείου, από τον Άγιο Παντελεήμονα Αθηνών μέχρι τις συστηματικές νεοναζιστικές επιθέσεις κατά μεταναστών αλλά και Ελλήνων αντιφασιστών, το τρομακτικό δεν είναι το μέγεθος των βιαιοτήτων αλλά η συστηματική προσπάθεια υποβάθμισης, απόκρυψης και ατιμωρησίας.
Επειδή μοιάζει σαν να ζούμε στην Ελλάδα της Βαϊμάρης, γι’ αυτό οφείλουμε να μιλάμε δυνατά.