Όταν το καράβι παίρνει τη στροφή μέσα στο λιμάνι και ξεδιπλώνεται η θέα της Ερμούπολης, με τους δυό ιστορικούς οικισμούς να απλώνονται όμορφα στους δυό λόφους, το νιώθεις ότι σε τούτο το νησί υπάρχει ουσία, δηλαδή ιστορία.
Ο Παύλος Χατζηγρηγορίου που ζει και εργάζεται στη Σύρο, έκανε μια πρωτότυπη δουλειά που επικεντρώθηκε στην Ερμούπολη – επειδή διαθέτει μια μοναδικότητα: την ανέπαφη (οικιστική) διατήρησή της ως σήμερα, σχεδόν στο σύνολό της, «παρουσιάζοντας τελικά μια ομοιόμορφη εικόνα, όπως δεν υπάρχει σε καμία άλλη πόλη της Ελλάδας». Με τους συνεργάτες του, λοιπόν, κατέγραψαν 1.290 κτίρια της Ερμούπολης, συμπλήρωσαν πολλές δεκάδες πληροφοριών για το κάθε κτίριο ξεχωριστά, ψηφιοποίησαν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους με το σύστημα HERMES («συγκεντρώνοντας ένα εντυπωσιακά λεπτομερές και ακριβές σύνολο δεδομένων») κι έκαναν έναν πρότυπο οδηγό της πόλης. Ο οποίος βραβεύτηκε τελικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Europa Nostra.
Σε σκληρές ανταγωνιστικές συνθήκες, από 263 μελέτες που αναφέρονται σε θέματα Πολιτιστικής Κληρονομιάς, επιβραβεύτηκαν 28 – και από αυτές οι 3 ήταν ελληνικές! Μαζί με τον Π. Χατζηγρηγορίου, η Κ. Μανωλιάδη και ο Μαν. Βουρνούς τιμήθηκαν για την έρευνά τους που αναφέρεται στο αρχοντικό Αντουάνικο στη Χίο. Πρόκειται για ένα πανέμορφο Καμπούσικο αρχοντικό του 1893 και στη μελέτη των δύο βραβευθέντων καταγράφεται η ιστορία του, καθώς και οι αλλεπάλληλες δομικές επισκευές, οι αναστηλωτικές εργασίες με τις παραδοσιακές τεχνικές και οι εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης του οικήματος αλλά και του συστήματος άρδευσης του κτήματος.
Ο Γ. Χατζάκης, τέλος, εστιάσθηκε στο οροπέδιο του Λασιθίου – όπου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα υπήρχαν κάπου 10.000 ανεμόμυλοι, που βοηθούσαν στην άρδευση του ρηχού εδάφους. Στη μελέτη που βραβεύτηκε εφαρμόζεται ένα σύστημα με μικρές οπές στα ιστία, οι οποίες ανοιγοκλείνοντας επιτρέπουν στους ανεμόμυλους να λειτουργούν τόσο σε ανέμους χαμηλής έντασης όσο και σε ισχυρούς ανέμους. Η μελέτη δοκιμάστηκε σε 20 ανεμόμυλους και προσφέρει μια λύση εφαρμογής σε όλους τους ανεμόμυλους του λεκανοπεδίου.
(Μια χαραμάδα ελπίδας, ότι σε τούτο τον τόπο υπάρχουν ακόμη δημιουργικοί άνθρωποι, που με πείσμα και δουλειά, αναδεικνύουν και δίνουν ζωή σε κρυμμένα διαμαντάκια της χώρας μας. Το ζητούμενο είναι οι δήμοι των έργων που βραβεύτηκαν να αξιοποιήσουν το έργο τους, οι μελέτες τους να γίνουν πρότυπα δουλειάς και για άλλους δήμους, να δούμε τις προσπάθειές τους να γονιμοποιούνται. Πριν από όλα, όμως, τους ευχαριστούμε – γιατί οι κοινωνίες πάντα χρειάζονται πρότυπα).