Τέσσερις συστάσεις στην Ελλάδα απευθύνει η Κομισιόν στην ετήσια έκθεση προόδου για το κράτος δικαίου στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εντοπίζοντας, κατά τα άλλα, βήματα προόδου σε ό,τι αφορά την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης στη χώρα μας.
Στην έκθεση της Επιτροπής αναφέρθηκε ο Πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στην επετειακή συνεδρίαση της Βουλης για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, τονίζοντας πως δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στις 9 χώρες μεταξύ των 27 με τις λιγότερες συστάσεις, «σε πείσμα -όπως επεσήμανε- όσων διαλαλούν ότι είμαστε τάχα μία αυταρχική δημοκρατία»
Συνολικά, όσον αφορά τις συστάσεις της Έκθεσης για το Κράτος Δικαίου για το 2023, η Επιτροπή αναφέρει ότι η Ελλάδα «εφάρμοσε πλήρως τη σύσταση για την αντιμετώπιση της ανάγκης εμπλοκής του δικαστικού σώματος στον διορισμό Προέδρου και Αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για τους διορισμούς δικαστών».
Επιπλέον, καταγράφεται «κάποια περαιτέρω πρόοδος» όσον αφορά την εντατικοποίηση των προσπαθειών για τη δημιουργία μιας σταθερής και αξιόπιστης βάσης με σειρά εγκλήσεων και τελεσίδικων αποφάσεων σε υποθέσεις διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων υποθέσεων διακεκριμένης διαφθοράς κακουργηματικού βαθμού.
«Κάποια περαιτέρω πρόοδος» καταγράφεται και όσον αφορά την προώθηση της διαδικασίας έγκρισης μη νομοθετικών διασφαλίσεων και σημαντική πρόοδο στην έναρξη της νομοθετικής διαδικασίας σε σχέση με την προστασία των δημοσιογράφων, με βάση τις δραστηριότητες που ξεκίνησε η Task Force, ιδίως όσον αφορά τις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων και την ασφάλειά τους, σύμφωνα με το εγκριθέν Μνημόνιο Συνεννόησης και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των δημοσιογράφων.
Η Επιτροπή σημειωνει πως έχει επιτευχθεί «κάποια πρόοδος» όσον αφορά τη διασφάλιση της αποτελεσματικής και έγκαιρης διαβούλευσης στην πράξη με τους ενδιαφερομένους σχετικά με σχέδια νομοθεσίας, μεταξύ άλλων με την παροχή επαρκούς χρόνου για δημόσια διαβούλευση.
Επιπλέον, «κάποια περαιτέρω πρόοδος» έχει σημειωθεί όσον αφορά τη λήψη περαιτέρω βημάτων για την αξιολόγηση του τρέχοντος συστήματος εγγραφής για τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων με την έναρξη διαρθρωμένου διαλόγου με τις Οργανώσεις Κοινωνίας Πολιτών, και την αξιολόγηση κατά πόσον υπάρχει ανάγκη τροποποίησής του.
Σε αυτή τη βάση, και λαμβάνοντας υπόψη άλλες εξελίξεις που έλαβαν χώρα κατά την περίοδο αναφοράς, και εκτός από την υπενθύμιση των σχετικών δεσμεύσεων που ανελήφθησαν στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνει στην Ελλάδα τέσσερις συστάσεις:
Πρώτον, να συνεχιστούν οι προσπάθειες για τη δημιουργία μιας σταθερής και αξιόπιστης βάσης με σειρά εγκλήσεων και τελεσίδικων αποφάσεων σε υποθέσεις διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων υποθέσεων διακεκριμένης διαφθοράς κακουργηματικού βαθμού.
Δεύτερον, να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος με τη διαδικασία θέσπισης νομοθετικών και μη νομοθετικών διασφαλίσεων για τη βελτίωση της προστασίας των δημοσιογράφων, ιδίως όσον αφορά τις καταχρηστικές αγωγές κατά δημοσιογράφων και την ασφάλειά τους, σύμφωνα με το εγκριθέν Μνημόνιο Συνεννόησης και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρωπαϊκά πρότυπα για την προστασία των δημοσιογράφων.
Τρίτον, να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής και έγκαιρης διαβούλευσης στην πράξη με τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με σχέδια νομοθεσίας, μεταξύ άλλων με την τήρηση του θεσμοθετημένου χρονοδιαγράμματος για τη δημόσια διαβούλευση.
Τέταρτον, να ενισχυθούν οι προσπάθειες για την αξιολόγηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για το σύστημα εγγραφής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και αξιολόγηση της ανάγκης τροποποίησής του, προχωρώντας παράλληλα σε ένα δομημένο διάλογο με τις Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.
Κυβερνητικές πηγές χαρακτήριζαν τα αποτελέσματα της έκθεσης ως ιδιαιτέρως θετικά για την Ελλάδα, καθώς όπως σημείωναν, για πρώτη φορά διαπιστώνεται πρόοδος σε κάθε μία από τις συστάσεις που είχε διατυπώσει η Επιτροπή στην περυσινή έκθεσή της, ενώ η εμβληματική νομοθετική παρέμβαση με την οποία εξασφαλίζεται η συμμετοχή της ίδιας της Δικαιοσύνης στην επιλογή της ηγεσίας της, χαιρετίζεται ως σημαντική πρόοδος.
Τέλος, σημειώνεται ότι όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, η έκθεση καταγράφει σειρά συστάσεων, αλλά και παρατηρήσεων, οι οποίες αποτελούν έναν οδικό χάρτη προτεραιοποίησης παρεμβάσεων σε συγκεκριμένους τομείς πολιτικής.
Κατά τις ίδιες πάντα πηγές, η ανταπόκριση της χώρας μας και η πρόοδος που επιτεύχθηκε ως προς τις φετινές συστάσεις, επιβεβαιώνουν ότι η Ελλάδα προσβλέπει στη συνεργασία, πρώτα από όλα με τους θεσμικούς εταίρους και την Κοινωνία των Πολιτών, αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα υπόλοιπα Κράτη Μέλη, στο πλαίσιο αυτής της διαρκούς άσκησης βελτίωσης της λειτουργίας του Κράτους Δικαίου στην Ευρώπη και φυσικά στη χώρα μας.
Ειδικότερα, όπως αναλυτικά επισημαίνεται, στη φετινή έκθεση της Κομισιόν για την Ελλάδα :
– Αναγνωρίζονται τα βήματα για την ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης και την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της ταχύτητας απονομής της, για παράδειγμα μέσω της αναθεώρησης του Δικαστικού Χάρτη της χώρας και του Κανονισμού του Συμβουλίου της Επικρατείας. Επιπλέον, υπογραμμίζεται η προτεραιότητα που έχει δώσει η Ελλάδα στην αξιοποίηση του Προγράμματος Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την ενίσχυση του Κράτους Δικαίου και η συνεπής εφαρμογή των σχετικών μεταρρυθμίσεων.
– Αναγνωρίζεται η περαιτέρω πρόοδος που έκανε η Ελλάδα στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς με απτό και μετρήσιμο τρόπο, ενώ επισημαίνεται η αρτιότητα της νομοθεσίας για το πόθεν έσχες που επιτρέπει την πραγματοποίηση σημαντικού ποσοστού ελέγχων, καθώς και τα μέτρα που λαμβάνονται για την ενίσχυση της διαφάνειας και της ακεραιότητας στις διαδικασίες δημοσίων προμηθειών.
– Διαπιστώνεται περαιτέρω πρόοδος στην ενδυνάμωση του διοικητικού και νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης, την ενίσχυση της διαφάνειας γύρω από το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς και την προστασία της ελευθερίας του λόγου και του δημοσιογραφικού λειτουργήματος από τις κακόβουλες αγωγές με μετρήσιμα στοιχεία, η οποία θα ενισχυθεί ακόμα περισσότερο μετά την πρόσφατη κατάργηση του αδικήματος της απλής δυσφήμισης από τον Ποινικό Κώδικα.
– Εξίσου σημαντική είναι η πρόοδος που καταγράφεται στη βελτίωση της νομοθετικής διαδικασίας, χάρη στην οποία αυξήθηκε ο μέσος χρόνος δημόσιας διαβούλευσης, μειώθηκαν οι τροπολογίες και εξαφανίστηκαν οι τροπολογίες της τελευταίας στιγμής, καθώς και ο αριθμός των ρυθμίσεων ανά τροπολογία.
– Τέλος, υπογραμμίζεται η περαιτέρω πρόοδος που σημειώθηκε στη συνεργασία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου με τις Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών μέσω της εγκαθίδρυσης δομημένου διαλόγου που θα οδηγήσει σε σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες με γνώμονα τη διευκόλυνση της δραστηριότητάς τους, καθώς και οι θετικές εξελίξεις ως προς τη διαλειτουργικότητα των δημοσίων μητρώων εγγραφής τους.