Ο Βόλφγκανγκ Μίνχαου δεν είναι συνήθως αισιόδοξος όταν γράφει τις επιφυλλίδες του. Ωστόσο στο τελευταίο άρθρο του στην εβδομαδιαία στήλη του στους Financial Times κοιτάζει με ένα πιο θετικό μάτι το μέλλον. Και σε αυτήν την ανοιχτόκαρδη θεώρηση τον ώθησε ο… εκτυπωτής τριών διαστάσεων. Για την ακρίβεια, μία ανοιχτόμυαλη σκέψη όσον αφορά τη χρησιμοποίησή του υπό ειδικές συνθήκες, συνθήκες μπλοκαρίσματος της παγκοσμιοποίησης.
Δεν πρόκειται για νεότατη εφεύρεση βέβαια, αλλά πάντως συγκαταλέγεται στις νέες. Με αφετηρία σκέψης «την τάση μας να υπερεκτιμούμε τα τεχνολογικά προϊόντα βραχυπρόθεσμα και να τα υποτιμούμε μακροπρόθεσμα», ο Μίνχαου καταπιάνεται με το θέμα των τρισδιάστατων εκτυπώσεων για να πει ότι μπορεί να μπουν σε γραμμή παραγωγής σε καιρούς, όπως ο τωρινός, που η εφοδιαστική αλυσίδα χαλαρώνει ή και σπάει ακόμη σε κάποιους κρίκους της. Η συγκυρία της πανδημίας έχει παίξει ασφαλώς τον ρόλο της στη συλλογιστική του γερμανού αρθρογράφου.
Τέτοια χρήση των 3D εκτυπωτών «θα μπορούσε να δώσει την κατάλληλη απάντηση στην εξάρτηση του κόσμου από τις αλυσίδες παραγωγής, θα μπορούσε ουσιαστικά να μας απαλλάξει». Θα μπορούσε, επίσης, να συντελέσει στην αύξηση της παραγωγικότητας, στη λύση ενός χρονίζοντος προβλήματος των δυτικών οικονομιών. Ο Μίνχαου γράφει ότι, στην πραγματικότητα, η τρισδιάστατη εκτύπωση γεννήθηκε ακριβώς ως εργαλείο για την αύξηση της παραγωγικότητας.
Εξαλείφει το πρόβλημα της συναρμολόγησης ανταλλακτικών που παράγονται σε διαφορετικά μέρη του πλανήτη, ταυτόχρονα μειώνει και το κόστος μεταφοράς τους, ενώ περιορίζει και τη ρύπανση με εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου», καθιστώντας τις βιομηχανίες λιγότερο ρυπογόνους και ανθεκτικότερες σε περίπτωση παγκόσμιων κρίσεων όπως είναι και η εφετινή πανδημία του κορονοϊού.
Τα πράγματα δεν είναι βέβαια ιδανικά, έτσι ο Μίνχαου δεν κρύβει τις παρενέργειες της χρήσης τρισδιάστατων εκτυπωτών στη βιομηχανική παραγωγή. Για χιλιάδες εργαζομένους στην εφοδιαστική αλυσίδα, η εκτύπωση 3D είναι πιθανό να αποδειχθεί ξαφνικός θάνατος. Και πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, που έχουν πειστεί μέσα στην παγκοσμιοποίηση να επικεντρώσουν όλες τις προσπάθειές τους στις εξαγωγές, πρέπει να αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο τους. Εξάλλου όλες οι οικονομικές κρίσεις το πρώτο πράγμα που κάνουν –και αυτό ανεξαρτήτως της τεχνολογικής εξέλιξης- είναι να καταστρέφουν τμήματα των παραγωγικών δυνάμεων.
«Οπως πολλές τεχνολογικές εφευρέσεις του παρελθόντος, αυτό θα μπορούσε επίσης να δημιουργήσει νέες μορφές ανισότητας» γράφει ο αρθρογράφος. Οι οικονομίες με μεγάλες επενδύσεις στην υψηλή τεχνολογία, όπως είναι οι ΗΠΑ και η Κίνα, θα επωφεληθούν. Οι ευρωπαϊκές χώρες πιθανότατα δεν θα είναι στην πρώτη γραμμή, «για να το θέσουμε ευγενικά», λέει ο Μίνχαου, όμως και από αυτές ορισμένες που έχουν έντονη τεχνολογική εστίαση, όπως η Γερμανία και τα σκανδιναβικά κράτη, θα τα καταφέρουν. Επίσης, ενδέχεται να υπάρξουν ευκαιρίες για τη Βρετανία μετά το Brexit.
Το πεπρωμένο, ωστόσο, δεν είναι ήδη γραμμένο στα κιτάπια. Η… εγγραφή του θα εξαρτηθεί από τις πολιτικές που υιοθετούνται και υλοποιούνται από τις κυβερνήσεις. Οπως επισημαίνει και ο Τιμ Χάρφορντ σε ένα άλλο άρθρο στην ίδια εφημερίδα και ασχολείται με την καινοτομία, έχει ήδη παρατηρηθεί ότι οι μεγάλες κρίσεις έφεραν μεγάλες ιδέες και μεγάλες τεχνολογικές εξελίξεις κατά το παρελθόν. Ωστόσο, προειδοποιεί ο Χάρφορντ, «δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι κάποια κρίση θα φέρνει πάντα νέες ιδέες στο προσκήνιο. Μερικές φορές μια καταστροφή είναι μόνο μια καταστροφή» λέει.