Η άποψή μου για τις καταλήψεις στα πανεπιστήμια έχει διατυπωθεί επανειλημμένως . Τις θεωρώ έναν παρωχημένο και ανέξοδο τρόπο διαμαρτυρίας που όμως βολεύει αρκετούς (εμού συμπεριλαμβανομένου, που μου δίνουν άλλοθι να μην πηγαίνω στο γραφείο μου, νιώθοντας συνταξιούχος πριν την ώρα μου). Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο κάποια στιγμή οι καταλήψεις θα λήξουν και τότε θα κληθούμε να επαναλειτουργήσουμε το Πανεπιστήμιο. Άνθρωποι που ήρθαν σε μια πολιτισμένη, θεωρώ, αντιπαράθεση για το περιεχόμενο του νόμου και κυρίως για τον τρόπο αντιμετώπισης των δυσλειτουργιών του. Οι απόψεις ξεκινούν από το ότι ο νέος νόμος είναι αναγκαίος, περνούν από το «κάτσε να τον δούμε στην πράξη» και καταλήγουν στο «αντίσταση και ανυπακοή».
Η πόλωση αυτή έχει χωρίσει την πανεπιστημιακή κοινότητα σε «νομομάχους» και «νομοταγείς». Ή είσαι με τον νέο νόμο ή εναντίον του. Δεν υπάρχει ενδιάμεσο. Το να ζητούν κάποιοι «ανοιχτά πανεπιστήμια» (όπως εδώ στο ΕΜΠ) αμέσως τους κατατάσσει στη συνείδηση ορισμένων σε «τσιράκια της κυβέρνησης» που έχουν φιλοδοξίες για αξιώματα. Το να λένε κάποιοι ότι ο νέος νόμος είναι νόμος του κράτους και πρέπει να εφαρμοστεί στην πράξη για να φανούν οι αδυναμίες και οι ανεπάρκειές του, τους κατατάσσει αυτόματα στους ενδοτικούς.
Η πόλωση όμως είναι κακός σύμβουλος. Το «όποιος δεν είναι μαζί μου είναι εναντίον μου» έχει οδηγήσει σε πολλές περιπέτειες τις κοινωνικές ομάδες. Άσχετα με το αν συμφωνεί ή όχι κάποιος με τον νέο νόμο στο σύνολο ή σε επιμέρους κομμάτια του, το γεγονός είναι ότι αποτελεί πλέον νόμο του κράτους και μάλιστα με ασυνήθιστα μεγάλη συναίνεση. Εξ’ άλλου κι η κοινή γνώμη φαίνεται να τον επικροτεί, θεωρώντας ότι κάτι πρέπει να αλλάξει στην κατάσταση στα πανεπιστήμια. Ο νέος νόμος δεν είναι αυτοσκοπός είναι το μέσο για να γίνουν αυτές οι αλλαγές είτε μας αρέσει είτε όχι. Ο νέος νόμος δεν είναι άσπρο ή μαύρο, έχει σημεία θετικά και αρνητικά κατά τη γνώμη μου. Για την επιτυχή εφαρμογή του πολλά θα εξαρτηθούν από τις επιλογές των πανεπιστημιακών. Το σίγουρο είναι όμως ότι τα πανεπιστήμια βγάζουν πλέον το στενό σακάκι που τους φορούσε το υπουργείο με το κοινό θεσμικό πλαίσιο και αυτονομούνται σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι στο παρελθόν. Η συγκεκριμένη δυνατότητα είναι μια πρόκληση που θα έπρεπε να προκαλεί ικανοποίηση στους πανεπιστημιακούς κι όχι φόβο.
Σε ότι αφορά την υποχρηματοδότηση στην ανώτατη εκπαίδευση, αυτή δεν είναι απλώς απειλή, είναι γεγονός με το οποίο θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε. Σε όλον τον δημόσιο τομέα γίνονται περικοπές κι εμείς δεν αποτελούμε εξαίρεση. Οι πανεπιστημιακοί θα κληθούν σε δύσκολες καταστάσεις, με αισθητά μειωμένους μισθούς (ήδη από Οκτώβρη μείωση περίπου 18%), περισσότερες υποχρεώσεις και ευθύνες να σηκώσουν το βάρος μια μεταρρύθμισης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στον καθένα μας θα αναλογεί μεγαλύτερο κομμάτι δουλειάς δεδομένων των αποχωρήσεων άνευ αναπληρώσεων. Δεν πρέπει λοιπόν σε καμία περίπτωση μέσα σε αυτήν την δύσκολη κατάσταση να προσθέσουμε και την μεταξύ μας καχυποψία και αντιπαλότητα. Ασφαλώς και είναι θεμιτές οι διαφορετικές απόψεις του καθενός, αλλά στο πανεπιστημιακό έργο ανήκουμε όλη στην ίδια ομάδα, έχουμε κοινό σκοπό.
Στα μέλη ΔΕΠ μένει να αποδείξουν ότι η εικόνα των ελληνικών ΑΕΙ δεν είναι αυτή η απαξιωτική που κάποιοι επιδιώκουν να ζωγραφίσουν. Για να γίνει αυτό όμως τα Πανεπιστήμια πρέπει να «αναπνέουν». Να είναι ζωντανά και να δουλεύουν στο 100% της ισχύος τους, βάζοντας όλοι μας, φοιτητές και δάσκαλοι, λίγο μεράκι και φιλότιμο παραπάνω για να αναπληρώσουμε την έλλειψη πόρων. Τότε θα μπορεί να ακουστεί πιο δυνατά η φωνή τους κι όχι όταν ανοιγοκλείνουν κατά το δοκούν καθιστώντας την εκπαιδευτική διαδικασία «σουρωτήρι».
Η κοινωνία περιμένει από τους πανεπιστημιακούς τον ρόλο της εμπροσθοφυλακής σε αυτήν την προσπάθεια ανάκαμψης της χώρας κι όχι να δίνουν μάχες οπισθοφυλακών για να μην αλλάξει τίποτε. Πρέπει να προλαβαίνουμε τις αλλαγές κι όχι να μας προλαβαίνουν αυτές. Και οι φανατικότεροι λοιπόν πολέμιοι του νόμου θα πρέπει να παραδεχθούν ότι μια παρατεταμένη κατάσταση δυσλειτουργίας των πανεπιστημίων μόνο καλό δεν κάνει. Θα φέρει μάλλον τα αντίθετα αποτελέσματα, καθότι η κοινωνία θα απηυδήσει θεωρώντας ακόμα πιο επιτακτική την πλήρη εφαρμογή του νέου νόμου. Δεν υπάρχει εξάλλου καλύτερη διαφήμιση για τα διάφορα ιδιωτικά κολλέγια από μια φωτογραφία με ένα λουκέτο στο Πανεπιστήμιο. Στην δυσκολότερη περίοδο της μεταπολίτευσης για τη χώρα μας, τα πανεπιστήμια πρέπει να είναι ένας πόλος εμπιστοσύνης και σταθερότητας κι όχι απαξίωσης και αναταραχής. Δεν πιστεύω ότι ζούμε σήμερα μέρες Μάη του ‘68 ή Πολυτεχνείου του ’73, αλλά μάλλον προσπαθούμε να αποφύγουμε μέρες του 1897 με το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
Όπως συχνά λέγεται, τα πανεπιστήμια είναι χώροι με εύφορο έδαφος για επαναστατικούς σπόρους. Αν θέλουμε λοιπόν να ξεκινήσει μια σύγχρονη ελληνική επανάσταση από τα πανεπιστήμια ας είναι η επανάσταση ενάντια στην κομματοκρατία, στο βόλεμα και στο ρουσφέτι, τις επιπτώσεις των οποίων τις βλέπουμε στις μέρες μας με επώδυνο δυστυχώς τρόπο. Σήμερα οι Έλληνες έχουν πολλά προβλήματα στο κεφάλι τους για να τους προσθέσουμε επιπλέον την αμφιβολία: «Σπουδάζει, ή κάνει ότι σπουδάζει το παιδί μου στο ελληνικό πανεπιστήμιο;»