Παλιά τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα. Συντηρητικός ήταν παραδοσιακά ο δεξιός. Αυτός που ήθελε την διατήρηση του status quo και ήταν αλλεργικός σε κάθε αλλαγή. Ακόμα θυμάμαι τα επιχειρήματα του τύπου «Αν βγεί ο Ανδρέας θα μας πάρουν τα σπίτια!». Προοδευτικός ήταν παραδοσιακά ο αριστερός με το ανοιχτό μυαλό, την ροπή προς το νέο και το συλλογικό.
Τον 21ο αιώνα οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην δεξιά και στην αριστερά έχουν αρχίσει να ξεθωριάζουν. Η παγκοσμιοποίηση έχει αντικαταστήσει το δίπολο ανατολή-δύση κι έχει ανατρέψει τα ισχύοντα πριν από 30-40 χρόνια. Η άμυνα απέναντι στα κακά της παγκοσμιοποίησης και η εκμετάλλευση των θετικών της είναι πλέον το νέο πεδίο αντιπαράθεσης των ιδεολογιών. Η άρνηση της νέας κατάστασης σαν να μην άλλαξε τίποτε τα τελευταία 30 χρόνια είναι ουτοπική. Όπως ουτοπική είναι και η άποψη ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να βαδίζουμε σαν Ελλάδα όπως και στο παρελθόν.
Τριάντα χρόνια πελατοκεντρικού κι όχι πολιτοκεντρικού κράτους, φούσκωσαν πολύ τον λογαριασμό. Μπορεί να μην ισχύει για όλους το Πανγκάλειον «μαζί τα φάγαμε», τώρα είναι όμως η ώρα που πρέπει όλοι μαζί να «συγυρίσουμε». Όχι γιατί συμμετείχαμε στο φαγοπότι, αλλά γιατί χωρίς συγύρισμα θα μας πνίξουν όλους χωρίς διακρίσεις τα σκουπίδια. Μαζί λοιπόν με την πλασματική ευμάρεια άρχισαν να ξεφουσκώνουν και τα στερεότυπα. Τι είναι λοιπόν συντηρητικό στην Ελλάδα το 2012;
- Συντηρητικό είναι να μην θες να αλλάξει τίποτε. Να ψηφίζεις τα ίδια πρόσωπα, τις ίδιες νοοτροπίες, πιστεύοντας ότι ξαφνικά θα απαρνηθούν τις πρακτικές που μας οδήγησαν ως εδώ ενώ ίσως είναι το μόνο που ξέρουν να κάνουν.
- Συντηρητικό είναι να βάζεις το ατομικό – συντεχνιακό σου συμφέρον πάνω από το συμφέρον του συνόλου. Να βλέπεις την μικρή εικόνα κι όχι την μεγάλη. Να επιδιώκεις το βραχυπρόθεσμο σε βάρος του μακροπρόθεσμου.
- Συντηρητικό είναι να επικαλείσαι την ανάγκη αλλαγών αλλά όταν οι αλλαγές αυτές μπαίνουν στην αυλή σου, να τις αρνείσαι επικαλούμενος ότι είσαι ο περιούσιος και ότι «από μένα ρε παιδιά θα σωθεί η Ελλάδα;». Θυμάμαι ακόμα το «Γιώργο προχώρα, άλλαξέ τα όλα» και γελάω. Αυτοί που το φώναζαν ήταν και οι πρώτοι που ανέκρουσαν πρύμναν όταν κατάλαβαν ότι το «άλλαξέ τα όλα» περιελάμβανε κι αυτούς με τα κεκτημένα τους
- Συντηρητικό είναι να ευνοείς τις γραφειοκρατικές δομές που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για το χάλι της χώρας. Να αντιστέκεσαι σε εκσυγχρονισμούς επικαλούμενος συντεχνιακά επιχειρήματα. Να εφευρίσκεις μπαμπούλες και δράκους για να μην προχωράει τίποτε.
- Συντηρητικό είναι να χωρίζεις τους εργαζόμενους σε δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους προτιμώντας να μην θιγεί η ιερή αγελάδα του δημοσίου, χωρίς να αναλογίζεσαι τις χιλιάδες απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα.
- Συντηρητικό είναι να επιμένεις σε αναπτυξιακά πρότυπα του παρελθόντος (τσιμεντοποίηση, αστική μεγέθυνση, τουρισμός αρπαχτής κλπ) και να μην υιοθετείς νέα (ελεύθεροι χώροι, ανανεώσιμες πηγές, αποκέντρωση, ψηφιακή πρόοδος κλπ).
- Συντηρητικό είναι να θεωρείς όλους τους μετανάστες απειλή. Όπως επίσης συντηρητικό είναι να θεωρείς τους μετανάστες πιόνια στο πολιτικό σου παιχνίδι.
- Συντηρητική είναι η νοοτροπία του ΝΙΜΒΥ (Not In My BackYard) που συναντάμε όλο και περισσότερο, δηλαδή η νοοτροπία της κολοκυθιάς την οποία όμως εξέθρεψε η αφερεγγυότητα και η αδιαφάνεια στη λήψη αποφάσεων του κράτους.
- Συντηρητική είναι η άποψη του να «κλειστούμε στο καβούκι μας», να χάσουμε την κοσμοπολίτικη αύρα μας και να πούμε στους Ευρωπαίους ότι αυτά που κάνουν από δεκαετίες, εμείς δεν μπορούμε να τα κάνουμε γιατί θα «χάσουμε την ταυτότητά μας».
- Τέλος, συντηρητικό είναι το λαϊκίστικο. Αυτό που ψαρεύει σε θολά νερά λέγοντας αυτά που θέλει να ακούσει το οργισμένο ακροατήριο. Που ποντάρει στο θυμικό κι όχι στο λογικό. Που απευθύνεται σε ανθρώπους σε κρίση κι όχι με κρίση.
Ο νεο- συντηρητικός μεγάλωσε τα τελευταία χρόνια σε μια Ελλάδα όπου έμαθε ότι η πρόοδος δεν ήταν ανάλογη με την προσπάθεια και την αξία, αλλά ανάλογη με τις γνωριμίες. Ότι για κάθε δρόμο υπάρχει κι ένα πιο γρήγορο μονοπατάκι (“shortcut”). Ότι όποιος έχει την πιο δυνατή φωνή έχει και το δίκιο. Ότι η ρουσφετοκρατία είναι ο κανόνας. Προσαρμόστηκε σε αυτά και τώρα προσπαθεί να συντηρήσει ως κόρη οφθαλμού το υπάρχον status quo επιστρατεύοντας όλη την ανασφάλεια και κουτοπονηριά του.
Το κακό είναι ότι ο νέο-συντηρητισμός απλώνεται οριζόντια στα περισσότερα πολιτικά σχήματα δυσχεραίνοντας την χάραξη διαχωριστικών γραμμών. Πολλές φορές μάλιστα κρύβεται κάτω από τον μανδύα ενός τάχα προοδευτισμού. Έχοντας χορτάσει λόγια παχιά και αόριστες αερολογίες στις προεκλογικές εκστρατείες των τελευταίων 30 ετών, αυτή τη φορά πρέπει να είμαστε πιο απαιτητικοί. Να ζητήσουμε να ακούσουμε συγκεκριμένα πράγματα κι όχι ευχολόγια. Να μην αρκεστούμε πάλι σε βολικά ψέματα αλλά να απαιτήσουμε άβολες αλήθειες. Να επιβραβεύσουμε αυτούς που πληρώνουν το τίμημα του να λένε αυτά που πρέπει και δεν μας αρέσουν και να τιμωρήσουμε τους λαϊκιστές που λένε μόνο ότι θέλουμε να ακούσουμε.
Η νέο-συντηρητική συμπεριφορά σε μια εποχή δραματικής κρίσης για τη χώρα επιδεινώνει την κατάσταση παραπέμποντας την όποια ελπίδα ανάκαμψης στις καλένδες. Η χώρα θέλει Ctrl-Alt-Delete και ένα έντιμο new deal . Ξέρουμε ότι τα περιθώρια κινήσεων της όποιας νέας κυβέρνησης είναι στενά. Αν όμως τώρα που καταρρέει το παλιό δεν μπουν οι βάσεις για την αναγκαία μεταρρύθμιση, τότε πότε;