Το Μαυροβούνιο γύρισε σελίδα το βράδυ της Κυριακής, καθώς ο επί τρεις δεκαετίες κυρίαρχος της πολιτικής σκηνής, Μίλο Τζουκάνοβιτς, έχασε τις εκλογές από τον νέο πολιτικό Γιάκοβ Μιλάτοβιτς.
«Μαζί με όλους τους πολίτες του Μαυροβουνίου, είπαμε απόψε ένα κρίσιμο “όχι” στην εγκληματικότητα και τη διαφθορά», δήλωσε ο Μιλάτοβιτς, ένας 36χρονος φιλοευρωπαίος οικονομολόγος. «Είναι η βραδιά που περιμέναμε εδώ και περισσότερο από 30 χρόνια. Αυτή η νίκη ας φέρει ευτυχία σε όλους!», είπε μιλώντας σε οπαδούς του που πανηγύριζαν για τη νίκη.
Ο ίδιος υποσχέθηκε ότι, «στη διάρκεια των πέντε προσεχών ετών θα φέρουμε το Μαυροβούνιο στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Ο Μιλάτοβιτς πήρε το 60% των ψήφων έναντι 40% για τον αντίπαλό του, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της μη κυβερνητικής οργάνωσης CeMI για το σύνολο των εκλογικών τμημάτων. Τα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται αργότερα μέσα στην εβδομάδα.
Στον πρώτο γύρο, δύο εβδομάδες νωρίτερα, ο Τζουκάνοβιτς είχε συγκεντρώσει 35,4% των ψήφων έναντι 28,9% για τον Γιάκοβ Μιλάτοβιτς.
Ο 61χρονος απερχόμενος πρόεδρος -που έχει διατελέσει και πρωθυπουργός- αναγνώρισε την ήττα του. «Το Μαυροβούνιο διάλεξε. Σέβομαι αυτή την επιλογή. Συγχαίρω τον Γιάκοβ Μιλάτοβιτς. Θέλω ο Μιλάτοβιτς να είναι ένας επιτυχημένος πρόεδρος, επειδή αυτό θα σημάνει πως το Μαυροβούνιο θα είναι μια επιτυχημένη χώρα», πρόσθεσε.
Στους δρόμους της Ποντγκόριτσα και άλλων πόλεων της χώρας, οι οπαδοί του υποψηφίου του κινήματος «Ευρώπη τώρα» γιόρτασαν τη νίκη με κορναρίσματα και πυροτεχνήματα.
Στο Μαυροβούνιο, ο πρόεδρος εκπροσωπεί τη χώρα και ο πρωθυπουργός ελέγχει τους βασικούς μοχλούς της εξουσίας.
Οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές πρόκειται να διεξαχθούν στις 11 Ιουνίου. Η νυν κυβέρνηση ανατράπηκε με πρόταση μομφής τον Αύγουστο του 2022, αλλά συνεχίζει να διαχειρίζεται τις τρέχουσες υποθέσεις.
Ο Τζουκάνοβιτς ανέλαβε το τιμόνι της χώρας το 1991, στα 29 του χρόνια, με την υποστήριξη του άλλοτε ισχυρού άνδρα του Βελιγραδίου, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, καθώς άρχιζαν οι αιματηρές συρράξεις που θα διέλυαν την πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία.
Στο μέτρο που η Σερβία μετατρεπόταν από τη Δύση σε παρία σε διεθνές επίπεδο, πήρε τις αποστάσεις του. Προσέγγισε τη Δύση, ήρθε σε ρήξη με το Βελιγράδι και εξασφάλισε την ανεξαρτησία του Μαυροβουνίου στο δημοψήφισμα του 2006. Η χώρα εντάχθηκε στο NATO, ενώ έγινε υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και βγήκε από τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας.
Ομως, αντίπαλοί του τον κατηγορούν προσωπικά για το πελατειακό σύστημα, την ευνοιοκρατία, τη γενικευμένη διαφθορά -ακόμα και για δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα.
Στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Τζουκάνοβιτς αμφισβήτησε την ειλικρίνεια του αντιπάλου του και του κινήματος «Ευρώπη τώρα», υποστηρίζοντας πως η άλλη πλευρά είναι «ευάλωτη» στη σερβική επιρροή.
Ο Μιλάτοβιτς αντέτεινε πως «η προτεραιότητα υπ’ αριθμόν ένα για το Μαυροβούνιο είναι η πλήρης ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Δήλωσε επίσης, ευνοϊκά διακείμενος στις «καλές σχέσεις με τη Σερβία και με όλες τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων».
Για χρόνια, ο Τζουκάνοβιτς επιδίωξε να περιορίσει τη σερβική επιρροή και να οικοδομήσει διακριτή εθνική ταυτότητα. Κάτι όχι εύκολο σε μια χώρα όπου δηλώνουν Σέρβοι 200.000 και πλέον από τους 620.000 κατοίκους, δηλαδή πάνω από το ένα τρίτο.
Ο Μιλάτοβιτς, υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης στην πρώτη κυβέρνηση που σχηματίστηκε μετά τις εκλογές του 2020, εγκατέλειψε τη θέση του στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανοικοδόμησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) για να αναλάβει υπουργείο.
Για ορισμένους λαϊκιστής, ο πατέρας τριών παιδιών ήταν από τους ιδρυτές το 2022 του κινήματος «Ευρώπη Τώρα». Εγινε δημοφιλής χάρη σε ένα αμφιλεγόμενο οικονομικό πρόγραμμα που σχεδόν διπλασίασε τον κατώτερο μισθό στα 450 ευρώ.