Διαβάζω στον τοπικό ηλεκτρονικό Τύπο πως φαίνεται να ναυαγεί το έργο κατασκευής της Πανεπιστημιούπολης Δυτικής Μακεδονίας. Πιθανότατα τα ρεπορτάζ να επιβεβαιωθούν, δεν είναι όμως μόνο αυτό που πρέπει να απασχολεί. Σαφώς και σαν μεμονωμένη εξέλιξη, θα είναι σημαντική. Αλλά έκπληξη δεν θα είναι· ίσως αποτυχία. Αποτυχία των εμπλεκόμενων πολιτικών φορέων να φέρουν σε πέρας το έργο που ανέλαβαν, αποτυχία των -διορισμένων- Διοικήσεων του Πανεπιστημίου να το στηρίξουν, αποτυχία της τοπικής κοινωνίας να το εκμεταλλευτεί.
Πιο επίπονο από -αυτό καθ’ αυτό- το διαφαινόμενο ναυάγιο της Πανεπιστημιούπολης (κάτι που θα ξανα-θέσει εν αμφιβόλω την ίδια τη βιωσιμότητα του ΠΔΜ), θα είναι η διαπίστωση των λόγων, των αιτιών και των δυσλειτουργιών που οδήγησαν στην εξέλιξη αυτή. Ίσως σε αυτά θα πρέπει να σταθούμε περισσότερο.
Τα Πανεπιστήμια δεν μένουν γιατί απλά αρέσει σε μερίδα του πολιτικού προσωπικού να τα περιφέρουν σαν λάβαρα. Χρειάζονται στέρεες βάσεις, σοβαρές εγκαταστάσεις, σύνδεση με την αγορά εργασίας και μετρήσιμο διδακτικό και ερευνητικό έργο προκειμένου να καταφέρουν να γίνουν ελκυστικά.
Θυμίζω πως τον Απρίλιο του 2013, το περίφημο σχέδιο «Αθηνά» για την αναθεώρηση του χάρτη των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της χώρας, προέβλεπε για τα τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας να παραμένουν στην πόλη μας και το ίδρυμα να γίνει ανώτατο ομόσπονδο μαζί με το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας. Οι τοπικοί κυβερνητικοί βουλευτές, θριαμβολόγησαν με το παραπάνω σε αυτή την εξέλιξη. Τι γίνεται όμως με την εφαρμογή των αποφάσεων αυτών;
Τίποτα. Το θέμα κινήθηκε όσο ασχολήθηκαν μαζί του τα Μέσα· πλέον όμως δεν υπάρχει πολυτέλεια για αναμονή. Η συνθήκη είναι συγκεκριμένη: από τη μία, τα άστεγα τμήματα του ΠΔΜ στην πόλη της Κοζάνης (για όσους δεν γνωρίζουν, τα μαθήματα του Πανεπιστημίου γίνονται σε χώρους που είναι στο… νοίκι). Από την άλλη, οι σχεδόν άδειες από φοιτητές εγκαταστάσεις του πάλαι ποτέ κραταιού ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας.
Γιατί να μη συστεγαστούν κάτω από την ενιαία διοίκηση ενός ομόσπονδου Πανεπιστημίου, αυτού που προέβλεπε το σχέδιο «Αθηνά», στις ήδη υπάρχουσες αξιοπρεπέστατες εγκαταστάσεις του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας; Ο εγκλωβισμός στις διαμάχες των ακαδημαϊκών και φοιτητικών κοινοτήτων, νομοτελειακά, το μόνο αποτέλεσμα που θα έχει θα είναι η Κοζάνη να γίνει η πρώτη πρωτεύουσα Περιφέρειας της χώρας που θα μείνει χωρίς ακαδημαϊκό ίδρυμα.
Μετά την υποβάθμιση της τοπικής οικονομίας και της κύριας οικονομικής δραστηριότητας της περιοχής (ΔΕΗ), δεν χρειαζόμαστε ακόμη μία υποβάθμιση μέσα από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της περιοχής μας. Ταυτόχρονα, η αναδιάταξη αυτή μπορεί να γίνει προς την κατεύθυνση πεπατημένων, άλλων ισχυρών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, που έχουν καταφέρει υγιείς συνέργιες με την εγχώρια αγορά εργασίας.
Η σωστή λειτουργία στιβαρών ακαδημαϊκών δομών, μόνο ενισχυτικά μπορεί να λειτουργήσει για την περιοχή μας· το ίδιο ισχύει και αντίστροφα. Ας μην κάνουμε, πάλι, τα ίδια λάθη.
* Ο Νίκος Μάστορας Γκουλέμας, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κοζάνη ανάμεσα σε μια ομάδα Προσκόπων και σε αυλές σχολείων με μια μπάλα στο χέρι. Τα καλοκαίρια έβαζε βενζίνη στο πρατήριο του πατέρα του μέχρι τα 18 του οπότε και έφυγε για σπουδές. Μετά από μια 10ετή περιπλάνηση ανάμεσα σε σχολές, πτυχία, θεατρικά εργαστήρια και λογιών-λογιών εργασίες, επέστρεψε στην Κοζάνη στην οποία πλέον κατοικεί και επιχειρεί.