Αποκαλύψεις σχετικά με τη δολοφονία του Μοχσέν Φακριζαντέχ, του κορυφαίου ιρανού πυρηνικού επιστήμονα και σύμφωνα με το Ισραήλ, επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης, δημοσίευσαν οι New York Times.
Σύμφωνα με την αμερικανική εφημερίδα, ο ιρανός επιστήμονας είχε προειδοποιηθεί από τους άνδρες της ασφάλειάς του για πιθανό σχέδιο δολοφονίας, αλλά ο ίδιος τους είχε αγνοήσει. Ως επικεφαλής των προσπαθειών του Ιράν για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας, ήταν βέβαιος πως το Ισραήλ ήθελε να τον σκοτώσει. Ωστόσο αντί να κυκλοφορεί με θωρακισμένο όχημα και σωματοφύλακες, συχνά οδηγούσε το δικό του αυτοκίνητο .
Η Μοσάντ από το 2004 είχε ξεκινήσει μια εκστρατεία σαμποτάζ και κυβερνοεπιθέσεων στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού πυρηνικών καυσίμων προκειμένου να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Επίσης, μελετούσε μεθοδικά τους εμπειρογνώμονες που πιστεύεται ότι ηγούνται του προγράμματος πυρηνικών όπλων του Ιράν.
Οι «Τάιμς» σημειώνουν ότι, από το 2007, οι πράκτορές της Μοσάντ είχαν δολοφονήσει πέντε ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες και είχαν τραυματίσει ακόμη έναν. Ισραηλινοί πράκτορες είχαν επίσης σκοτώσει έναν ιρανό στρατηγό που ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη πυραύλων και 16 μέλη της ομάδας του. Αλλά ο άνθρωπος που σύμφωνα με το Ισραήλ ήταν επικεφαλής του προγράμματος βόμβας παρέμενε αόρατος. Μόνο το 2009, σύμφωνα πάντα με την αμερικανική εφημερίδα, οι ισραηλινοί έφτασαν κοντά στον πραγματικό τους στόχο αλλά την τελευταία στιγμή ματαίωσαν την αποστολή φοβούμενοι διαρροή πληροφοριών και ενέδρα των ιρανικών μυστικών υπηρεσιών.
Η επόμενη φορά θα ήταν πολλά χρόνια αργότερα και οι πράκτορες της Μοσάντ θα εφάρμοζαν κάτι εντελώς πρωτοποριακό…
Το όπλο
Η αμερικανική εφημερίδα περιγράφει στη συνέχεια τον τρόπο που οργανώθηκε και εκτελέστηκε η επιχείρηση:
Ιρανοί πράκτορες που εργάζονταν για τη Μοσάντ είχαν σταθμεύσει ένα μπλε φορτηγό Nissan Zamyad στην άκρη του δρόμου που συνδέει το Αμπσάρντ με τον κεντρικό αυτοκινητόδρομο. Κρυμμένο κάτω από μουσαμάδες και δομικά υλικά στην καρότσα του δημοφιλούς στο Ιράν ημιφορτηγού, ήταν ένα πολυβόλο FN MAG 7,62 χιλιοστών.
Ο δολοφόνος, ειδικευμένος ελεύθερος σκοπευτής, πήρε τη θέση του, βαθμονόμησε τα σκοπευτικά εξαρτήματα του όπλου και άγγιξε ελαφρά τη σκανδάλη. Ο ίδιος, ωστόσο, δεν βρισκόταν στην περιοχή. Κοίταζε μια οθόνη υπολογιστή σε μια άγνωστη τοποθεσία, πάνω από 1.000 μίλια μακριά. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η ομάδα που συμμετείχε στην αποστολή είχε ήδη εγκαταλείψει την ιρανική επικράτεια.
Οι αναφορές σχετικά με τη δολοφονία εκείνο το απόγευμα ήταν συγκεχυμένες, αντιφατικές και ως επί το πλείστον λανθασμένες. Μόνο μερικές ημέρες αργότερα, ιρανικοί οργανισμοί ειδήσεων ανέφεραν ότι ο δολοφόνος ήταν… ρομπότ και ότι ολόκληρη η επιχείρηση διεξήχθη με τηλεχειριστήριο. Οι Ιρανοί ήθελαν να ελαχιστοποιήσουν την αμηχανία της επίλεκτης δύναμης ασφαλείας που δεν κατάφερε να προστατεύσει ένα από τα πιο σημαντικά πρόσωπα της χώρας.
Μόνο που αυτή τη φορά ο δολοφόνος ήταν πράγματι… ρομπότ.
Οι προετοιμασίες
Η Μοσάντ επέλεξε ένα βελγικής κατασκευής πολυβόλο προσαρτημένο σε μια προηγμένη ρομποτική συσκευή. Αλλά το πολυβόλο, το ρομπότ, τα εξαρτήματα και τα αξεσουάρ του μαζί ζυγίζουν περίπου έναν τόνο. Ετσι, ο εξοπλισμός διασπάστηκε στα μικρότερα δυνατά μέρη του και μεταφέρθηκε λαθραία στη χώρα κομμάτι – κομμάτι, με διάφορους τρόπους, διαδρομές και χρόνους, και στη συνέχεια συγκεντρώθηκε κρυφά σε συγκεκριμένη πόλη του Ιράν. Το ρομπότ κατασκευάστηκε για να χωρέσει στην καρότσα ενός Zamyad. Κάμερες που δείχνουν προς πολλές κατευθύνσεις τοποθετήθηκαν στο φορτηγό για να δώσουν στο δωμάτιο εντολών μια πλήρη εικόνα όχι μόνο του στόχου και των στοιχείων ασφαλείας του, αλλά του περιβάλλοντος. Τέλος, το φορτηγό ήταν γεμάτο με εκρηκτικά, ώστε να μπορεί να ανατιναχτεί μετά τη δολοφονία, καταστρέφοντας όλα τα στοιχεία.
Θα υπήρχαν όμως περαιτέρω επιπλοκές κατά την χρήση του όπλου. Ενα πολυβόλο τοποθετημένο σε φορτηγό, ακόμη και σταθμευμένο, θα κουνιέται ελάχιστα μεν αλλά σημαντικά μετά από κάθε ανάκρουση του κλείστρου, αλλάζοντας την τροχιά των επόμενων βολίδων. Επίσης, παρόλο που ο υπολογιστής επικοινωνούσε με το δωμάτιο ελέγχου μέσω δορυφόρου, στέλνοντας δεδομένα με την ταχύτητα του φωτός, θα υπήρχε μια μικρή καθυστέρηση. Ο χρόνος που χρειάστηκε για να φτάσουν οι εικόνες της κάμερας στον σκοπευτή και η απάντηση του σκοπευτή να φτάσει στο πολυβόλο, χωρίς τον χρόνο αντίδρασής του, εκτιμήθηκε ότι ήταν 1,6 δευτερόλεπτα, αρκετή υστέρηση για να χαθεί η βολική βολή. Το λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης προγραμματίστηκε για να αντισταθμίσει την καθυστέρηση, το κούνημα και την ταχύτητα του στόχου.
Μια άλλη πρόκληση ήταν να καθοριστεί σε πραγματικό χρόνο ότι ο ιρανός επιστήμονας οδηγούσε το αυτοκίνητο και όχι ένα από τα παιδιά του, η σύζυγός του ή ένας σωματοφύλακας.
Το χτύπημα
Λίγο πριν τις 3:30 το μεσημέρι, η αυτοκινητοπομπή έφτασε στη στροφή στην οδό Φιρουζκούν. Το αυτοκίνητο του Φακριζαντέχ σταμάτησε σχεδόν και αναγνωρίστηκε θετικά από τους χειριστές, οι οποίοι είδαν επίσης τη σύζυγό του να κάθεται δίπλα του. Η αυτοκινητοπομπή έστριψε δεξιά στη λεωφόρο Ιμάμ Χομεϊνί και το προπορευόμενο αυτοκίνητο κατευθύνθηκε με ταχύτητα προς το σπίτι για να το επιθεωρήσει πριν φτάσει Φακριζαντέχ. Η αναχώρησή του άφησε το αυτοκίνητο του επιστήμονα πλήρως εκτεθειμένο.
Η συνοδεία επιβραδύνθηκε για λίγο πριν από το σταθμευμένο μπλε Nissan – γράφουν οι «Τάιμς». Ενα αδέσποτο σκυλί άρχισε να διασχίζει το δρόμο. Η πρώτη σφαίρα, χτύπησε το μπροστινό μέρος του αυτοκινήτου κάτω από το παρμπρίζ. Δεν είναι σαφές εάν αυτοί οι πυροβολισμοί χτύπησαν τον Φακριζαντέχ αλλά το αυτοκίνητο εξετράπη της πορείας του και σταμάτησε. Ο σκοπευτής πυροβόλησε χτυπώντας το παρμπρίζ τουλάχιστον τρεις φορές και τον Φακριζαντέχ τουλάχιστον μία φορά στον ώμο. Βγήκε από το αυτοκίνητο και έσκυψε πίσω από την ανοιχτή μπροστινή πόρτα. Σύμφωνα με το πρακτορείο Fars, τρεις ακόμη σφαίρες έσκισαν στη σπονδυλική του στήλη. Κατέρρευσε στο δρόμο.
Τότε το μπλε Zamyad εξερράγη. Αυτό ήταν το μόνο μέρος της επιχείρησης που δεν πήγε όπως είχε προγραμματιστεί. Η έκρηξη είχε σκοπό να σπάσει το ρομπότ, ώστε οι Ιρανοί να μην μπορούν να συνθέσουν αυτό που είχε συμβεί. Αντ’ αυτού, το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού τινάχτηκε στον αέρα και στη συνέχεια έπεσε στο έδαφος, κατεστραμμένο ανεπανόρθωτα αλλά σε μεγάλο βαθμό άθικτο. Η εκτίμηση των Φρουρών της Επανάστασης – ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε από τηλεχειριζόμενο πολυβόλο «εξοπλισμένο με ευφυές δορυφορικό σύστημα» με χρήση τεχνητής νοημοσύνης – ήταν σωστή.
Η όλη επιχείρηση κράτησε λιγότερο από ένα λεπτό. Χρησιμοποιήθηκαν δεκαπέντε σφαίρες. Οι ιρανοί ερευνητές σημείωσαν ότι καμία από αυτές δεν χτύπησε τη σύζυγο του επιστήμονα, η οποία καθόταν ελάχιστα εκατοστά δίπλα του, ακρίβεια που απέδωσαν στη χρήση λογισμικού αναγνώρισης προσώπου…
«Να θυμάστε αυτό το όνομα»
Οι προετοιμασίες για τη δολοφονία άρχισαν έπειτα από μία σειρά συναντήσεων που έλαβαν χώρα στο τέλος του 2019 και στις αρχές του 2020 μεταξύ ισραηλινών αξιωματούχων με επικεφαλής τον διευθυντή της Μοσάντ Γιόσι Κοέν και ανώτατων αξιωματούχων των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, του τότε υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο και της τότε διευθύντριας της CIA Τζίνα Χάσπελ.
Το Ισραήλ διέκοψε τις όποιες μυστικές επιχειρήσεις κατά του Ιράν (δολιοφθορές και δολοφονίες) το 2012, όταν οι ΗΠΑ άρχισαν να διαπραγματεύονται με τους Ιρανούς, καταλήγοντας το 2015 στη σύναψη συμφωνίας με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα. Αφότου, όμως, ο Ντόναλντ Τραμπ την ακύρωσε, οι Ισραηλινοί ήθελαν να συνεχίσουν ό,τι είχαν αφήσει στη μέση, επιδιώκοντας να υπονομεύσουν τις πυρηνικές προσπάθειες του Ιράν και να αναγκάσουν την ηγεσία του να αποδεχτεί αυστηρούς περιορισμούς όσον αφορά τις όποιες πυρηνικές φιλοδοξίες της.
Στα τέλη του Φεβρουαρίου του 2020 ο Γιόσι Κοέν παρουσίασε στους Αμερικανούς μία λίστα με πιθανές αποστολές, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν και η δολοφονία του Μοχσέν Φαχριζαντέχ. Ο ιρανός πυρηνικός επιστήμονας συγκαταλεγόταν μεταξύ των κύριων στόχων του Ισραήλ από το 2007 και η Μοσάντ τον είχε αδιάλειπτα από τότε στο στόχαστρό της.
Το 2018 ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου παραχώρησε συνέντευξη Τύπου για να παρουσιάσει έγγραφα που στελέχη της Μοσάντ είχαν κλέψει από το πυρηνικό αρχείο του Ιράν. Υποστηρίζοντας ότι τα εν λόγω έγγραφα αποδείκνυαν ότι η Τεχεράνη εξακολουθούσε να τρέχει ένα πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, ο ισραηλινός ηγέτης αναφέρθηκε πλειστάκις στον ιρανό επιστήμονα. «Να θυμάστε αυτό το όνομα», είχε επισημάνει. «Φαχριζαντέχ». Οι αμερικανοί αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν για το σχέδιο δολοφονίας του στην Ουάσιγκτον το ενέκριναν, σύμφωνα με τη μαρτυρία αξιωματούχου που ήταν παρών στη συνάντηση.
Τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ είχαν ενθαρρυνθεί από τη χλιαρή αντίδρασή του Ιράν στη δολοφονία του πανίσχυρου στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί, διοικητή των ειδικών δυνάμεων Αλ Κουντς των Φρουρών της Επανάστασης, ο οποίος δολοφονήθηκε τον Ιανουάριο του 2020 έπειτα από επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εξαπέλυσαν οι Αμερικανοί, συνεπικουρούμενοι από τις υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ. Το ότι είχαν καταφέρει να σκοτώσουν τον σημαντικότερο στρατιωτικό ηγέτη της χώρας δίχως να προκληθεί χάος στη Μέση Ανατολή, αποδείκνυε εμμέσως πως η Τεχεράνη είτε ήταν ανίκανη είτε απρόθυμη να αντιδράσει με πυγμή.
Ωστόσο στο Ιράν δεν κάθισαν με τα χέρια σταυρωμένα. Η δολοφονία του Κασέμ Σουλεϊμανί θορύβησε ιδιαίτερα την ιρανική ηγεσία καθώς οι αντίπαλοί τους απέδειξαν με τον πλέον ξεκάθαρο και αιματηρό τρόπο πως στο στόχαστρό τους βρίσκονταν και ανώτατοι αξιωματούχοι της χώρας. Γνωρίζοντας πως ο Μοχσέν Φαχριζαντέχ ήταν ο νούμερο ένα στόχος των Ισραηλινών, οι Ιρανοί προέβησαν αμέσως στη λήψη έκτακτων μέτρων ασφαλείας για την προστασία του. Ματαίως, όπως αποδείχτηκε…