Αν περιμέναμε από τη σύγχρονη εικόνα δεν θα καταφέρναμε πάρα πολλά, αλλά το φυσικό περιβάλλον και η Ιστορία κρατάνε την Ελλάδα σε μια σχετικά καλή θέση στην κατάταξη των χωρών του κόσμου, σύμφωνα με το US News & World Report. Η Ελλάδα κατατάσσεται 26η στις 60 χώρες της λίστας του αμερικανικού εντύπου για τις καλύτερες χώρες το 2016.
Μία θέση κάτω από το Ισραήλ και μία πάνω από το Μεξικό, η Ελλάδα επιτυγχάνει γενικά μέτριες βαθμολογίες στους περισσότερους τομείς και χαμηλές όπου η κατάταξη επηρεάζεται από την πολιτική και οικονομική ισχύ και την οργάνωση της κοινωνίας. Από την άλλη, όπου δεν απαιτείται σε τόσο μεγάλο βαθμό η παρέμβαση και το έργο των σύγχρονων πολιτών, δηλαδή στην Ιστορία και την κληρονομιά, η κατάταξη είναι σαφώς καλύτερη.
Η πρώτη δεκάδα καταλαμβάνεται που θα αναγνώριζε κανείς ως καλά οργανωμένες κοινωνίες, με ισχυρή οικονομία, αναγνωρισμένη πολιτική παρουσία και ευνομία: Γερμανία, Καναδάς, Βρετανία, ΗΠΑ, Σουηδία, Αυστραλία, Ιαπωνία, Γαλλία, Ολλανδία και Δανία.
Μια γενική εντύπωση για πολλές χώρες που βρίσκονται από την 20η ως την 40η θέση είναι ότι πρόκειται για αναδυόμενες οικονομίες στον δρόμο του εκδημοκρατισμού ενώ άλλες εκτιμάται ότι πάσχουν στην κατηγορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι μεταξύ τους η Βραζιλία (20η), η Ρωσία (24η), Τουρκία (30η), οι Φιλιππίνες (33η) και η Αργεντινή (40η).
Την κατάταξη, μετά την 50η θέση, κλείνουν χώρες με μεγαλύτερες ανισότητες, ανελεύθερες σε πολλά ή σε κάποια ζητήματα του κοινωνικού και πολιτικού βίου, με ασταθή πολιτική. Εδώ βρίσκονται η Ρουμανία (50η), το Πακιστάν (56ο) και το Ιράν (58ο).
Αν, λοιπόν, θέλαμε να συνοψίσουμε τις επιδόσεις της Ελλάδας θα λέγαμε ότι κρατιέται ψηλά χάρη σε άυλα αγαθά (Ιστορία, κληρονομιά) και στο φυσικό περιβάλλον· έχει πολίτες που ζουν σε χώρα που δεν έχει καλές επιδόσεις στις υποδομές της και ότι σε διεθνές επίπεδο είναι μάλλον ένας μικρομεσαίος παίκτης.
Πώς τα πάει η Ελλάδα
Από την καλύτερη στην χειρότερη κατάταξη έχουμε για την Ελλάδα:
Αν δεν είχαμε και την πολιτιστική κληρονομιά… Τρίτη στην κόσμο η Ελλάδα με τέλειο δεκάρι στην υποκατηγορία «πλούσια Ιστορία», σχεδόν τέλειο στο «πληθώρα χώρων που προσελκύουν επισκέπτες», πολύ καλά στο «καλό φαγητό» και την «προσιτή κουλτούρα». Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Γαλλία και Μεξικό προηγούνται στην πεντάδα, ακολουθούν Ινδία, Ιαπωνία, Ταϊλάνδη, Πορτογαλία και Κίνα που συμπληρώσουν τη δεκάδα. Ενδιαφέρουσα η παρατήρηση του US News για το πόση σημασία έχει η διαχρονική παρουσία μίας χώρας: το Ιράν, για παράδειγμα, με μια τεράστια πολιτιστική παράδοση είναι μετά βίας είναι στην 49η θέση.
Στην κατηγορία περιπέτεια που έχει να κάνει γενικά με τον τουρισμό και το φυσικό περιβάλλον η Ελλάδα έρχεται 7η με πολύ υψηλές βαθμολογίες στο κλίμα και τα τοπία, μέτριες στην φιλικότητα και τη διασκέδαση. Και άλλες μεσογειακές χώρες καταλαμβάνουν καλές θέσεις σε αυτό, όπως η Ιταλία (2η στην κατηγορία), η Ισπανία (3η) και η Τουρκία (20η), πρώτη όμως είναι η Βραζιλία, ενώ στην 5η και 6η θέση είναι η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.
Στην πολιτιστική επιρροή η Ελλάδα εκεί που κερδίζει από την κληρονομιά της, χάνει γιατί δεν είναι trendy και με πρεστίζ. Η 18η θέση δεν είναι όμως τόσο κακή, αν σκεφτεί κανένας ότι στην πρώτη δεκάδα είναι χώρες με σημαντική διαχρονική πολιτιστική και πολιτισμική παρουσία: Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ισπανία και Βρετανία είναι στις κορυφαίες θέσεις.
Η Σουηδία, ο Καναδάς και η Δανία καταλαμβάνουν την πρώτη τριάδα χωρών στην κατηγορία της ιδιότητας του πολίτη, κατάταξη που αποτυπώνει την γενική εντύπωση ότι είναι ευνομούμενες και ότι παρέχουν υψηλό επίπεδο υπηρεσιών. Επτά στις 10 πρώτες στην κατηγορία είναι χώρες της ΕΕ, με την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία πέρα από τον Καναδά να συμπληρώνουν τη δεκάδα. Η Ελλάδα είναι 21η με μάλλον μέτριες επιδόσεις σε όλους τους επιμέρους τομείς, κακή βαθμολογία στο ενδιαφέρον για το περιβάλλον, μέτρια για την ισότητα των φύλων και καλή στις θρησκευτικές ελευθερίες.
Ετσι και έτσι τα πάμε στην κατηγορία Movers που αντανακλά την δυναμική μίας χώρας σε ό,τι αφορά την οικονομία της. Η Ελλάδα είναι στην 26η θέση με την πρώτη δεκάδα να πηγαίνει λίγο ανάμεσα σε πάλαι ποτέ ασιατικές τίγρεις, την Κίνα και την Ιαπωνία και στις χώρες των BRICS. Εκπληξη ίσως η έβδομη θέση της Αιγύπτου.
Στο μέσο και λίγο πιο κάτω από αυτό της κατάταξης στην επιχειρηματικότητα βρίσκουμε την Ελλάδα. Στην 32η θέση μάς φέρνουν οι κακές επιδόσεις σε καινοτομία, διαφάνεια και καταρτισμένο προσωπικό, αν και τα πάμε κάπως καλύτερα σε εκπαιδευμένο πληθυσμό και σε διασύνδεση με τον υπόλοιπο κόσμο. Σε όλες τις επιμέρους μετρήσεις χρειάζεται δουλειά. Ενδεικτικό ότι στην πρώτη πεντάδα είναι η Γερμανία, η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και ο Καναδάς.
Αρκετά άνισες είναι οι επιδόσεις στην ποιότητα ζωής, με τις κακές να επικρατούν και να ρίχνουν την Ελλάδα στην 36η θέση. Μηδέν ή σχεδόν μηδέν παίρνει στην οικονομική, την πολιτική σταθερότητα και (τι έκπληξη) την αγορά εργασίας. Πολύ χαμηλά στο σύστημα υγείας και παιδείας και την εισοδηματική (αν)ισότητα, την ακριβή ζωή. Αλλά η πάνω από το μέτριο επίδοση στον τομέα «φιλικότητα για την οικογένεια» κρατά πάνω από την ζώνη του υποβιβασμού την Ελλάδα. Σχεδόν η ίδια πεντάδα των πλέον ευνομούμενων κρατών επικρατεί και σε αυτήν την κατηγορία: Καναδάς, Σουηδία, Δανία, Αυστραλία και Ολλανδία.
Μέτρια προς καλή είναι και η επίδοση στον τομέα της ισχύος, που κυρίως έχει να κάνει με τις ένοπλες δυνάμεις, την πολιτική και οικονομική επιρροή και τις καλές διεθνές συμμαχίες. Εδώ η Ελλάδα είναι 39η πολύ μακριά -προφανώς- από τις δυνάμεις και υπερδυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Γερμανία και η Βρετανία, οι οποίες συμπληρώνουν την πεντάδα.
Απογοητευτική -αλλά δεν περιμέναμε ίσως το US News να μας το επιβεβαιώσει- η κατάταξη της Ελλάδας στις χώρες που είναι ανοιχτές στις επιχειρήσεις. Στην 50η θέση ανάμεσα στις 60 με την γραφειοκρατία, το κόστος παραγωγής και τη διαφθορά αλλά και το δυσμενές φορολογικό περιβάλλον να ρίχνουν τη σκιά τους. Λουξεμβούργο, Σουηδία, Καναδάς, Δανία και Παναμάς είναι στην πρώτη πεντάδα
Πώς γίνεται η βαθμολόγηση
Το US News εξετάζει 65 κριτήρια για κάθε χώρα χωρισμένα σε εννιά κατηγορίες με διαφορετικό βάρος η κάθε μία. Επιμένει, για παράδειγμα, ιδιαίτερα στην ποιότητα ζωής (16,89% στη γενική βαθμολογία), την επιχειρηματικότητα (17,42%) και την ιδιότητα του πολίτη (16,95%), δηλαδή τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Μικρότερη σημασία έχει, αντίθετα, η κληρονομιά (3,17%), η θέση της χώρας στη διεθνή σκηνή (7,42%).
Το δείγμα των 60 χωρών στην έρευνα προέρχεται από αυτές που είναι στις 100 με το μεγαλύτερο ΑΕΠ, σε αφίξεις τουριστών, σε άμεσες ξένες επενδύσεις και τις 150 πρώτες στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Η χώρα πρέπει να περιλαμβάνεται και στις τέσσερις κατατάξεις.
Η βαθμολογία βγαίνει από τις επιδόσεις κάθε χώρας σε κάθε υποκατηγορία. Μετά ο μέσος όρος βγάζει τον βαθμό για τις εννέα μεγάλες κατηγορίες και στη συνέχεια αυτές οι επιδόσεις αθροίζονται ανάλογα με το βάρος τους.
Ακόμη συγκεντρώνονται απαντήσεις από ερωτηματολόγια. Για αυτήν την έρευνα είναι 16.248 από 36 χώρες με αυτούς που απάντησαν να χωρίζονται ως μέλη μιας ενημερωμένης ελίτ (μεσαία και πάνω οικονομική τάξη που παρακολουθεί στενά την επικαιρότητα), άτομα που παίρνουν αποφάσεις (κυρίως εργοδότες) και γενικό κοινό (ενήλικοι σε αντιπροσωπευτική αναλογία του πληθυσμού κάθε χώρας).
Κάθε ένας από αυτούς είχε να κρίνει ένα τυχαίο δείγμα από τις χώρες και τυχαίο δείγμα χαρακτηριστικών από τις χώρες. Οι απαντήσεις δίνονταν μόνο αν γνώριζαν για τη χώρα. Ετσι διασφαλίζεται ότι κάθε χώρα και κάθε ιδιότητα χώρας θα κρίνεται στα ερωτηματολόγια από αρκετά μεγάλο δείγμα πολλών χωρών σε όλο τον κόσμο.